Martine Tanghe heeft voor het laatst "Het Journaal" gepresenteerd: bekijk hier de memorabele momenten uit haar carrière
Nieuwsanker Martine Tanghe (65) heeft vanavond om 19 uur voor de laatste keer “Het Journaal” op Eén gepresenteerd. Na een carrière van ruim 42 jaar op de nieuwsdienst van de openbare omroep gaat de moeder aller nieuwsankers met pensioen. Het einde van een tijdperk voor VRT NWS, en daarom halen we graag Martines meest opvallende momenten uit het archief. En die spelen zich niet alleen af in de journaalstudio.
Wil je een boodschap of wens achterlaten voor Martine, nu ze met pensioen gaat? Dat kan via dit digitale register.
42 jaar het baken van "Het journaal"
De carrière van Martine Tanghe start op 1 februari 1978, nadat ze het beruchte journalistenexamen van de openbare omroep overleefd had. “Ik had toen zelf niet eens een televisietoestel: dat ben ik pas gaan kopen nadat ik geslaagd was”, vertelt Tanghe tijdens de feestuitzending “50 jaar televisie” in 2003. “Ik kwam recht van de schoolbanken, en belandde jong en onervaren in een vreemde wereld.”
Nauwelijks enkele maanden later presenteert Martine haar eerste journaal. “Ik was daar totaal niet voor opgeleid: je wordt voor de leeuwen gegooid, en dat ging wel of niet”, vertelt ze in 1993 in het programma “Morgen Maandag”. “Collega Bavo Claes zat tijdens mijn eerste journaalpresentatie naast mij op de grond, om snel te kunnen ingrijpen als ik zou uitvallen. Maar dat bleek niet nodig.”
Pas nadat ik slaagde voor het journalistenexamen van de BRT, kocht ik mijn eerste televisietoestel.
Tussen 1978 en coronajaar 2020 is de wereld enorm veranderd: Martine Tanghe is vaak de eerste om ons in te lichten over ingrijpende gebeurtenissen. “Ik ben nog geen dag tegen mijn zin komen werken”, zo vertelt Martine in 2018, wanneer ze in de bloemetjes wordt gezet voor 40 jaar carrière. En ook al loopt niet altijd alles volgens plan in een liveuitzending: Martine lijkt zelden uit haar lood te slaan.
Bekijk hier een eigenzinnig carrièreoverzicht van 42 jaar Martine Tanghe bij de openbare omroep (en lees voort onder de video):
In de jaren 70 en 80 waren er nog geen voltijdse journaalankers: journalisten combineerden toen reportagewerk met presentaties in de studio. Ook Martine maakt reportages in binnen- en buitenland. Eén keer wordt ze hardhandig aangepakt: in 1984 krijgt ze rake klappen op een betoging van uiterst-rechts in Schaarbeek.
"Vijf mannen keerden zich tegen mij en schopten mijn bril kapot. Heel dapper allemaal. Waarom de VRT zo werd uitgescholden en aangevallen toen: ik heb het nooit begrepen", zo blikt Martine zelf terug op het incident op onderstaande foto's.
Ook later werd Martine nog af en toe "het veld in gestuurd". Bij de treinramp in Pécrot op 27 maart 2001 is Martine de verslaggever ter plaatse. Op onderstaande foto's herkent u ter hoogte van de camera ook voormalig journaalanker Jan Becaus.
De iconische zin: "Dank dat u bij ons was"
Door de jaren heen heeft Martine haar eigen “catchphrase” gecreëerd: het slotwoord “Dank dat u bij ons was”. Waar die boodschap vandaan komt, en wanneer Martine daarmee begonnen is, lijkt niemand echt te weten. De zin duikt zeker sinds begin jaren 2000 systematisch op.
Bekijk hier een compilatie van "Dank dat u bij ons was" door de jaren heen (en lees voort onder de video):
Af en toe wordt die vaste formulering vervangen door een slotwoord geïnspireerd door de actualiteit. In de periode van de Golfoorlog begin jaren ’90 verweeft Martine een vredevolle boodschap in haar laatste woorden. En het voorbije jaar was een verwijzing naar de coronamaatregelen nooit ver weg, in mededelingen als “Houd het veilig” of “Blijf gezond”.
20 jaar met véél verkiezingsmarathons
Martine Tanghe is niet enkel een vaste waarde achter de journaaldesk. Op verkiezingsdagen loodst ze kijkers urenlang door een oerwoud van uitslagen en reacties. “Ze floreerde telkens weer in de onvoorspelbare drukte van zo’n dag”, zegt voormalig hoofdredacteur van het journaal Inge Vrancken daarover in het weekblad HUMO. “En dat met dank aan druiven. Want dat geheim mag nu wel onthuld worden: Martine komt zo’n slopende verkiezingsdag door op druiven, véél druiven.”
Bekijk hier een compilatie van verschillende verkiezingsshows met Martine aan het roer (en lees voort onder de video):
Een andere zijsprong is het discussieprogramma “Volt”, dat Martine samen met Kobe Ilsen presenteert van 2008 tot 2011. “Mogen presenteren als jonge gast naast Martine is een onbetaalbare masterclass”, vertelt hij daarover. “Een ervaring die me gevormd heeft op het scherm. Ze is een baken van kwaliteit dat zichzelf verplicht om constant op topniveau te presteren. Streng als het nodig is, en warm als het kan.”
Presenteren als jonge gast naast Martine is onbetaalbaar. Ze is streng als het nodig is, en warm als het kan.
Maar er zijn ook "ludieke" zijsprongetjes
De nieuwsdienst is de natuurlijke habitat van Martine: in andere televisieprogramma’s zien we haar zelden of nooit. Begin jaren ’90 geeft ze een openhartig interview aan Mark Uytterhoeven in “Morgen Maandag”. In 2006 neemt Martine deel aan - jawel - "De slimste mens ter wereld". De quiz wordt dan nog uitgezonden op Eén. Presentator Steven Van Herreweghe gaat dat seizoen met de winst lopen.
Met haar grote liefde voor taal is een passage in het Canvasprogramma “Winteruur”, waarin de centrale gast zijn favoriete tekst voorstelt, helemaal haar ding. Martine kiest voor een gedicht van Joke van Leeuwen.
Bekijk hier enkele fragmenten van Martine buiten de journaalstudio (en lees voort onder de video):
Een meer opvallende (maar minder bekende) passage is een gastrol in “Samson en Gert” begin jaren 90, inclusief de iconische woorden "Ik moest kloppen, want de bel doet het niet". En recent heeft ze twee keer een rol ingesproken van een personage in een animatiefilm. Op Studio Brussel heeft Martine begin 2020 een radiorubriek “Martine over zes” in het programma van Eva De Roo: ze brengt er op vrijdagavond een ludiek weekoverzicht in dichtvorm.
Beluister hier een compilatie van verschillende "Martine over zes"-afleveringen (en lees voort onder de audio):
Engagement voor Kom op tegen Kanker
Eind 2011 wordt er bij Martine borstkanker vastgesteld. Ze verdwijnt maandenlang van het scherm, om zich te laten behandelen en te revalideren. Haar ziekte en herstel beleeft Martine discreet en in familiale kring. Ook wanneer ze begin september 2012 weer achter de journaaldesk verschijnt, maakt ze weinig woorden vuil aan die “comeback”.
Tijdens een loopevenement voor het goede doel enkele weken later, geeft ze een kort interview aan enkele kranten. “Er is leven na kanker. Ik ben blij dat ik een teken kan geven voor mezelf, maar ook voor al die anderen die het nieuws krijgen, dat het geen doodvonnis hoeft te zijn.”
Ja, er is leven na kanker.
Bij de uitreiking van de TelevisieSterren in maart 2013 voegt ze daar nog aan toe: “Ik heb geleerd dat het leven verrassend uit de hoek kan komen. Hard en hevig werken: dat doen we allemaal heel graag. Maar ook niet vergeten om te genieten.”
Hard en hevig werken, dat doen we allemaal graag. Maar ook niet vergeten te genieten.
Vanaf 1995 – en dus lang voor haar eigen kankerdiagnose - engageert Martine zich voor “Kom op tegen Kanker”. Haar eigen moeder heeft borstkanker gehad op haar 40e. Het meest opvallende engagement is de affichecampagne van Kom op tegen Kanker in 2007, samen met actrices Chris Lomme en An Nelissen. Met die halfnaakte foto willen ze leeftijdsgenoten overtuigen om zich te laten screenen op borstkanker. “Voor ik toezegde, heb ik aan mijn kinderen gevraagd of ze dat wel zagen zitten”, geeft Martine toe aan het weekblad HUMO.
Ik heb wel aan mijn kinderen gevraagd of ze deze campagne zagen zitten.
Liefde voor het Nederlands
Wie denkt aan Martine, hoort meteen haar typische taalgebruik. Het is er nauwelijks aan te merken, maar ze is opgegroeid in Kortrijk. Haar liefde voor het Nederlands is er altijd al geweest: ze gaat dan ook weinig verrassend Germaanse Talen studeren aan de KU Leuven. “Ik ging altijd keurig naar de les. Eigenlijk was ik een heel saai meisje”, zo vertelt ze in het magazine voor afgestudeerden aan de KU Leuven.
Een verzorgde standaardtaal is voor Martine de rode draad doorheen haar carrière. “Als journaalanker kom je onaangekondigd bij mensen thuis op bezoek. Het is een teken van respect om er niet alleen netjes uit te zien, maar ook je taal te verzorgen”, zegt ze daarover in “Morgen Maandag”.
Als journaalanker kom je onaangekondigd bij mensen thuis op bezoek. Het is een teken van respect om je taal te verzorgen.
Voor dat taalgebruik krijgt Martine in 1995 de Groenman-taalprijs. Die onderscheiding wordt om de twee jaar uitgereikt aan een mediapersoonlijkheid in Nederland of Vlaanderen voor goed en creatief taalgebruik. Ze is tot nu de enige vrouw die de onderscheiding heeft gekregen.
En na de presentatie van haar allerlaatste journaal is Martine ook uitgeroepen tot de winnaar van de Grote Prijs Jan Wauters in 2020. Dat heeft de jury, voorgezeten door de weduwe van sportjournalist Jan Wauters, unaniem beslist.
De onderscheiding bekroont elk jaar een Nederlandstalige mediapersoonlijkheid die excelleert in het gebruik van het Nederlands, en van wie het taalgebruik getuigt van een uitstekende taalbeheersing en een grote creativiteit. Martine krijgt de prijs voor haar hele carrière. "Je bent ervoor gegaan: voor dat meesterschap in de eigen taal”, aldus de jury. "Wat een ongelofelijk plezier doet dit mij nu", reageert Martine.
Je bent ervoor gegaan: voor dat meesterschap in de eigen taal.
Martines passie vertaalt zich ook in haar inzet voor het “Groot Dictee der Nederlandse Taal”. Vanaf 2005 zal ze het dictee bijna 10 jaar op rij voorlezen. Ze doet dat samen met haar Nederlandse collega-journalist Philip Freriks, nadat Martine eerst jarenlang (streng maar rechtvaardig) in de jury heeft gezeten.
Trofeeën en – jawel - muzikale odes
Tijdens haar carrière verzamelt Martine nog enkele onderscheidingen. In 2013 gaat ze op de TelevisieSterren met het beeldje voor “beste presentatrice” aan de haal. En dat amper een halfjaar nadat ze na haar kankerbehandeling weer achter de journaaldesk zit. “Dat ik daarvoor zo oud geworden moet zijn”, klinkt het oprecht verbaasd in haar speech.
“Ik wil dit graag nog enkele jaren doen als jullie het goed vinden, en ook als jullie het niet goed vinden”, zegt ze schalks. “En eigenlijk is die trofee vooral niet voor mij, want zonder goede ploeg ben je als presentator niets.” Martine valt nog een tweede keer in de prijzen, want “Het Journaal” wordt uitgeroepen tot “beste informatieprogramma”.
Die trofee is vooral niet voor mij, want zonder goede ploeg ben je als presentator niets.
Maar officiële huldigingen: daar is Martine geen fan van. Een ludiek eerbetoon, zoals een verwijzing in het nummer “Als ze lacht” van Yevgueni: dat kan ze wel smaken. De zin die aan haar is opgedragen luidt: “want zelfs met Martine om zeven, is er maar zelden goed nieuws bij.”
Beluister hier "Als ze lacht" van Yevgueni, met de verwijzing naar Martine op 1:28 (en lees voort onder de video):
Acteurs Jonas Van Geel en Jelle Cleymans gaan nog een stap verder, met een uitgebreide ode in een volwaardig nummer getiteld “Martine Tanghe”. “Want ze is de enige vrouw die langer dan onze eigen moeder in ons leven is”, verklaart het duo die ode. “Nu heb ik het allerhoogste bereikt”, vindt Martine zelf.
Beluister hier de ode aan Martine Tanghe van Jonas Van Geel en Jelle Cleymans: