Zullen de inspanningen van leerkrachten lonen? ‘Ik ben soms een volledig lesuur kwijt aan herhalen’

“Ik heb de huidige zesdejaars vorig schooljaar nog les gegeven over stoichiometrie, berekeningen in de chemie”, zegt Silke Sterck, leerkracht biologie en chemie in het GO! Atheneum in Heist. “Ze moesten daar toen oefeningen over maken, wat goed lukte, maar hebben het nooit gestudeerd voor een toets. Toen ik die formules dit jaar opnieuw voor een ander hoofdstuk nodig had, bleken de leerlingen die volledig vergeten te zijn. Ik heb het moeten herhalen.”

Ook voor andere leerstof die vorig jaar aan bod kwam, moest Sterck een herhalingsmoment inlassen. “Ik ben daar soms een volledig lesuur mee kwijt, maar daarna kan ik wel weer voort met nieuwe leerstof.”

Uit een bevraging van het Gemeenschapsonderwijs (GO!) en de TeacherTapp blijkt dat heel wat scholen aan het begin van dit schooljaar leerlingen met achterstand zagen binnenkomen. Hoe groot die is, valt moeilijk te zeggen. Een eerste aanwijzing kwam wel al begin dit schooljaar toen onderzoekers van de KU Leuven de resultaten van de interdiocesane proeven, die jaarlijks worden afgenomen in het zesde leerjaar van alle katholieke scholen, vergeleken met voorgaande jaren. Volgens hen liepen de leerlingen, die dit jaar zijn gestart in het eerste middelbaar, een leerachterstand op van ongeveer een half jaar. 

Ook buitenlandse onderzoeken wijzen in die richting. Een studie van de Oxford University naar het effect van de schoolsluitingen in Nederland kwam tot de conclusie dat kinderen van laagopgeleide ouders het meest achterstand opliepen. Maar ook de anderen bleken nauwelijks iets bijgeleerd te hebben. De Nederlandse situatie was nochtans zowat het best case scenario. Onze noorderburen stonden al een pak verder op het vlak van afstandsleren. Bovendien sloten de scholen er maar acht weken. In ons land gingen alle scholen op 16 maart voor negen weken volledig dicht. Vanaf 15 mei gingen ze weer gedeeltelijk open. Maar sommige leerjaren kregen tot eind juni volledig thuisles.

Vraag is dus vooral hoe groot en ook hoe wijdverspreid die achterstand is. Uit de bevraging die het GO! begin oktober bij 348 scholen deed, blijkt dat ongeveer de helft van de kinderen dit schooljaar met een zekere mate van achterstand begon. Er werd ook gepeild naar het welbevinden van de leerlingen: gaan ze graag naar school, voelen ze zich veilig in de klas, hoe zit het met de betrokkenheid met hun medeleerlingen en hoe zien ze het leertraject dat nog op hen afkomt. Vooral dat laatste blijkt een zorg. Leerlingen maken zich het meest zorgen over de gevolgen voor hun verdere schoolcarrière, meer dan over het gemis aan klasgenoten of veiligheidsmaatregelen.

Meer stress

Dat merken ze ook in de secundaire school GO! Campus Het Spoor in Mol. “Een deel van de leerlingen zegt met de examens voor de deur dat ze meer stress ervaren omdat het al lang geleden is dat ze zulke grote hoeveelheden leerstof hebben moeten instuderen en ze soms stukken leerstof thuis hebben moeten verwerken”, zegt Tinne Dexters, leerkracht Frans en Spaans.

Het GO! ging zelf al aan de slag met de resultaten en zette volop in op remediëring, zowel individueel als klassikaal. “Voor een stuk konden we daarbij voortbouwen op onze ‘boostsessies’, voor leerlingen met leerachterstand, en ‘krakmodules’ voor leerlingen die extra uitdaging nodig hebben”, zegt Dexters’ collega en leerlingenbegeleider Katrine Broeckx. “De boostsessies hebben we vorig jaar tijdens de lockdown tot een bijbeenklas omgevormd. Leerlingen uit de tweede en derde graad die normaal afstandsonderwijs krijgen, kunnen dan extra naar school komen als zij daar nood aan hebben, bijvoorbeeld omdat ze thuis geen goede plek hebben om te werken of iets niet goed onder de knie krijgen.”

Een belronde leert dat leerkrachten grote inspanningen deden om iedereen weer te laten bijbenen. Maar daardoor vrezen sommige leerkrachten dat ze hun lesprogramma van dit schooljaar niet gaan rondkrijgen. “Ik zit gelukkig wel op hetzelfde punt als vorig schooljaar”, zegt Sterck. “Maar dat is dan soms wel met minder verdieping dan ik normaal zou geven.”

Komende week starten in de meeste middelbare scholen de kerstexamens. Die zijn volgens Raymonda Verdyck, topvrouw van het GO!, nu de échte test. “Die evaluatieperiode zal veel verduidelijken. We hebben nu al afspraken gemaakt met onze directies om zo snel als mogelijk die resultaten te evalueren.”

Katholiek Onderwijs Vlaanderen gaf eerder aan te verwachten dat meer leerlingen dan normaal na de kerstexamens te horen zullen krijgen dat ze best van richting veranderen. Het GO! gaat daar niet van uit. Het gaat volgens Verdyck immers maar om een kleine groep leerlingen waarover twijfel bestaat of ze wel op hun plaats zitten. En net voor die groepen bestond er de afgelopen maanden een verhoogde aandacht, meent ze.

Wel zijn ze er zich bij het GO! van bewust dat er ook bij de start van volgend schooljaar nog extra moeite zal moeten worden gedaan om te peilen waar elke leerling staat.  Verdyck: “Hopelijk is dat het laatste schooljaar waar we met de impact van corona moeten afrekenen.”