Haatversnelling - Mark Eyskens

Mark Eyskens is ex-premier en minister van staat.

Leven wij in de slechtste van alle mogelijke werelden? Het ziet er zo naar uit met al die aanslagen, de burger-en godsdienstoorlogen, de vluchtelingenstromen, de ellende en rampspoed voor miljoenen mensen op de blauwe planeet.

Toch moeten wij het hoofd koel houden en de moed niet opgeven op het ogenblik dat wij het hoofd moeten bieden aan deze verschrikkingen. Want die waren natuurlijk oneindig groter, onder meer tijdens de twee Wereldoorlogen van de vorige eeuw, een hoofdzakelijk Europees conflict tussen zeer beschaafde landen waarbij tenminste honderd miljoen mensen werden uitgemoord.

Het grote verschil met vandaag is dat het kwaad nu ogenblikkelijk zichtbaar is. Het kwaad in de wereld, en de kwalen die de mensen ondergaan, worden thans veel sneller en ruimer verspreid dan in het verleden. Dit is het gevolg van de ultramediatisering van berichten, geruchten en aanhoudende boodschappen van “brekend nieuws”, breaking news.

Het houdt niet op. Elke doorsneeburger krijgt elke dag zijn rantsoen gruwelen te verwerken. Het is ontegensprekelijk dat het bestoken van veel mensen met de zichtbaarheid van het kwaad bij hen vragen doet rijzen naar het waarom en het hoe. Zij voelen zich machteloos en ongelukkig. Aldus ontstaan gevoelens die de grenzen van de rationaliteit overschrijden.

Deze gevoelens worden trouwens systematisch gecreëerd maar ook geëxploiteerd door allerlei gewelddadige organisaties zoals IS, die op internet en via de beschikbare digitale netwerken, beelden verspreiden van onschuldige vrouwen en kinderen die bijvoorbeeld in Syrië of in Irak om het leven komen als gevolg van het oorlogsgeweld.

Het Westen krijgt de schuld en de aangezwengelde haat zet vooral sommige jonge mensen ertoe aan heftig te regeren en wraak te nemen in de steden van Europa, maar ook daarbuiten, en afgrijselijke aanslagen te plegen. Die gruwel versnelt op zijn beurt dan weer de haat tegen alle moslims en aanhangers van de islam. Haatversnellers zijn alom werkzaam.

Aldus is onze wereld, die een dorp is, het toneel van een algemene haatversnelling. Die wordt bovendien nog eens uitgebuit door gewetenloze politici die in het Westen populariteit en dus electoraal gewin proberen te distilleren uit de bij de bevolking alom heersende ongerustheid, angst, onvrede, walg en haat.

Meteen wordt de haatverspreiding ook een maatschappelijke brandversneller die min of meer beschaafde maatschappijen in de richting van extreme irrationaliteit drijft. Hoe verhinderen dat onze “samen-leving” “samen-loos” wordt, als personages als Trump, Le Pen, Wilders, Grillo, Orban, Erdogan, Maduro en veel andere protectionistische en nationalistische figuren door beduusde kiezers aan het bewind worden gebracht?