Vaccin in Verenigd Koninkrijk sneller goedgekeurd “dankzij brexit”, claimt minister, EU bekritiseert “gehaaste beslissing”

Vanochtend werd bekendgemaakt dat de Britse overheid het licht op groen heeft gezet voor de toediening van het coronavaccin van het Amerikaanse Pfizer en het Duitse BioNTech, na een positieve aanbeveling van toezichthouder MHRA (Medicines and Healthcare products Regulatory Agency). De eerste Britten zouden het vaccin, dat in België (Puurs) en Duitsland wordt geproduceerd, in de loop van volgende week moeten krijgen.

Tijdens een opmerkelijke reeks interviews zei minister van Volksgezondheid Matt Hancock dat het dankzij de brexit is dat het VK als eerste westerse land met de uitrol van een coronavaccin kan beginnen. "Tot begin dit jaar zaten we in het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), maar dankzij brexit hebben we onze beslissing kunnen baseren op de Britse toezichthouder. (...) We volgen niet het tempo van Europa, dat wat trager gaat", wordt hij door The Guardian geciteerd. "We voeren dezelfde veiligheidscontroles uit en volgen dezelfde procedures, maar door brexit kunnen we sneller gaan."

Die uitleg lijkt niet helemaal te stroken met de waarheid. Meer zelfs, in een persbericht dat het Britse ministerie van Volksgezondheid op 23 november verspreidde, gaf het zelf aan dat de vergunningsprocedures van het MHRA nog tot eind dit jaar die van het EMA volgen. Tot 31 december loopt immers nog de transitieperiode waarbij het VK deel blijft uitmaken van de Europese douane-unie en de interne markt, ook al heeft het land formeel de Europese Unie reeds verlaten. Het is pas vanaf 1 januari dat het MHRA helemaal zelfstandig over de marktvergunning van vaccins zal kunnen beslissen.

"Maar", vulde het ministerie aan, "als een geschikt vaccin tegen Covid-19 nog voor het einde van de transitieperiode beschikbaar is, laat Europese wetgeving die we hebben geïmplementeerd de MHRA toe om tijdelijk de levering van een medicijn of een vaccin toe te staan, op basis van noden op het vlak van volksgezondheid." Elk Europees land kan die uitzondering toepassen als het dat wil, maar enkel het Verenigd Koninkrijk heeft dat gedaan.

Volgens Guido Rasi, het voormalige hoofd van het EMA, heeft het Verenigd Koninkrijk die Europese uitzondering toegepast door slechts een deel van de beschikbare data te analyseren, wat ook meer risico’s inhoudt. “De Britse overheid heeft niet alle data bestudeerd, gewoon om te kunnen zeggen dat ze zonder Europa sneller konden gaan”, aldus Rasi op de Italiaanse radio. 

De Duitse minister van Volksgezondheid Jens Spahn verklaarde op een persconferentie “dat het er niet om draait wie eerste is, maar wel om een veilig en effectief vaccin te hebben”. Een langere procedure moet het vertrouwen van de bevolking in de vaccins verhogen, klonk het. “We hebben lidstaten, waaronder Duitsland, die een dergelijke noodvergunning hadden kunnen afgeven als we dat hadden gewild. Maar we hebben beslist dat niet te doen en we kozen voor een gemeenschappelijke Europese aanpak om samen verder te gaan.”

In een verklaring uitte ook het EMA zelf kritiek op de Britse beslissing door te zeggen dat het zijn beoordeling op meer data baseert en een grondiger onderzoek zal voeren dan het MHRA gedaan heeft. Het Europese agentschap startte op 6 oktober met een voorlopige evaluatie van de beschikbare datum, een proces dat normaal zeven maanden duurt vanaf de beschikbaarheid van de volledige data. Als het onderzoek voorspoedig verloopt, verwacht EMA uiterlijk 29 december met een oordeel te komen over het vaccin. 

Het Britse onderzoek van de voorlopige data startte pas op 30 oktober, en analyseerde dus minder gegevens waardoor het MHRA nu al zijn goedkeuring gaf.