Iran brengt Djalali dichter bij executie, EU voert in stilte de druk op

De advocaat van Ahmadreza Djalali heeft vernomen dat de Zweeds-Iraanse dokter is overgebracht van de Evin-gevangenis naar een gevangenis in Karaj. De Gohardasht-gevangenis, ook bekend als Rajai Shahr, heeft een kwalijke reputatie, sinds de massale executies daar van politieke gevangenen in 1988, op bevel van ayatollah Khomeini.

Volgens verschillende bronnen gebeuren de executies in die gevangenis tegenwoordig altijd op een woensdag. Dat zegt bijvoorbeeld de Libanees Nizar Zakka, die zelf tot vorig jaar vast zat in Iran op verdenking van spionage. 

“Iedereen die Evin verlaat om naar Rajai Shahr te worden gebracht, wordt een dag of een week later geëxecuteerd”, zegt Zakka aan telefoon. “Als Iran uit is op de Iraniërs die nu terechtstaan in België, dan moet er maar een ruil gebeuren. De EU moet nu Djalali vrij krijgen en daarna hebben ze nog alle tijd van de wereld om de Iraanse regering te straffen.” 

In de entourage van Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, valt te horen dat hij en zijn buitenlandteam ‘in nauw contact’ staan “met verschillende actoren om te vermijden dat de doodstraf wordt uitgevoerd”. 

De Italiaanse voorzitter van het Europees Parlement, David Sassoli, vraagt Iran openlijk “om een gebaar van genade, in de naam van het leven”. Djalali was ook gastprofessor aan een Italiaanse universiteit. Welke stappen de EU specifiek neemt, is niet bekend, waardoor het ook niet valt te verifiëren. 

De EU-commissaris van Justitie Didier Reynders geeft geen commentaar. Er wordt in de Europese diplomatieke kringen benadrukt dat openlijk communiceren over de gesprekken tussen Brussel en Teheran niet in het belang is van Djalali’s zaak en negatieve gevolgen kan hebben. De beambte benadrukt voorts dat de EU zich altijd zal verzetten tegen de doodstraf, die het als een gruwelijke en onmenselijke straf beschouwt die misdaden niet verhindert. “President Michel heeft deze positie herhaald.”

Ook de Belgische regering blijft op de vlakte. “Er gaat zeer veel aandacht naar dit dossier”, klinkt het in de regering. 

“Ik hoop het, maar ze zeggen dat nu al zo lang”, zegt Vida Mehrannia, de echtgenote van Djalali, die in Zweden woont. “Ik ben zeer ongerust.”

De eerste berichten over een nakende executie kwamen vorige week, vlak voor de start van het terreurproces in Antwerpen. Daar staan vier Iraniërs terecht, onder wie Assadollah A., een diplomaat die eigenlijk voor de Iraanse geheime dienst zou hebben gewerkt.

Dat voedt het idee dat Iran uit is op een gevangenenruil, wat niet de eerste keer zou zijn. Vorige week nog kwam een Australisch-Britse onderzoekster vrij na een ruil voor drie Iraniërs die vastzaten in Thailand voor het beramen van een bomaanslag. Evengoed kan Iran uit zijn op een ander soort deal met de EU.  

Toenemende spanningen in de regio na de moord op klaarlichte dag van een Iraanse atoomwetenschapper in Teheran maken de onderhandelingen niet gemakkelijker. Mohsen Fakhrizadeh werd wellicht uit de weg geruimd door Israël. Dat gebeurt twee maanden voor Joe Biden in het Witte Huis zit en een nieuwe nucleaire deal met Iran kan sluiten.