De ijver om minister Vandenbroucke op te jagen, verraadt hoe graag de politiek een zondebok zoekt voor het collectieve falen

‘Ladies and gentlemen, we got him.’ Zo valt het gemoed samen te vatten bij de politieke concurrentie, in oppositie én meerderheid, nu ze minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) heeft kunnen betrappen op een misstap. Uit de gretigheid waarmee de bagatel tot staatszaak wordt verheven, vallen wel wat lessen te trekken. 

Om te beginnen kan minister Vandenbroucke hier zelf uit leren. Behalve kwaliteiten blijkt het sp.a-boegbeeld ook enkele handicaps uit zijn eerste politieke loopbaan overgeërfd te hebben. De neiging om zichzelf kwansuis het politieke graf in te praten is er daar een van. Ook al is het niet zo bedoeld, de ‘blok erop’-suggestie dat winkels zonder goede reden werden gesloten, doet pijn bij al wie werkt en onderneemt en al maanden spartelt om te blijven drijven. Empathie toon je niet alleen met steunfondsen.

De kwestie leert ook veel over die politieke concurrentie. De ijver om Vandenbroucke nu op te jagen, verraadt hoe graag tegenstrevers een zondebok zoeken voor het zeer collectieve falen van de voorbije maanden. Dat de N-VA vanuit de oppositie, welja, oppositie voert, valt de partij niet kwalijk te nemen. Dat haar belangrijkste uitvoerende politicus, minister-president Jan Jambon, afgelopen weekend woordelijk hetzelfde zei als Vandenbroucke toont vooral hoe lastig N-VA het heeft in deze crisistijd. Van elke politieke beslissing is ze de medeverantwoordelijke.

Dan de MR, die alweer ‘scandaleux!’ kijft via haar voorzitter, die blijkbaar als enige de richtingloze chaos van de vorige regering mist. In de Franse Gemeenschap heeft de MR zelf de minister-president. Als die in september wat sneller de gevaarlijke situatie in het eigen landsdeel correct had ingeschat – samen met PS-Ecolo in Brussel – dan was dit land mogelijk de menselijke tragiek en de internationale schaamte bespaard van een tweede triestig coronarecord. Mogen we nog altijd hopen op een onderzoekscommissie die dat falen blootlegt? 

Misschien zegt dit incident ook veel over het land zelf. Samen met premier De Croo pakt minister Vandenbroucke de coronacrisis met stevige hand aan. Dat doet zeer. De harde aanpak wordt niet geschuwd, ook de korte pijn duurt verdraaid lang. Toch is dit nog maar het begin. Bij de verdeling van vaccins zal de overheid haar zin voor rechtvaardigheid en haar organisatorische talent moeten bewijzen. Bij de herlancering van de economie zal ze effectiviteit boven lobbyisme moeten verkiezen. 

In dit land is dat allemaal niet zo vanzelfsprekend. Dat leidt tot nervositeit. Leren uit de vele fouten en beter proberen te doen, is nochtans de enige kans om het vertrouwen in de staat te herstellen. Geen alternatief? Toch wel. Het alternatief is toch weer met de voeten slepen, achteraan in het peloton bungelen en daarover elkaar bevechten. Zoals we – helaas – van onszelf zijn gaan verwachten.