LIVE. ‘Pfizer kan dit jaar minder vaccins leveren’ - Aankomend president Biden vraagt topexpert Fauci voor “Covid-team”

Onderzoekers van het Nederlandse statistiekbureau CBS zagen het aantal sterfgevallen vorige week weer toenemen, volgend op drie weken van daling. Al tien weken overlijden er meer mensen dan gebruikelijk was in dezelfde periode in voorgaande jaren. Dat komt hoogstwaarschijnlijk vanwege het coronavirus.

Vorige week overleden naar schatting 3.450 mensen. Dat zijn er 150 meer dan een week eerder en 400 meer dan gebruikelijk is in deze tijd van het jaar. Het aantal sterfgevallen ging in andere jaren ook wel omhoog in de winter, maar niet zoveel als nu. De statistici verwachten dat dit komt door de uitbraak van het coronavirus. Maar dat kunnen ze nog niet met zekerheid vaststellen, omdat ze nog niet weten waaraan die mensen zijn overleden.

Tot nu toe zijn tijdens de tweede golf minder mensen overleden dan tijdens de eerste. In de eerste tien weken van de tweede golf overleden 4.300 meer mensen dan gewoonlijk. Tijdens de eerste golf lag deze zogenoemde oversterfte dubbel zo hoog.

Volgens het CBS neemt het aantal overlijdens in alle leeftijdsgroepen toe, maar vooral bij ouderen.

De nieuw verkozen Amerikaanse president Joe Biden heeft donderdag gezegd dat topexpert Anthony Fauci ook onder zijn bewind de regering zal bijstaan in de strijd tegen de coronapandemie.

In een exclusief interview met nieuwszender CNN verklaarde Biden dat hij eerder op de dag sprak met Fauci, de topimmunoloog die leiding geeft aan het Nationaal Instituut voor Allergieën en Infectieziekten van de VS. "Ik heb hem gevraagd om exact dezelfde functie te blijven bekleden als onder de vorige presidenten, en ik heb hem ook gevraagd om mijn medische hoofdadviseur te zijn en deel uit te maken van mijn Covid-team", aldus Biden.

Ondanks dat vaccins tegen het virus in de komende weken kunnen worden verspreid, hebben de VS te maken met een nieuwe golf van ziekenhuisopnames en sterfgevallen. Het dagelijkse dodental bereikte woensdag zijn op een na hoogste van de pandemie, met 2.811 doden, volgens een telling van Reuters.

Biden vertelde CNN dat hij een doorlopende opdracht zou uitvaardigen dat Amerikanen mondkapjes moeten dragen in federale gebouwen en tijdens interstatelijk reizen in bijvoorbeeld vliegtuigen en bussen.

Farmaceut Pfizer kan dit jaar veel minder coronavaccins leveren dan het eerder van plan was. Dat aantal wordt gehalveerd van 100 miljoen doses naar 50 miljoen doses. De verlaging is veroorzaakt door problemen bij het verkrijgen van genoeg grondstoffen, meldt zakenkrant The Wall Street Journal.

Het vaccin dat Pfizer samen met de Duitse biotechnoloog BioNTech ontwikkelde kreeg deze week een noodgoedkeuring in het Verenigd Koninkrijk. Ook in de Verenigde Staten en de Europese Unie lopen aanvragen voor toelating van het vaccin. Pfizer en BioNTech zijn nog altijd van plan volgend jaar ruim een miljard doses van het vaccin te leveren aan verschillende landen.

Het tegenvallend nieuws over het coronavaccin van Pfizer en BioNTech zette het sentiment op de aandelenbeurzen in New York in de slotfase onder druk. Pfizer verloor 1,7 procent, BioNTech 2 procent.

De premier van Québec, François Legault, is vandaag teruggekomen op zijn beslissing om de inwoners van de Canadese provincie toe te laten om met Kerstmis gedurende vier dagen bijeen te komen. Reden is de sterke stijging van het aantal coronabesmettingen in Québec.

"Als we de situatie bekijken, zijn we verplicht om de feiten onder ogen te zien: het is niet realistisch om te denken dat we erin zullen slagen om het virus voldoende terug te dringen tegen Kerstmis", zei Legault. Twee weken geleden had de premier een "moreel contract" voorgesteld aan de inwoners van Québec. Met kerst zouden tot tien personen mogen bijeenkomen, maar in ruil moesten de Québecois hun contacten beperken een week voor en een week na het feest. Het idee van 'tijdelijke versoepeling' werd daarop wereldwijd opgepikt als optie.

Voorwaarde was evenwel dat de coronasituatie niet mocht verslechteren. En dat is nu dus het geval, met een "sterke stijging" van het aantal gevallen in alle regio's van Québec, met ongeveer 1.500 nieuwe gevallen per dag, zegt Legault. "Aan dit ritme zullen sommige ziekenhuizen overbelast raken in de feestperiode. De capaciteit van het gezondheidssysteem is niet oneindig. Het personeel is moe, zeer moe."

Facebook zal onjuiste beweringen over coronavaccins verwijderen van Facebook en Instagram. Volgens het bedrijf kan verkeerde informatie over het virus leiden tot lichamelijk letsel en wordt die daarom verwijderd, meldt persbureau Reuters.

Facebook breidt zijn huidige regels tegen onwaarheden en complottheorieën over de pandemie uit in reactie op het nieuws dat vaccins binnenkort over de hele wereld beschikbaar zullen zijn. Onderzoekers concludeerden in november dat met name op Facebook verkeerde informatie over coronavirusvaccins wordt verspreid.

Het gaat om valse beweringen over de veiligheid, werkzaamheid, ingrediënten of bijwerkingen van de vaccins en claims die ontkracht zijn door gezondheidsexperts. Zo gaat Facebook bijvoorbeeld berichten verwijderen waarin staat dat Covid-19-vaccins microchips bevatten.

Als we in België dezelfde vaccinatiestrategie toepassen als in Duitsland, zijn in 366 dagen àlle 11 miljoen landgenoten gevaccineerd. 

“Maar dan mag de politiek niet talmen”, zegt CEO Tom Van Hemelryck (47) van PRG. Het bedrijf, dat vooral actief is in de evenementensector, bouwt al twee vaccincentra in Duitsland. Elke dàg zullen daar 3.000 mensen een spuitje krijgen. "Tussen de beslissing en het volledig operationeel zijn van zo’n vaccincentrum zit 2 à 3 maanden", legt Tom uit Lees het hele interview in dit plusartikel.

Premier Alexander De Croo zal zich laten vaccineren, op het moment van de afgesproken volgorde. Dat heeft hij gezegd op de Franstalige zender RTBF.

De Interministeriële Conferentie Volksgezondheid (IMC) communiceerde vanochtend over de vaccinatiestrategie die ons land gaat volgen. Bij RTBF kreeg premier De Croo de vraag of hij zichzelf ook zal laten vaccineren. De premier antwoordde dat hij dat effectief zal doen, maar dan "met respect voor de volgorde die van toepassing is voor alle Belgen". Eerst de bewoners en personeelsleden van de woonzorgcentra dus, gevolgd door de zorgverleners, de 65-plussers, enzovoort.

De Croo herhaalde dat het de bedoeling is om op 5 januari te starten met vaccinaties en dat het zal gaan om een werk van lange adem dat maanden in beslag zal nemen. "Dat zal ook afhangen van het tempo waarin de vaccins kunnen geproduceerd worden en dat ligt niet in onze handen", aldus De Croo nogmaals.

De meest efficiënte vaccinatiestrategie is sterk afhankelijk van het gedrag van de bevolking en van de geldende coronamaatregelen. Dat kunnen biostatistici van de UGent concluderen op basis van een data-analyse op de tweede golf, die in september uitbrak. Een vaccinatiestrategie met voorrang aan sociaal actieve leeftijdsgroepen had toen ziekenhuisopnames kunnen vermijden. Maar indien de bevolking zich had gedragen zoals voor de uitbraak van de epidemie, zou die strategie net tot relatief meer opnames en doden hebben geleid.

De resultaten liggen in lijn van andere studies die concluderen dat het eerst vaccineren van de meest actieve bevolkingsgroepen de besmettingscurve snel doet dalen. Terwijl het eerst vaccineren van risicogroepen het aantal doden snel doet dalen.

Professor Jan Baetens en postdoctoraal onderzoeker Jenna Vergeynst beklemtonen daarom het belang van een 'combinatiestrategie'. "Na het vaccineren van de prioritaire groepen in fase 1 moeten we proberen om zowel de besmettingscijfers als het aantal overlijdens tegelijkertijd zo snel mogelijk te doen dalen. Dit zou kunnen door een strategie uit te werken waarin de vaccins in fase 2 initieel worden verdeeld over de sociaal actiefste leeftijdsgroep en de oudste nog niet gevaccineerde groep. Ziekteverspreidingsmodellen kunnen zeer nuttige inzichten opleveren."

De vaccinatie tegen Covid-19 in Frankrijk zal voor iedereen gratis zijn, heeft de Franse premier Jean Castex aangekondigd. Hij zei ook dat in januari in totaal één miljoen mensen wordt gevaccineerd. De regering heeft 1,5 miljard euro op de begroting van de sociale zekerheid voor 2021 ingeschreven om de gratis vaccinatie mogelijk te maken.

In januari wordt onder meer in de woonzorgcentra gevaccineerd, vanaf februari komen 14 miljoen Fransen aan de beurt die door hun leeftijd of onderliggende aandoeningen meer kwetsbaar zijn voor het virus. In de lente volgt de rest van de bevolking, kondigde de eerste minister aan. 

Voor de eindejaarsfeesten raadt de Franse regering maximaal zes volwassen aan de feestdis aan, plus de kinderen. Lees hier meer.

Het coronavaccin van Pfizer/BioNtech is in het Verenigd Koninkrijk aangekomen, zo heeft Sky News vanavond bericht.

De entstof kreeg eerder deze week in Londen goedkeuring voor toediening, en wordt naar verwachting dinsdag ontrold. Het vaccin, dat geproduceerd is in België, moet op -70 graden Celsius worden opgeslagen alvorens te worden toegediend. De eerste dosissen zijn met vrachtwagens door de Eurotunnel verscheept, aldus Sky.

De Britse regering heeft bij Pfizer/BioNtech reeds 40 miljoen dosissen besteld, genoeg om 20 miljoen mensen te vaccineren tegen het nieuwe coronavirus. De eerste levering bedroeg 800.000 dosissen. Ook bij andere producenten zijn bestellingen geplaatst. 

Er zullen mensen zijn die zich om bijvoorbeeld medische redenen beter niet zullen laten vaccineren. "De zwangeren gaan we in het begin niet vaccineren", zegt Van Damme daarover. Waarom niet? "Daar zijn geen gegevens over." Er moeten dus eerst studies komen met zwangere vrouwen, "en die zijn ook gepland".

Daarnaast zijn er ook mensen die allergisch van aard zijn voor onderdelen in het vaccin, zij laten zich mogelijks beter ook niet vaccineren. "Of dan in een ziekenhuismilieu, zodat als zij een allergische reactie hebben, dat perfect opgevolgd kan worden."

"Mensen die acuut ziek zijn, gaan we ook even uitstellen", aldus nog de epidemioloog. Zeker voor mensen die bijvoorbeeld een acute kankertherapie volgen, is een paar maanden of een jaar later misschien een beter moment om het vaccin te krijgen. 

"Die mensen moeten kunnen genieten van de groepsimmuniteit. Dat is heel belangrijk, onrechtstreeks moet de samenleving deze mensen ook kunnen beschermen."

Van Damme benadrukt dat, ook al beginnen we nu aan een nooit gezien medisch 'experiment', er ook bij andere vaccins en zelfs geneesmiddelen die op de markt komen heel wat onderzoek verder loopt eenmaal het middel op de markt komt.

"Dat is heel normaal, dat zijn afspraken die gemaakt worden, dat zijn fase 4-studies waar je op een heel groot aantal mensen de veiligheid en doeltreffendheid verder gaat onderzoeken."

Wat met eventuele nevenwerkingen als je gevaccineerd wordt? "Er is gebleken dat het profiel van nevenwerkingen heel vergelijkbaar is met wat we zien met een griepvaccin", zegt Van Damme. "Dat zijn dus wat lokale nevenwerkingen van roodheid, spierpijn, wat spierverharding. Bij sommige mensen zie je soms wat vermoeidheid, wat koorts (twee dagen). Het zijn over het algemeen dus vaccins die heel goed verdragen worden."

"We zien ook geen enkele ernstige nevenwerking. En het zijn toch studies op 20.000 à 30.000 mensen."

"In het verleden waren er vaccins die mensen beschermen, maar niet noodzakelijk de verdere besmettelijkheid gaan verminderen", werpt na minister Vandenbroucke ook vaccinoloog Van Damme op. "Hier weten we het eigenlijk nog niet."

"We weten wel dat het vaccin beschermt tegen de ziekte. We gaan dus minder mensen hebben die gaan hoesten en gaan niezen, en op dat vlak gaat het zeker een effect hebben op de besmettelijkheid", aldus Van Damme. En ook: "De hypothese is dat we de duur van de besmettelijkheid waarschijnlijk gaan verminderen. Maar dat moet nog aangetoond worden." Absoluut een mondmasker blijven dragen dus.

"Mensen die gevaccineerd zijn, worden op langere termijn opgevolgd, en zij zullen een antwoord geven op de duur van bescherming."

"We moeten ons afvragen of we de luxe gaan hebben om twee of drie vaccins tegelijkertijd in België te hebben", zo antwoordt epidemioloog Pierre Van Damme bij VTM NIEUWS op de heel populaire kijkersvraag: 'wie bepaalt welk vaccin ik zal krijgen?'

"De vaccins die in België beschikbaar zullen zijn, zullen altijd goedgekeurd zijn door de Europese regelgevende autoriteiten. Dat betekent dat ze goed werken en veilig zijn", benadrukt Van Damme. "Dan, in functie van de karakteristieken van de vaccins, zou je - als je er verschillende hebt op hetzelfde moment - kunnen zeggen; 'dit vaccin is beter voor een bepaalde risicogroep of een bepaalde leeftijdsgroep'. Het zal dus vooral wetenschappelijk of medisch bepaald worden."

"Het vaccin is uiteindelijk de oplossing om ons gewone leven weer te hernemen", zegt minister Vandenbroucke aan VTM NIEUWS. "Maar het gaat heel geleidelijk komen, want in het begin gaan er nog niet veel vaccins zijn. Het gaat lang duren vooraleer iedereen gevaccineerd is. En dus moeten we in de periode van de uitrol nog heel voorzichtig zijn. Mondmaskers zullen nodig blijven."

"Het kan zijn dat gevaccineerde mensen zelf goed beschermd zullen zijn tegen ziek worden door het virus, maar niet goed beschermd zijn tegen het besmetten van anderen", werpt de minister nog op. "Dat hangt ook af van het soort vaccin, daar gaan we ervaring mee moeten opdoen... Maar sowieso ga je in die eerste periode mondmaskers moeten blijven dragen om anderen niet te besmetten."

"Het is volhouden, maar het komt wel goed", besluit hij.

Miljoenen mensen vaccineren, hoe dat allemaal juist in zijn werk zal gaan is nog niet duidelijk. De eerste fase is in ieder geval nog redelijk simpel. "In de eerste fase beginnen we in de ziekenhuizen en de woonzorgcentra", legt Vandenbroucke uit. "Daar gaan de inentingen gebeuren door de bedrijfsdeskundige diensten."

"In de tweede fase gaan we naar de oudere mensen die niet in de woonzorgcentra wonen en dan nog verder... Dan gaan we natuurlijk wel mensen moeten oproepen om zich op een bepaalde plaats te laten vaccineren." In de bus valt dan een soort oproepingsbrief zoals bij de verkiezingen, waarbij mensen worden aangeschreven en aangemoedigd om zich te laten inenten. Vandenbroucke benadrukt dat de huisartsen een belangrijke rol zullen spelen in het hele verhaal.

België heeft vandaag de vaccinatiestrategie uit de doeken gedaan. 

Opvallend daarbij is onder meer dat er geen vermelding is van kinderen in de lijst van wie wanneer gevaccineerd zal worden. Waarom niet? "Dat komt omdat we eigenlijk nog geen resultaten hebben over het nuttige effect van de coronavaccins bij kinderen", legt minister Frank Vandenbroucke uit in de studio van VTM NIEUWS. "Daar wachten we nog op. Als we die resultaten hebben, dan komt dat in de bespreking."

Wat dan met bijvoorbeeld leerkrachten, krijgen zij dan misschien voorrang als het de beurt is aan de grote groep mensen in de samenleving om gevaccineerd te worden? "Dat is een terecht vraagstuk", aldus Vandenbroucke. "We gaan nog zo van die vragen krijgen: wat met de politie, mensen in allerlei hulpdiensten, mensen die sleutelfuncties hebben in belangrijke bedrijfssectoren, ... We moeten die vraagstukken naast elkaar leggen en in de taskforce bekijken wie we wanneer kunnen inenten. We gaan daar nu nog geen beloftes over maken, die gesprekken moeten nog gevoerd worden."

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) en epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) beantwoorden zo meteen in VTM NIEUWS uw vragen over 'Operatie Vaccinatie'. U kan alles hier live meevolgen.