‘Niemand weet hoe hoog de berg is. Dat werkt demotiverend’

 ©  Boumediene Belbachir

De eindejaarsperiode van 2020 dient zich eenzaam aan, beperkt tot het eigen gezin, hoogstens aangevuld met één knuffelcontact. Alleenstaanden mogen thuis twee mensen ontvangen. ‘Er zijn duidelijker doelen nodig’, zegt motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent).

Jef Poppelmonde

‘Dit wordt voor veel mensen geen gemakkelijke periode’, zegt Vansteenkiste, in de nasleep van de beslissingen van het overlegcomité. Premier Alexander De Croo (Open VLD) kondigde vanavond aan dat van versoepelingen tijdens de feestdagen zo goed als geen sprake kan zijn, om een nog hogere derde golf te vermijden.

‘Om die zure appel toch een beetje minder zuur te maken, zijn twee dingen heel belangrijk’, zegt Vansteenkiste. ‘De overheid moet blijven investeren in communicatie over de noodzaak van deze maatregelen. Ze moet blijven verwijzen naar de fragiliteit van de situatie, om het risicobesef hoog te houden.’

Op sociale media circuleren nu al berichten van mensen die aangeven zich niet aan de regels rond Kerstmis te zullen houden. Kan de overheid hen van gedachten doen veranderen?

‘Die mensen zullen moeten beseffen dat een feest met Kerstmis niet opweegt tegen alle ellende die erop kan volgen. Ze moeten zien dat het sop de kool niet waard is. De overheid kan dat tonen, bijvoorbeeld met een grafiek die aangeeft welk effect het zou hebben op de curve als we vandaag versoepelen.’

‘Ook een barometer, die laat zien hoe we stapsgewijs naar veiliger zones evolueren, kan nog altijd helpen om perspectief te geven. Daarnaast moet de overheid mensen inspireren, bijvoorbeeld met een gids met ideeën over hoe we fysiek gescheiden toch een fijne eindejaarsperiode kunnen doorbrengen.’

‘De focus ligt het best op de jongvolwassenen, van 18 tot 35 jaar. Uit onze bevragingen blijkt dat zij het minst gemotiveerd zijn om zich aan de maatregelen te houden. Zij hebben geen kinderen, en hebben de gewoonte om op oudejaarsavond met veel vrienden af te spreken. Voor hen wordt dit het moeilijkste.’

De maatregelen hebben wel het voordeel van de duidelijkheid.

‘Er komt dit keer inderdaad geen gepuzzel aan te pas, en dat is goed. In het verleden zagen we de motivatie vaak een dip nemen gewoon omdat de communicatie niet helder was. Sinds het aantreden van de regering-De Croo leidde elke persconferentie dan weer tot meer motivatie. Ik ben benieuwd of dat nu ook zo zal zijn.’

Er is nu al aangekondigd dat dit tot midden januari duurt. Houden we dat vol?

‘Dat is confronterend voor veel mensen. Er zijn duidelijke doelen nodig. We zijn naar boven aan het klimmen op een berg, maar niemand weet hoe hoog die nog is. Wat willen we precies bereiken tegen half januari? En wat zal er weer meer mogen als dat lukt? Anderhalve maand is trouwens ook heel lang. Het zou beter zijn om die periode op te breken, in bijvoorbeeld periodes van twee weken. Zelfs al kan er op die tussendoelen niets geboden worden, het biedt tenminste iets om naar toe te werken.’