KU Leuven onderwerpt samenwerkingsakkoorden voortaan aan mensenrechtentoets

Aan de KU Leuven bestaan al langer ethische commissies die nagaan wat de mogelijke implicaties zijn van samenwerkingsakkoorden voor de mensenrechten. Deze bijkomende mensenrechtentoets is vooral bedoeld als praktisch hulpmiddel: medewerkers en ondersteunende diensten kunnen nagaan, of een mogelijke partner recent betrokken is geweest bij zware of systematische schendingen van de mensenrechten.

De medewerker die de samenwerking wil aangaan, doet een eerste check aan de hand van een vaste vragenlijst. Die vragenlijst is een soort van flowchart, en behandelt twee dimensies. Aan de ene kant wordt er gekeken, of er bij de organisatie waarmee een samenwerking beoogd wordt, serieuze indicaties zijn over schendingen van mensenrechten. Aan de andere kant krijgt de inhoud van het project zelf aandacht, en wordt daar nagegaan, of er schendingen uit kunnen voortkomen. Bij twijfel of moeilijkheden kan de medewerker het dossier voorleggen aan het Contactpunt Mensenrechten.

Dat Contactpunt kan dan ook nog een beroep doen op de ethische commissie die zich buigt over misbruik, dubbel en militair gebruik van onderzoek, en ook veel expertise in mensenrechten heeft. "Door het Contactpunt op te richten verbreden we eigenlijk de reikwijdte van de ethische commissie", zegt rector Luc Sels. "De ethische commissie velt nu al oordelen over bepaalde onderzoeksprojecten, via het ontwikkelde kader en het Contactpunt worden alle samenwerkingsakkoorden voortaan getoetst aan de mensenrechten."

"Belangrijk is dat we een organisatie nooit zullen vereenzelvigen met het land waarin ze actief is", verduidelijkt Peter Lievens, vicerector voor internationaal beleid. "Dat een regering zich schuldig maakt aan ernstige schendingen van de mensenrechten, wil nog niet zeggen dat dat ook voor alle organisaties in dat land geldt. Samenwerkingen blijven dus mogelijk, maar uiteraard enkel als de partner niet betrokken is bij dergelijke wanpraktijken."

De universiteit baseert zich voor de toets op twee internationaal erkende VN-verdragen: het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, en het Internationaal verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten.