Wat als de ene met Kerst de regels wil volgen en de andere niet? ‘We doen waar we zin in hebben’
‘We doen met Kerst waar we zin in hebben!’ tegenover ‘We gaan strikt alle regels volgen. En we nodigen mijn moeder uit.’ Weg sfeer en Kerstmis is pas over een maand. Nu de regels voor de feestdagen bekend zijn, laaien de tegenstellingen zo hoog op dat familierelaties zwaar onder druk staan en vriendschapsbanden worden verbroken.
De strikte maatregelen voor de eindejaarsfeesten doen discussies weer oplaaien, nu zelfs binnen vriendengroepen en families. Aan de ene kant zij die de middelvinger opsteken, aan de andere kant zij die de regels volgen en willen dat de anderen dat ook doen.
“Waar maakt iedereen zich druk om?”, zegt Marika op de Facebookpagina van Het Laatste Nieuws. “Kerstavond zal bij elke familie gevierd worden zoals het hoort. In de plaats van met veel auto’s toe te komen, ga met de fiets.” Ze wordt bijgetreden door Stephane: “Doe met Kerst gewoon waar je zin in hebt. Agenten gaan echt niet overal binnenvallen om te checken, hoor.” Julienne reageert scherp: “Iedereen moet voor zichzelf uitmaken wat-ie doet. Maar als je dan besmet geraakt, moet je ook geen verzorging krijgen. Ik vind het ook moeilijk dat ik mijn kinderen en kleinkinderen niet kan zien, maar gezondheid komt op de eerste plaats.”
Kerstmis in 2020
De regering maakte vorige vrijdag bekend dat Kerstmis dit jaar binnen het eigen gezin gevierd zal worden. Maar niemand moet alleen blijven. Alleenstaanden mogen met kerstavond of op kerstdag (maar niet op oudejaarsavond of op nieuwjaarsdag) hun beide contacten tegelijk uitnodigen. Dat wordt de enige versoepeling wat de feestdagen betreft. Voor gezinnen blijft maar één extra persoon welkom. De avondklok van middernacht tot vijf uur ‘s ochtends blijft gelden.
Vriendschap op het spel
Wat doe je wanneer zelfs je beste vrienden op Facebook vertellen dat ze zich geen zier meer aantrekken van de maatregelen terwijl jij zelf vindt dat iedereen plichtsbewust de regels moet volgen? Kun je dat zomaar laten passeren of móét je daarop reageren met het risico een jarenlange vriendschap op het spel te zetten? “Je kan er best wel op reageren, maar wel met het besef dat je niemand kan dwingen om van gedacht te veranderen”, zegt klinisch psychologe Jihad Mazroui uit Brussel. “Formuleer je mening op een beleefde manier zonder verwijten te maken. Je kent trouwens soms de beweegredenen niet waarom iemand geen zin meer heeft om de regels te volgen, maar als je daar op een rustige manier op reageert, krijg je daar wel inzicht in. Als je helemaal niet reageert, dan riskeer je gefrustreerd te raken en wees maar zeker dat die opgekropte frustratie in een andere discussie die helemaal niets meer met Covid heeft te maken weer bovenkomt. De kans bestaat dat je je dan afreageert op mensen die het gewoon allemaal wat onhandig hebben geformuleerd.”
Mazroui krijgt in haar praktijk steeds meer vragen over angst en stress die Covid-19-gerelateerd zijn. “Mijn cliënteel is hoofdzakelijk tussen 16 en 35 jaar. Ik merk dat de frustraties thuis hoog oplopen; we zijn het niet gewend om onze tijd alleen maar thuis te moeten doorbrengen. Allerlei plannen vallen in duigen en velen worstelen met zingeving: wat voor nut heeft het allemaal nog? En wie begint te studeren of aan een eerste job begint, weet ook niet hoe het verder moet omdat de gebruikelijke omkadering onduidelijk is of is weggevallen.”
Lieve Willems is contextueel familietherapeute en samenleefcoach in Gent en is erg vertrouwd met de problematiek en maakt samen met Yente Thomas en Zoë Spitael ‘Tettervogels’, ludieke filmpjes over hoe je stresssituaties rond corona het beste aanpakt. “Mijn specialiteit is om verschillende belangen met elkaar te verbinden binnen families. Wanneer de ene de regels wil volgen en de andere niet, dan ontstaat er een enorme machtsstrijd en daarvoor probeer ik oplossingen aan te reiken. Je moet out of the box denken. Het uitgangspunt is dat we de regels moeten volgen, maar we moeten wel af van van het klassieke beeld van Kerst en Nieuwjaar. Het gaat niet om de booze, de party of de kalkoen, maar wel om op een veilige manier samen dingen te doen.”
“Met de ‘Tettervogels’ posten we zo om de drie dagen een tip wat je samen kan doen terwijl je toch de bubbels respecteert. Als we allemaal krap behuisd wonen, dan mogen we elkaar niet zien, maar we kunnen toch creatief zijn met bijvoorbeeld de kerstpakjes. Nogmaals, pin je niet vast op die twee dagen, maar kies een dag tijdens de kerstvakantie en spreek bijvoorbeeld een datum af waarbij je allemaal naar een park gaat en om de beurt een pakje neerlegt bij een boom. Wanneer jij je pakje opent, kunnen de anderen vanop afstand raden wat je hebt gekregen. Dat zijn kleine dingen, maar zoiets werkt wel verbindend.”
Prioriteiten stellen
Mazroui vindt niet dat je bang moet zijn om prioriteiten te stellen. “Stel nu dat mijn zus iedereen bij haar uitnodigt om te komen feesten, dan zou ik ervoor kiezen om dat niet te doen en één vriendin uit te nodigen die net als ik de regels volgt en waarbij ik me veilig voel. Iedereen moet voor zichzelf uitmaken hoe hij of zij de regels opvolgt. Je kan niet verantwoordelijk zijn voor alles. Op een bepaald ogenblik ga je een keuze moeten maken en wat is het belangrijkste: je gezondheid of familiebanden die onder druk komen te staan? Dat hoeft niet per se onoverkomelijk te zijn, volgend jaar is het toch opnieuw Kerstmis? Maar wat mezelf betreft: mijn gezondheid en die van mijn cliënten zijn belangrijker dan één kerstfeestje.”