Spanningen lopen op: wat doe je als de ene helft van je familie de coronaregels strikt wil volgen en de andere er niet meer om geeft?

“Natuurlijk gaan we ons geplande familieweekendje in de Ardennen niet afzeggen. De boom in met die coronaregels.” Versus: “No way dat ik de regels ga overtreden en met de hele familie gezellig knuffelend taart ga eten in de living. Veel te gevaarlijk.”

We kennen het fenomeen in familie- en vriendenkring intussen allemaal: zij die het stilaan helemaal gehad hebben met al die coronaregels, en eigenlijk maar één woord willen zeggen: foert. Aan de andere kant: de trouwe volgers van de door de overheid opgelegde regels. Zij die al maanden geen millimeter buiten de regels durven kleuren en dat ook de komende maanden niet zullen doen. Gevolg: spanningen, twijfel, angst, discussies en dilemma’s. En grosso modo een maatschappelijke breuklijn en twee kampen: de Rebellen versus de Volgers.

Vrijheid versus veiligheid

Anja Moortgat, traumatherapeut en executive coach, spreekt van een herkenbare patstelling. “Ieder mens op deze aardbol heeft dezelfde behoeften aan verbinding en vrijheid. Alleen zal iedereen dat op andere manier invullen. Kerstmis staat bol van verbinden. Maar dat botst nu met die andere basisbehoefte, met name veiligheid. En dan krijg je conflicten, in je eigen hoofd, maar ook met vrienden en familieleden. Waarom is de ene zo laks, en de andere zo strikt?”

Cruciaal, zegt Moortgat, is te erkennen dat de ene behoefte – verbinden – niet noodzakelijk belangrijker is dan de andere, veiligheid. En nog belangrijker: maak die opborrelende frustratie bespreekbaar. “Ga in dialoog, maar wees mild voor het standpunt van de ander en ga niet nodeloos in aanvalsmodus, want dan krijg je conflict. Je hoeft niet bruusk uit de familie-whatsappgroep te stappen, maar schaam je evenmin om trouw te blijven aan je eigen principes. Zeg tegen je zus waarom je het heel moeilijk hebt dat zij wél met de kinderen naar je moeder gaat. Wees eerlijk, zonder haar meteen te bruuskeren, laat staan te veroordelen. Toon lef om dat moeilijke gesprek te voeren. Misschien is er wel een creatieve oplossing? Bijvoorbeeld: toch afspreken met Kerstmis, maar buiten een fakkeltocht houden.”

LEES OOK. Motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste na Overlegcomité: “Er zijn manieren om dit vol te houden”

Samen handelen

Hoogleraar Sociologie Ignace Glorieux (VUB) ziet die patstelling ook. “Ik stel vast dat mensen heel streng zijn voor het gedrag van anderen, terwijl ze zelf niet altijd rigoureus de regels volgen.” Hij begrijpt de frustratie van zij die nog maanden moeten leven met dat gemis om al die sociale contacten. Hij wijst echter op onze collectieve plichten. “Frustraties zijn eigen aan de mens, en ze bespreekbaar maken helpt. Dit is een beproeving die ons meer dan een jaar in een greep zal houden. Laat ons vooral niet vergeten dat het hier gaat om een collectieve zaak. Er zijn intussen al meer dan 16.000 mensen gestorven. Bij al die families blijven stoelen leeg met Kerstmis. Als deze crisis ons iets leert, is dat we samen moeten handelen om hieruit te komen, wars van al die verschillende opvattingen.”