Direct naar artikelinhoud
Geopolitiek

Iran dreigt met opvoeren van uraniumverrijking

Een satellietfoto van de Natanz-uraniumverrijkingsfabriek, 300 kilometer ten zuiden van Teheran.Beeld EPA

Iran verhoogt de druk op de VS en Europa met de aanname van een wet over zijn nucleaire programma. De wet verplicht de regering om de uraniumverrijking op te voeren en VN-inspecties tegen te houden als de economische sancties niet binnen twee maanden worden opgeheven. 

Iran zou hiermee feitelijk het internationale akkoord opblazen dat in 2015 werd gesloten om het nucleaire programma aan banden te leggen. President Donald Trump stapte twee jaar geleden, tot grote onvrede van Europa, uit het akkoord. Hij vindt dat de overeenkomst niet voorkomt dat Iran ooit in het bezit komt van een kernwapen.

De goedkeuring van de wet volgt enkele dagen na de moord op Mohsen Fakhrizadeh, een van de belangrijkste Iraanse atoomwetenschappers. Teheran beschuldigt Israël van de liquidatie. Jeruzalem riep jarenlang dat Fakhrizadeh een cruciale rol speelde bij de Iraanse pogingen om een kernmacht te worden.

Een dag nadat het parlement de wet had aangenomen, keurde ook de Raad der Hoeders het besluit goed. Dit machtige orgaan, waarop Irans hoogste leider ayatollah Ali Khamenei grote invloed heeft, ziet erop toe dat de islamitische wetten en de grondwet worden nageleefd. De nieuwe wet lijkt vooral gericht tegen Europa, dat het akkoord ook heeft ondertekend. Europese landen moeten er volgens het Iraanse parlement voor zorgen dat Iran weer olie mag verkopen. De VS legden de olie-export en de financiële sector in 2018 harde sancties op.

Twitter bericht wordt geladen...

Tegelijk verhoogt de wet de druk op Amerika’s nieuwe president Joe Biden om de internationale deal direct na zijn aantreden te redden. Biden heeft aangegeven dat hij de Amerikaanse terugtrekking uit het akkoord weer ongedaan wil maken. Volgens Biden en toenmalig president Barack Obama was de internationale deal een belangrijke stap om te voorkomen dat Iran de technologie en middelen in handen kreeg om een atoombom te maken.

Als Iran na twee maanden zijn zin niet krijgt, aldus de wet, dan moet Teheran uranium gaan verrijken tot 20 procent. Volgens het akkoord mag Iran nu alleen verrijken tot 3,5 procent. Voor een atoombom is uranium nodig dat tot 90 procent is verrijkt. Mocht Iran inderdaad overgaan tot een verrijking van 20 procent, dan zullen internationaal, vooral in de VS en Israël, de alarmbellen gaan rinkelen.

Voor Teheran wordt het namelijk makkelijker om deze hoeveelheid uranium daarna verder te verrijken tot het geschikt is voor een kernwapen. Ook verplicht de wet de regering van president Hassan Rouhani om de inspecties van het internationale atoomagentschap IAEA tegen te houden. De inspecteurs controleren regelmatig de verrijkingsfabrieken bij Natanz en Fordow en andere nucleaire installaties.

Twitter bericht wordt geladen...

Opstelling geestelijk leider

De stap van het parlement, waarin veel hardliners zitten, kan niet op goedkeuring van Rouhani rekenen. Volgens de president is de wet schadelijk voor de diplomatieke activiteiten om het atoomakkoord te redden. “Wij denken dat de situatie volgend jaar anders zal zijn”, zei Rouhani, duidelijk doelend op het vertrek van Trump en het aantreden van de regering-Biden. “De maximale druk is mislukt.”

De president heeft echter niet het laatste woord in deze kwestie. Het parlement droeg Rouhani op zich te houden aan de wet, maar in de komende weken zal veel afhangen van de opstelling van geestelijk leider Khamenei, de machtigste man van Iran. Khamenei heeft de afgelopen dagen gezegd dat Iran wraak zal nemen voor de moord op Fakhrizadeh maar hij heeft zich in de afgelopen dagen niet uitgelaten over de stap van het parlement. Net als Rouhani wil Khamenei het atoomakkoord nog redden, zodat er een einde komt aan de Amerikaanse sancties.

Iran heeft het afgelopen jaar, als vergelding voor de Amerikaanse stap, diverse maatregelen genomen die in strijd zijn met het akkoord. Zo is de productie van laagverrijkt uranium fors verhoogd. Teheran beschikt nu volgens het IAEA over twaalf keer meer uranium, 2.442 kilo, dan het volgens het akkoord mag hebben. Dit is twee keer de hoeveelheid uranium die Iran nodig heeft om een atoombom te maken.

Trump vroeg hierna aan zijn adviseurs en aan Amerika’s hoogste militair, zo bleek twee weken geleden, of de VS de uraniumverrijkingsfabriek bij Natanz konden bombarderen. Zij waarschuwden hem echter dat zo’n aanval militair zou escaleren.