Het volledig kappen van inheemse bossen, zoals hier in Chili, versnelt de bodemerosie en de afzetting van sedimenten.
Veerle Vanacker

Europese kolonisatie van Noord-Amerika deed erosie minstens tien maal sneller gaan

De bodemerosie en de ophoping van alluvium - sedimenten die door rivieren worden afgezet in alluviale vlakten -  zijn in Noord-Amerika tien keer versneld na de Europese kolonisatie van het continent. Dat blijkt uit een nieuwe studie van onderzoekers van onder meer de Université catholique de Louvain, die de gegevens bekeken van meer dan 4.000 ophopingen van alluviaal sediment. 

In de studie tonen de onderzoekers aan hoe mensen het landschap in Noord-Amerika veranderd hebben aan een snelheid die veel hoger ligt dan de natuur kan bereiken. De resultaten kunnen gevolgen hebben voor het landbeheer en voor pogingen om landschappen te herstellen in hun natuurlijke staat, zo zeggen de onderzoekers. 

"Op bijna elk continent veranderen mensen het natuurlijke landschap en veranderen ze het land om tegemoet te komen aan onze behoeften op het vlak van landbouw, energie en een veilige watervoorraad. Een belangrijk gevolg van onze acties is een toename van de verplaatsing van sedimenten, meer in het bijzonder van bodemerosie", zei professor David Kemp van de China Universiteit voor Aardwetenschappen in Wuhan. Kemp is de corresponderende auteur van de nieuwe studie.

"We wisten al dat er een toename was van de erosie toen de Europese kolonisatoren aan landbouw begonnen te doen in Noord-Amerika. Dat leidde tot de afzetting van grote hoeveelheden van riviersedimenten en sedimenten uit de uiterwaarden - overstromingsvlakten -, sedimenten die alluvium genoemd worden. Onze studie kwantificeert deze toename over het gehele continent, en toont een sprong van een grootteorde aan in de snelheid van de afzetting van alluvium kort nadat de Europeanen gearriveerd waren." Een toename met een grootteorde is een toename met een factor tien. 

Het is niet gemakkelijk om de impact van mensen op het natuurlijke landschap in te schatten omdat het moeilijk is de snelheid van de veranderingen in het verleden en het heden te vergelijken over grote afstanden en in de loop van een lange tijd. Daarom verzamelden de onderzoekers gegevens over de snelheid van meer dan 4.000 gevallen van ophopingen van alluviale sedimenten. Die bieden een indirecte weergave van de erosie, de verplaatsing van massa en het opslaan van sedimenten in Noord-Amerika van het late Pleistoceen - de periode van zo'n 129.000 tot 11.700 jaar geleden - tot nu. 

Erosie in de Andes in Ecuador. Het houten dammetje links is bedoeld om de erosie tegen te gaan.
Veerle Vanacker

Erosie 40.000 jaar lang nauwelijks veranderd

"Als we deze data gebruiken om de veranderingen in het landschap te kwantificeren, komen we tot de conclusie dat mensen in de laatste eeuw in Noord-Amerika evenveel sediment verplaatst hebben als de hoeveelheid die natuurlijke processen zouden verplaatsen in 700 tot 3.000 jaar", zei mede-auteur professor Veerle Vanacker van de Université catholique de Louvain. 

"Deze bevindingen maken duidelijk dat antropogene activiteiten een nooit geziene impact hebben op de dynamiek van sedimenten. Niet-duurzaam landgebruik brengt grote sociale kosten met zich mee door een afname van de vruchtbaarheid van de bodem, overstromingen en de degradatie van rivieren, en directe kosten voor het herstel van de bodem en de waterscheidingen. Deze studie maakt dat we beter in staat zijn criteria voor te stellen voor het opvolgen en controleren van erosie", zei ze.

"Om tot onze conclusies te komen, verzamelden en analyseerden we een grote database over de snelheid van de ophoping van alluvium, die in de tijd terugging tot lang voor de eerste Europeanen op het continent leefden", zei mede-auteur professor Peter Sadler van de University of California, Riverside. 

"Wat echt opviel in deze gegevens was de vaststelling dat gedurende de afgelopen 40.000 jaar de snelheid van de ophoping van alluvium nauwelijks veranderde en dat het landschap erg stabiel was. Het was enkel in de laatste 200 jaar dat de snelheid plotseling toenam - net rond de tijd dat Europeanen begonnen met intensieve landbouw."

De studie van Kemp, Vanacker en Sadler is gepubliceerd in Nature Communications. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de Université catholique de Louvain. 

Meest gelezen