Vlaams actieplan tegen radicalisering heeft update nodig: ‘Ook andere vormen van extremisme rukken op’
Vijf jaar na de lancering van het actieplan tegen radicalisering door de Vlaamse regering, is bijsturing nodig. Dat blijkt uit een rapport van het Vlaams Vredesinstituut, dat bovendien waarschuwt dat belangrijke kennis en ervaring verloren kan gaan.
Op vraag van het Vlaams Parlement en de Vlaamse administratie heeft het Vredesinstituut een diepgaande evaluatie uitgevoerd van het actieplan ter preventie van gewelddadige radicalisering. De hoofdtoon na meer dan zestig diepte-interviews is positief.
“In 2015 was er dan ook nog niet veel op dit vlak. Sindsdien zijn er grote stappen gezet, bijvoorbeeld als het gaat om overleg tussen de verschillende actoren”, zegt Annelies Pauwels, onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut. “We pleiten ervoor om die motor draaiende te houden. Het zou jammer zijn om de relevante kennis en ervaring verloren te laten gaan.”
Toen toenmalig minister Liesbeth Homans (N-VA) het actieplan destijds lanceerde, was de dreiging zeer reëel. Honderden Vlamingen waren vertrokken naar oorlogsgebied in Syrië en er stonden aanslagen in ons land op til. Intussen staat het jihadisme minder in de aandacht, maar recente aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk tonen dat het niet weg is.
In de bevraging van het Vredesinstituut komen een aantal moeilijkheden naar voren wat betreft ontoereikende of onevenwichtige financiering. De vraag is hoe de financiering standhoudt als de aandacht verslapt. In totaal gaat het op dit moment om bijna 24 miljoen euro, maar het Vredesinstituut moet vaststellen dat een duidelijke begrotingstabel ontbreekt, die middelen en verwachtingen aan elkaar koppelt. Dat sluit aan bij een eerder onderzoek van de KU Leuven.
In 2017 was er reeds een bijsturing van het actieplan, maar daar is volgens het Vredesinstituut opnieuw nood aan, ook door de opkomst van andere vormen van extremisme. “Veel van de huidige initiatieven zijn ook zinvol met het oog op links- en rechts-extremisme, maar vergen toch specifieke aandacht”, zegt Pauwels. “Zo is de geografische spreiding over het land anders, net als het specifieke profiel van de betrokkenen. Syrië-gangers waren bijvoorbeeld vooral jongeren, terwijl andere vormen van extremisme ruimer gaan.”
Bovendien komt de rol van het internet en sociale media volgens het Vredesinstituut nog te weinig aan bod in het huidige preventiebeleid. “Je kan komen met een aanbod van weerbaarheidstrainingen, kritische media-educatie en hoe omgaan met onlinedebatcultuur.”
Het Vlaams Vredesinstituut stelt vandaag om 11 uur zijn boek voor in een videoconferentie op zijn website, in aanwezigheid van Vlaams minister van Samenleven Bart Somers (Open Vld). Die maakte dit najaar bekend dat er extra budget komt voor lokale besturen in de strijd tegen radicalisering. Samen met zijn collega-minister Zuhal Demir (N-VA) werkt hij aan een decreet dat moet zorgen voor een betere informatiedeling tussen overheidsdiensten.