Woon-zorgcentra eerst, daarna zorgpersoneel: dit is de Belgische vaccinatiestrategie

Wie wordt als eerste gevaccineerd?

Niet alle Belgen kunnen meteen tegelijk gevaccineerd worden. Door de beperkte capaciteit qua productie, verspreiding en inenting, zal de bevolking bij mondjesmaat de spuit(en) krijgen. Dus moesten er keuzes gemaakt worden.

Deze groepen krijgen voorrang, in deze volgorde:

1. Alle bewoners en personeel in woon-zorgcentra voor ouderen, gevolgd door collectieve zorginstellingen, met inbegrip van de vrijwilligers.

2. Zorgpersoneel in ziekenhuizen en zorgpersoneel dat in de eerste lijn werkt. Die laatste zijn bijvoorbeeld huisartsen.

3. Andere medewerkers in ziekenhuizen en medewerkers van gezondheidsdiensten als vaccinatie- en kankerscreening, Kind & Gezin,...

4. Personen van 65 jaar en ouder, ofwel zonder onderscheid, ofwel van oud naar jong.Dat laatste hangt af van de beschikbaarheid van het vaccin.

5. Personen tussen 45 en 65 jaar met specifieke onderliggende aandoeningen: obesitas, diabetes, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, chronische long-, nier- en leverziekten, etc. Deze lijst met aandoeningen is nog niet definitief.

6. Personen die een essentieel beroep uitoefenen. Om welke beroepen dat precies gaat, moet de komende weken nog worden vastgelegd.

Daarna volgt de rest van de volwassen bevolking.

Wie zal de vaccins toedienen? En waar?

Waar al die mensen gevaccineerd worden, zal afhangen van in welke fase van de vaccinatie we zijn. Zorgpersoneel zal sowieso gevaccineerd worden op de werkplaats. Bewoners van woon-zorgcentra in het woon-zorgcentrum zelf. Voor de rest wordt er gekeken naar de test- en triagecentra. In de hele verre toekomst zou het coronavaccin afgehaald kunnen worden bij de apotheker en toegediend kunnen worden door de huisarts, zoals het griepvaccin nu.

De vaccins worden in eerste instantie toegediend door huisartsen en verpleegkundigen. Door de grote aantallen zullen wellicht extra krachten ingeschakeld worden. Het Wit-Gele Kruis biedt alvast hulp aan. De organisatie is gespecialiseerd in thuisverpleging en wil al haar verpleegkundigen een opleiding aanbieden om coronavaccins te kunnen toedienen - al zijn de meesten al vertrouwd met vaccins. Ook het leger zou kunnen bijspringen.

Wanneer begint de vaccinatiecampagne?

Premier De Croo zei gisteren al te mikken op 5 januari om te beginnen met vaccineren. Het zal vele maanden duren voor voldoende Belgen ingeënt zijn.

Welke vaccins zal België (eerst) hebben?

Ons land heeft ingetekend op vijf vaccins: 

- Pfizer/BioNTEch (5 miljoen doses): is 95 procent doeltreffend. Er zijn twee dosissen nodig, ingespoten met een tussentijd van drie weken. Het heeft één groot nadeel. Het vaccin moet bewaard en vervoerd worden op – 70°. Bovendien bewaart het maar een dag of vijf. 

Zoals het er nu voor staat, zal dit vaccin het snelst geleverd worden, gevolgd door AstraZeneca.

- AstraZeneca (7,5 miljoen doses): biedt logistieke voordelen. Het is te bewaren bij 2 tot 8 graden Celsius. Bij een testgroep die eerst een halve dosis en later een volledige kreeg, was de bescherming 90 procent. Bij wie twee maal een volledige dosis kreeg, slechts 62 procent.

- Moderna (2 miljoen doses): belooft een doeltreffendheid van 94,5 procent. Ook hier zijn twee doses nodig om beschermd te zijn. Dit vaccin heeft het voordeel dat het bewaard kan worden op -20°C, dertig dagen op 2 à 8°C en 12 uur op kamertemperatuur.

- Janssen Pharmaceutica (5 miljoen doses): hiervan zijn nog geen grootschalige testresultaten bekend. Het vaccin van Janssen heeft het voordeel dat er maar één inspuiting van nodig is. Dit vaccin zal in geval van toelating pas in een tweede fase van de vaccinatiecampagne gaan meespelen.

- CureVac (2,9 miljoen doses): nog geen testresultaten bekend. Ook dit vaccin zou bij goedkeuring pas in een latere fase van belang worden.

De Belgische overheid neemt de kosten van alle vaccins op zich. 

Waarop wachten we?

Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA), waar wij Belgen net als alle andere EU-lidstaten moeten op wachten, moet alle vaccins goedkeuren. Dinsdag liet het EMA weten dat het ten laatste op 29 december beslist over het coronavaccin van Pfizer/BioNTEch. Uiterlijk op 12 januari zal er ook duidelijkheid zijn over het vaccin van Moderna. Van de andere vaccins is nog geen deadline meegedeeld.

Na eventueel groen licht van het EMA, moet de Europese Commissie nog haar formeel fiat geven en doen onafhankelijke laboratoria, waaronder ook het Belgische Sciensano, nog een aantal testen. 

Waarom beginnen de Britten een maand sneller te vaccineren?

Dat de Britten sneller zijn, ligt aan het feit dat zij hun eigen regulator, het Medecines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA), over het vaccin hebben laten buigen. De Britten hangen voor het goedkeuren van een vaccin tot eind dit jaar wel nog af van het EMA, maar elk Europees land mag in uitzonderlijke omstandigheden een eigen speciale spoedprocedure hanteren. Dat heeft het VK in dit geval gedaan, andere Europese landen niet.