De wolkjes uit pennen en doosjes in alle geuren, kleuren en formaten zijn intussen niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Rokers stappen massaal over de elektronische variant maar vanaf vandaag geldt er nieuwe regelgeving voor de verkoop van e-sigaretten. Deze worden nu qua regelgeving gelijk getrokken met andere tabaksproducten.

LEES OOK. Nieuwe wetgeving voor e-sigaretten: dit verandert er op 17 januari

Gebruikers en verkopers reageerden woedend. Een zestigtal ‘dampers’ trok in een stomende stoet naar de privéwoning van minister De Block en de Belgische Damp Bond heeft maandag meteen een verzoekschrift tot nietigverklaring ingediend bij de Raad van State tegen de nieuwe wetgeving. Vanwaar die onvrede?

Veel duurder

Waarom zijn de gebruikers zo razend? Volgens Tim Jacobs, eigenaar van Vaporshop, een keten van vapeshops en tevens ook een groothandel, moet je het niet al te ver zoeken. “Ze zien de prijs per milliliter enorm de hoogte ingaan” vertelt hij. “Door de nieuwe wetgeving mogen navulflesjes niet meer dan 10 ml inhoud hebben. Op die manier gaat de verpakkingskost de hoogte in en wordt dampen een pak duurder dan voordien.” Fanatieke dampers kochten voor 17 januari hun favoriete e-liquids in grote(re) flessen. Zo kostte een flesje “Whipped Dreamz” van 60 ml vroeger 29 euro (0,48 euro/ml). Nu kost dezelfde liquid in een flesje van 10 ml maar liefst 7,75 euro (0.775 euro/ml) wat neerkomt op een prijsstijging van ruim 50 procent.

“Bovendien moeten dit nu allemaal plastic flesjes zijn. Goed voor het milieu is dit niet echt. Vroeger had je liquids in glazen flesjes die je gewoon naar de glasbak deed om te recycleren.”

Ook het verbod op online verkoop kan hij maar moeilijk begrijpen. “Op enkele dictatoriale regimes na zijn we het enige land op aarde waar online verkoop verboden is. Nu gaat iedereen zijn producten halen in Chinese webshops waar de kwaliteitscontrole ver te zoeken is. Ook begrijp ik de argumenten van Minister de Block niet goed. Zij stelt dat het moeilijk te controleren valt of iemand de minimumleeftijd, die overigens prima is, van 16 jaar heeft. Wel, ik ken een sector waar online leeftijdchecks perfect werken: online casino’s. Dit is werkelijk de wereld omgekeerd”, briest Jacobs. “Ook kan je cannabis- en crackpijpen gewoon in de nachtwinkel kopen maar een tank met een inhoud groter dan 2 ml is verboden. Ik snap dat niet.”

Geen hype

Toxicoloog Jan Tytgat is formeel: “De e-sigaret is geen hype meer, het blijft. Kijk maar naar China”. Hij meent wel dat regelgeving nodig is omdat het geen volstrekt onschuldig product is. “Er is geen verbranding, geen teer en dus geen kankerverwekkende stoffen uit die teer. Het is veel minder ongezond dan een gewone sigaret. Als ontwenningsmiddel werkt het bijzonder goed. Wel is het geen onschuldig snoepje, nicotine is en blijft een corrosieve en verslavende stof. Regulering is nodig.”

Ook bij de Stichting tegen Kanker klinkt een gelijkaardige boodschap. “Levenslang een e-sigaret gebruiken is beter dan levenslang roken, je zal daardoor langer leven en gezonder leven,” zegt dokter Mathijs Ooms in een filmpje op hun website. “Momenteel rookt één op vijf Belgen en de helft daarvan zal op termijn overlijden aan de gevolgen van dat tabaksgebruik.”

Suzanne Gabriels, manager tabakspreventie bij de Stichting tegen Kanker is iets voorzichtiger. “We hadden liever enkel verkoop in gespecialiseerde vape-shops gezien. Dan bereik je enkel de mensen die willen stoppen met roken. Ook hadden die mensen dan een opleiding kunnen krijgen om écht rookstopadvies te geven. Nu liggen de e-sigaretten ook in krantenwinkels, dicht bij scholen en naast de schriftjes en het snoep.”

Onnodig voorzichtig?

De strenge regulering lijkt erop te wijzen dat Minister De Block een voorzichtigheidsprincipe wil hanteren. Hoewel veel wetenschappers en studies stellen dat de risico’s van dampen miniem zijn - en helemaal verbleken in vergelijking met ‘traditioneel’ roken - is dampen een té nieuw fenomeen om de effecten op lange termijn te kennen. De gezondheidswinst op korte termijn is enorm en “de rokers die schrik hebben van de e-sigaret, zijn niet juist geïnformeerd,” vertelt Gabriels. Tot we die langetermijneffecten kennen ziet het ernaar uit dat de minister het gebruik van e-sigaretten wil ontmoedigen. “Een gemiste kans, dit is spelen met de voeten van volksgezondheid”, stelt Jacobs.

De Britse aanpak is helemaal omgekeerd. Daar wijst de National Health Service (NHS) naar de e-sigaret als het ultieme rookstopmiddel. Gebruikers krijgen het er zelfs deels terugbetaald. Ook is daar gebleken dat dampen niet aanzet tot om te beginnen roken. “Op basis van rookenquêtes die de NHS maandelijks voert, blijkt dat e-sigaretten geen opstapje vormen voor jongeren en niet-rokers om te beginnen roken of dampen”, aldus Gabriels.

Tim Jacobs beaamt dit op basis van zijn klantenbestand. “De niet-rokers die zijn beginnen dampen kan ik op één hand tellen. We hebben met deze producten een gouden opportuniteit om een generatie rokers te redden bij wie preventie niet gewerkt heeft en waar tabacologen geen grip op hebben, maar aan dit tempo wordt het - vrees ik - een gemiste kans.”