Vlaamse en Waalse woede over kilometerheffing in Brussel: ‘Rekening doorgesluisd naar pendelaars’

 Als het van de Brusselse regering afhangt, betalen de inwoners van het hoofdstedelijk gewest tegen 2022 geen verkeersbelasting meer voor hun auto, maar dragen ze bij per gereden kilometer. Het doel is om tegen 2030 het aantal individuele verplaatsingen met de wagen met een kwart te doen dalen. 

Minder files betekent minder luchtvervuiling, veiliger verkeer, maar ook economische winst omdat pendelaars minder tijd verliezen, zo is de redenering. Wie de spits vermijdt en met een propere auto rijdt, betaalt minder. De exacte hoogte van de tarieven zijn nog voer voor debat.

Eerst wil Brussel overleggen met de sociale partners en de andere regio’s. Alleen: vanuit Wallonië en Vlaanderen wordt het voorstel meteen afgeschoten. De persconferentie van de Brusselse regering was amper begonnen of N-VA-voorzitter Bart De Wever postte op Twitter dat in Antwerpen ondernemers en werknemers nog wél welkom waren. “Een nieuwe dag, een nieuwe paars-groene pestbelasting”, stelde hij. Zijn partij zit in Brussel in de oppositie, maar levert Vlaams de minister-president.

Bij de MR, eveneens in Brussel in de oppositie, in Wallonië in de meerderheid, klonk eenzelfde geluid. “Ik ben gechoqueerd door de stadstol die Brussel wil invoeren, en waarbij men de rekening wil doorsluizen naar pendelaars en ondernemers uit andere regio’s”, zegt Waals viceminister-president Willy Borsus.

“Het klopt dat op dit moment de Walen en Vlamingen meer zullen moeten betalen”, geeft Sven Gatz toe, Brussels minister voor Financiën en Begroting voor Open Vld. “Ik begrijp die bezorgdheid, maar daarom dat we ook in overleg willen gaan.” 

Hij is een van de ministers die het hele project dragen. Opvallend, want zijn partijgenote in de Vlaamse regering bevoegd voor mobiliteit, Lydia Peeters, is tegen. In het Vlaams Parlement werd deze week nog een resolutie goedgekeurd tegen de Brusselse stadstol, ook door Open Vld. “Ik heb met Lydia en Egbert (Lachaert, Open Vld-voorzitter, RW) een open lijn, we kennen elkaars standpunt”, zegt Gatz.

Vlaamse verkeersbelasting

Het fundamentele probleem: Vlaanderen ziet het niet zitten om zelf een slimme kilometerheffing in te voeren. Mochten de andere regio’s met een gelijkaardig systeem komen als dat van Brussel, dan was het veel eenvoudiger om die op elkaar af te stemmen. Nu zal de Vlaming eerst een Vlaamse verkeersbelasting betalen, om in Brussel nog eens een kilometerheffing op te hoesten.

Opvallend daarbij is dat N-VA zelf lang een voorvechter van een kilometerheffing was. Maar de partij keerde in aanloop naar de verkiezingen van 2019 haar kar. In Brussel wijzen ze er fijntjes op dat de Vlamingen straks wel gaan moeten betalen om door de Kennedytunnel en de nieuwe Scheldetunnel te rijden. De tolheffing daar is een deel van de financiering van de Oosterweelverbinding.

Dialoog

Volgens N-VA wil Brussel met de kilometerheffing 500 miljoen euro binnenhalen, een stuk meer dan de 200 miljoen die de verkeersbelasting nu opbrengt. “Een platte belastingverhoging”, zei Kamerlid Sander Loones in het parlement. De cijfers komen echter uit een voorlopig rapport, en zijn intussen bijgesteld. De regering rekent op 250 miljoen euro inkomsten in 2022, en 300 miljoen euro tegen het einde van de legislatuur. Gatz geeft aan dat hij openstaat om een deel van het geld te laten terugvloeien naar de andere regio’s. “Met dat geld kan er ook geïnvesteerd worden in mobiliteit in de rand rond Brussel.”

Binnen twee weken staat de slimme kilometerheffing voor het eerst op de agenda van het Overlegcomité. Officieel staat iedereen open voor dialoog, maar een snelle oplossing is niet voor morgen. Het systeem begin 2022 invoeren is sowieso weinig realistisch, al is het maar omdat alle technische details nog uitgeklaard moeten worden. Vanaf 2023 komen de verkiezingen in het verschiet. 

De groenen willen doorduwen. “We kunnen niet blijven wachten”, zegt mobiliteitsminister Elke Van den Brandt (Groen). Gatz blijft voorzichtig. “Ik pas voor een vechtfederalisme. We zien waar we geraken en sturen desnoods bij.”