Barre tijden voor heemkundige kringen. Nog geen twee weken geleden kondigde Het Heidebloemke, de Genkse geschied- en heemkundige kring, aan ermee te stoppen. Nu geeft ook de Limburgse koepelorganisatie, Heemkunde Limburg, de spreekwoordelijke pijp aan Maarten.

Ondervoorzitter en voorzitter ad hoc Luk Van de Sijpe licht toe: “De directe aanleiding is het plotse overlijden in augustus van Raymond Lambie, onze gewaardeerde voorzitter. We zaten wel met elf mensen in het hoofdbestuur, maar in feite deed Raymond in zijn eentje heel veel. We kwamen wel een keer om de twee maanden samen als bestuur, maar het dagelijkse bestuur deed hij.”

Kerktorenmentaliteit

Probleem voor Heemkunde Limburg. Niemand kan of wil de rol van Raymond Lambie overnemen. “Zelf heb ik zoveel ander historisch werk dat ik daar eenvoudig de tijd niet voor heb”, zegt Van de Sijpe.

Er zijn nog problemen, zoals geld. “We krijgen geen enkele steun meer van een overheid. Eerst viel de steun van Vlaanderen weg. Twee jaar geleden besliste ook de provincie de subsidie van 4.000 euro af te schaffen. Het enige dat nog binnenkomt, is het abonnementsgeld van 12,5 euro van de 450 abonnees voor ons driemaandelijks tijdschrift. Daarmee organiseerden we een jaarlijkse Gouwdag en zorgden we voor een inventaris van wat er allemaal in de heemkundige bladen verscheen.”

Heemkunde Limburg werkte voor 65 aangesloten heemkundige kringen. “Maar die zijn allemaal zeer betrokken op de eigen kerktoren, op het eigen dorp. Toen we in oktober een bevraging deden bij onze verenigingen, waarop er 37 reageerden, kwam het er in feite op neer dat ze nog meer taken vroegen aan de koepel in plaats van dat zij ons een beetje zouden helpen.”

Daarnaast is er dan nog de professionele, betoelaagde concurrentie. “Die van de Herita’s, de Faro’s, de Erfgoedcellen, IOED’s en noem maar op”, zegt Van de Sijpe. “Die hebben wel mogelijkheden. Wij doen het met louter vrijwilligers. Die ook wel eens ‘neen’ zeggen. Voor personeel hebben we het geld niet.”

Tachtigplussers

Tot slot en niet echt verrassend, is de aflossing van de wacht problematisch. Dat is wellicht het kernprobleem. “Ik ken heemkundige kringen waar de gemiddelde leeftijd tachtig plus is”, zegt Van de Sijpe. “Er is geen opvolging. Dan komt er nog eens corona bij. Velen kunnen niet meer samenkomen. Ik vrees dat er nog kringen zullen volgen.”

Is er dan minder belangstelling voor lokale geschiedenis? “Integendeel”, zegt Van de Sijpe. “Maar niet meer in verenigingsverband. Er zijn wel meer verenigingen die moeilijk opvolging vinden. Het is ook jammer dat de Limburgse historici, zoals geschiedenisleraars, te weinig nieuw wetenschappelijk onderzoek toevoegen. Of zich engageren. Ook de provincie heeft te weinig interesse getoond in dat eigen Limburgse verhaal. Universiteiten als die van Leuven en Gent hebben al helemaal geen interesse in Limburg.”