‘Vrouwen kiezen mannen om hun taalgebruik’
Mannen gebruiken taal om zich voor vrouwen uit te sloven. Professor taalkunde Freek Van De Velde (KU Leuven), de broer van kunstenaar Rinus, kent er alles van. En geeft er donderdag een webinar over voor de Taalunie.
Hoe bent u bij dit soort onderzoek uitgekomen?
“Er is een theorie die al door Charles Darwin is voorgesteld in zijn boek The Descent of Man, uit 1871. Dat boek gaat over seksuele selectie. In de eerste plaats heeft men er altijd op gewezen dat taal uiteraard belangrijk is om informatie uit te wisselen. Maar Darwin haalt in het boek nog een aspect aan. Taal heeft eigenlijk de rol van de pauwenstaart bij pauwen of van de rode kleur bij goudkarpers. Omdat je met taal ook indruk kunt maken. Zo wordt het ook een criterium voor seksuele selectie. Bij mensen, en veel andere zoogdieren, is het over het algemeen zo dat vrouwen selecteren. En mannen om vrouwen moeten concurreren.”
Volgens u verklaart het ook waarom de meeste schrijvers mannen zijn en de meeste lezers vrouwen?
“Ja, je ziet ook dat er meer mannelijke comedians zijn dan vrouwelijke. Dat mannen meer moeite willen doen voor hun taalgebruik, is ook een verklaring waarom mannen vaker ingewikkelde syntaxis gaan gebruiken. Er is geen verschil in taalvermogen – vrouwen zijn volgens studies zelfs beter in taal. Maar volgens de Amerikaanse psycholoog Geoffrey Miller is dat omdat vrouwen het taalgebruik van mannen moeten beoordelen.”
“In ons eigen onderzoek zien we wel dat het verschil afneemt door de jaren heen. Zo’n 120 jaar geleden zag je dat verschil veel sterker in hoe mannen en vrouwen schreven. Nu zijn de twee geslachten door de culturele evolutie meer naar elkaar toegegroeid. Ook dat mannen vroeger meer toegang hadden tot hoger onderwijs kan hierin meespelen.”
U ziet ook dat Tinder-berichtjes van mannen na een succesvolle date korter worden?
“We hebben gemerkt dat mannen vooral uitvoerige exposés houden als het nog nodig is. Dus vooral wanneer ze zich moeten bewijzen. Als de buit binnen is, gaan ze daar minder energie in stoppen. Een thesisstudente heeft daar bij ons ook onderzoek naar gedaan. Zij heeft mannen aangesproken in de bibliotheek. In sommige gevallen was ze aantrekkelijk opgemaakt, in andere gevallen niet. Ze vroeg hen om puzzels op te lossen en ondertussen stelde ze een aantal eenvoudige vragen. Die gesprekken heeft ze helemaal uitgeschreven en dan hebben we gemerkt dat mannen een meer ingewikkelde taal gaan gebruiken als ze opgemaakt was.”
Journalisten weten: mannelijke professoren zullen veel vaker antwoorden op vragen, ook als het niet echt hun vakgebied is.
“Ook daar. Dat fenomeen wordt vaak wegverklaard als een gevolg van het patriarchaat. Alsof veel mannelijke professoren ervan uitgaan dat ze het beter weten dan vrouwen. Maar daar is weinig evidentie voor. Eigenlijk zit daar ook weer iets van verbaal vertoon in.”
Werkt het dan ook echt om bij het uitgaan heel ingewikkelde zinnen tegenover vrouwen te debiteren?
“Onderzoek toont alleszins aan dat vrouwen daar gevoelig voor zijn. Taal is net zoals humor. Je kan zeggen dat humor iets overbodigs is, maar een persoon kan er zijn of haar intelligentie mee laten zien. Taal en humor blijken heel belangrijke criteria voor vrouwen om te beslissen of ze met iemand een relatie willen beginnen.”