Meteorenregen zorgt dit weekend voor honderden vallende sterren

Een meteorenregen is wel vaker te bewonderen aan de nachthemel, maar de meteorenzwerm Geminiden is toch wel een speciaal geval. Niet enkel omdat het de meest spectaculaire is van het jaar, maar ook omdat die door een gewone asteroïde wordt veroorzaakt in plaats van een flamboyante komeet. Hoewel we meestal spreken over ‘vallende sterren’, zijn het niet echte sterren die de nachtelijke hemel verlichten, maar minuscule stukjes puin die op 80 tot 120 km boven onze hoofden aan hun vurig einde komen in onze atmosfeer. Tijdens het opbranden zal de lucht rond het stofdeeltje - meestal niet groter dan een zandkorrel - beginnen gloeien, wat zorgt voor die karakteristieke lichtflits. Als er een verzameling van meteoren gedurende een bepaalde periode in hetzelfde gebied aan de hemel zichtbaar is, zoals in de nacht van zondag op maandag, spreken we van een zwerm.

De meeste meteorenzwermen ontstaan wanneer onze aarde het pad kruist van puin dat achtergelaten is door een komeet. Maar dat is dus niet het geval bij de zwerm van de Geminiden. Deze is gelinkt aan een asteroïde die elke 1,43 jaar rond de zon draait en een diameter heeft van ongeveer 6,25 km. Dat is net iets meer dan de helft van de asteroïde die in het tijdperk van de dinosauriërs onze planeet trof. Omdat deze asteroïde zo dicht bij de zon komt, werd hij Phaethon genoemd, naar de zoon van de Griekse zonnegod Helios. En het is ook een relatief ‘nieuwe’ zwerm. Hij werd pas voor het eerst waargenomen in 1862. Dat terwijl bijvoorbeeld de Perseïden-meteorenzwerm al 2.000 jaar lang bekend is. Maar hoe kan een gewone asteroïde een meteorenregen voortbrengen die al zijn komeet-rivalen overtreft? Dat blijft voorlopig nog een mysterie voor de wetenschap.

Zoals elke december wordt het weer een show die je zeker niet wilt missen. De Geminiden-meteorenregen is actief van 4 tot 17 december en piekt in de nacht van 13 op 14 december. Bij optimale omstandigheden kan je meer dan honderd meteoren per uur spotten, die met een snelheid van 35 km/s door de lucht scheren. Hoe minder lichtvervuiling in je buurt, hoe beter. De maan zal ons dit jaar geen parten spelen, de bewolking valt evenwel nog even af te wachten. 

Wil je een meteoor zien, dan kijk je best een tweetal uren na zonsondergang naar het noordoosten. Op dat moment kan je er al een tiental per uur zien. Wil je niet te laat opblijven, kijk dan rond 22 uur richting het oosten. Het aantal meteoren is dan al toegenomen tot ongeveer 80 per uur. Het echte piekmoment is rond 3 uur. En de vroege vogels kunnen rond 6 uur ook nog genieten van zo'n 70 meteoren per uur als ze naar het westen kijken. Tijdens de nachten voor en na zondagnacht kan je ook nog een meteoor spotten, maar de kans is wel kleiner. Het aantal is dan gedaald tot een vijfde van dat van zondagnacht.