Vaccinoloog Pierre Van Damme: "Als alles goed gaat, kunnen we in januari starten met vaccinaties"
Als alles goed gaat, kunnen we in de loop van januari starten met de eerste vaccinaties tegen het coronavirus voor prioritaire groepen. Dat zegt vaccinoloog Pierre Van Damme van de Universiteit Antwerpen. Twee fabrikanten, Pfizer en Moderna, hebben een aanvraag ingediend bij het Europese Geneesmiddelenagentschap (EMA) om hun vaccins op de markt te mogen brengen. Het agentschap beslist nog deze maand over het Pfizer-vaccin, en uiterlijk half januari over het Moderna-vaccin.
"Afhankelijk van de beslissingen van het agentschap, kunnen we verwachten dat de eerste vaccins beschikbaar komen in ons land vanaf januari", zegt Van Damme. "En dan kunnen we in januari ook starten met vaccineren, als alles goed gaat met de stockage, de distributie en de koude keten."
"We gaan natuurlijk flexibel moeten zijn in functie van het Europese groene licht, maar vanaf het moment dat die vaccins er zijn, moeten we klaar zijn om ze te gebruiken", aldus de vaccinoloog. Waals minister van Volksgezondheid Christie Morreale (PS) zei vanmiddag in het Waals Parlement dat de eerste vaccins ten vroegste midden januari worden verwacht.
Vanaf het moment dat die vaccins er zijn, moeten we klaar zijn om ze te gebruiken
Het is nog niet helemaal duidelijk naar wie de eerste vaccins zullen gaan. "Het lijkt evident dat je voorrang geeft aan wie werkt in ziekenhuizen en woonzorgcentra", zei minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) vorige maand. Morgen is er een vergadering gepland van de Interministeriële Conferentie (IMC) Volksgezondheid over de vaccinstrategie. De regering heeft wel al beslist dat het vaccin gratis zal zijn en dat het niet verplicht wordt.
Het gaat bijzonder snel, erkent Van Damme, maar dat betekent niet dat mensen zich zorgen moeten maken over de veiligheid. "Alle stappen worden doorlopen. De lat wordt zeker niet lager gelegd", zegt hij. Mogen we hopen op een min of meer normale zomer? "Ik verwacht dat we dan nog bezig zullen zijn met vaccineren, maar we gaan alleszins een beter jaar tegemoet."
Bekijk hier het gesprek met vaccinoloog Pierre Van Damme in "Het Journaal" (en lees voort onder de video):
Nederland hoopt op begin januari
De Nederlandse regering hoopt om rond 4 januari al te kunnen beginnen met vaccineren, zo heeft minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge vandaag gezegd. De logistieke operatie is erop gericht om dan van start te kunnen gaan. Al benadrukt De Jonge dat dit het meest gunstige scenario is. "Het vaccin is nu binnen handbereik en daarmee staan we aan de vooravond van een nieuwe fase in deze crisis", luidt het.
Ook Frankrijk mikt op begin januari of zelfs al eind december om te starten met het vaccineren van kwetsbare groepen. Daarna volgt de inenting voor de rest van de bevolking. Die grootschalige vaccinatiecampagne zou de regering willen starten tussen april en juni. Ook bij ons verwacht de regering het grootste deel van de vaccins in de lente en de zomer.
Hoe werkt een vaccin eigenlijk? Wetenschapper Hetty Helsmoortel legt het kort en helder uit in deze video (lees voort onder het filmpje):
Versnelde procedure
Pfizer/BioNTech en Moderna hebben gisteren hun formele aanvraag voor goedkeuring ingediend bij het EMA. Beide kandidaat-vaccins zijn ongeveer 95 procent doeltreffend om COVID-19 te voorkomen.
Het Europese agentschap zegt dat ze "volgens een versnelde procedure" zullen worden behandeld. Dat is mogelijk omdat beide kandidaat-vaccins deel uitmaken van een doorlopende evaluatie ("rolling review"), waarbij het EMA de data en studies al onder de loep nam. Voor het vaccin van BioNTech-Pfizer gebeurt die doorlopende evaluatie sinds 6 oktober, bij Moderna sinds 16 november.
De wetenschappelijke comités van het EMA "zullen blijven werken tijdens de kerstperiode" om te beoordelen of de ingediende data "robuust genoeg zijn om conclusies te kunnen trekken over de kwaliteit, veiligheid en doeltreffendheid van het vaccin". Voor de kandidaat van BioNTech-Pfizer wil men ten laatste op 29 december een beslissing nemen. Voor het Moderna-vaccin zou de kogel ten laatste op 12 januari door de kerk moeten zijn.
Eens het EMA het licht op groen zet, moet de Europese Commissie nog formeel een goedkeuring geven. Die volgt doorgaans het advies van het agentschap. De Europese Commissie heeft al contracten voor coronavaccins afgesloten met onder meer BioNTech-Pfizer (tot 300 miljoen doses) en Moderna (tot 160 miljoen). Het Pfizer-vaccin wordt onder meer in ons land geproduceerd, in de vestiging in Puurs.
Eerste "'vaccinvluchten" op Brussels Airport
De eerste vluchten waarop coronavaccins werden vervoerd, hebben inmiddels plaatsgevonden op Brussels Airport. Dat is vandaag bevestigd op Brucargo, de vrachtafdeling van de luchthaven. Het gaat meestal nog om kleinere hoeveelheden, de echt grote transporten worden pas in januari verwacht.
De vluchten die nu plaatsvinden, zijn testvluchten of vluchten om dosissen te positioneren zodat ze snel verdeeld kunnen worden eens ze zijn goedgekeurd voor gebruik. Om hoeveel vluchten het gaat, of over welke vaccins, wordt niet bekendgemaakt. Brussels Airport wordt een draaischijf in de gigantische logistieke operatie om de coronavaccins wereldwijd te verdelen.