Blijven we binnenkort verplicht in de buurt van ons huis? Geert Molenberghs denkt aan perimeter: ‘Het hoeft geen maanden te duren’
De coronacijfers dalen nog nauwelijks, op heel wat plekken stijgen ze zelfs. Net als andere landen blijven ook wij steken op een plateau, een veel te hoog plateau. Geert Molenberghs (55), biostatisticus aan de UHasselt en KU Leuven, waarschuwt dat we er zo snel mogelijk af moeten. ‘Als de cijfers de komende dagen gaan stijgen, mogen we niet lang wachten met actie. Misschien is een perimeter voor iedere burger een oplossing.’
Professor Molenberghs, twee weken geleden legde u nog mooi uit hoe een berg eruit ziet: hoe verder je die afdaalt, hoe minder steil het wordt. Het was dus niet zo vreemd dat de coronacijfers steeds minder sterk daalden. Volgens de dagcijfers dalen ze intussen niet meer, maar stijgen ze zelfs een beetje. Terwijl we nog lang niet in het dal zitten.
“Een maand geleden daalde het aantal nieuwe besmettingen nog stevig, op een gegeven moment halveerde het zelfs wekelijks. Vanaf midden november is de daling stelselmatig vertraagd. Sedert tien dagen wordt de vertraging echt wel afgeremd. Volgens het nationaal gemiddelde liggen de cijfers van de voorbije week nog zeven procent lager dan in de week voordien, maar die daling is vooral te danken aan Brussel en enkele Waalse provincies. Elders staat het stil. In vier op de tien gemeenten stijgt het aantal besmettingen, op sommige plaatsen heel fel.”
In Nederland en Duitsland zitten ze al langer op een plateau. Is het dan niet de logica zelve dat wij daar nu ook belanden?
“Dat klopt. Elk land heeft zijn eigenheden - zo heeft Nederland minder strenge maatregelen genomen en zitten zij al veel langer op een plateau - maar de verschillen tussen Duitsland, België en Nederland zijn voor de rest zo groot niet. Overal zijn er veel contacten en overal zijn de mensen het beu.”
Een aantal weken geleden voorspelde u dat we aan het toenmalige tempo nog voor het einde van het jaar onder de beoogde grens van achthonderd besmettingen per dag zouden kunnen duiken. Nu is er sprake van februari of maart. We weten het eigenlijk niet. Heeft u de bevolking toen niet te veel hoop gegeven?
“Mensen hebben recht op correcte informatie en toen zag de situatie er helemaal anders uit. Nu weten we het niet. Het is als een Bic die rechtstaat: we kunnen moeilijk zeggen naar welke kant die gaat vallen.”
Iedere dag testen dik tweeduizend Belgen positief op Covid-19, bijna tweehonderd belanden iedere dag in het ziekenhuis. Hoelang mogen we op dit plateau blijven zitten?
“Niet. We mogen niet op dit plateau blijven zitten, we moeten er zo snel mogelijk af. Je kan denken dat een stabilisatie van de cijfers goed nieuws is, want dan stijgen ze tenminste niet. Maar dat klopt niet. Eigenlijk sta je dan te dansen op de rand van een vulkaan. Bij de minste stijging kan het snel weer fout gaan. Voor het vaccin ons komt redden, hebben we nog alle tijd van de wereld om een derde golf te organiseren.”
Viroloog Steven Van Gucht zegt dat we nu een tandje moeten bijsteken, maar miljoenen Belgen hebben de voorbije negen maanden al een klein gebit bij gestoken.
“Veel mensen doen inderdaad alles wat mogelijk is. Zij hoeven geen tandje bij te steken. Tegen hen zeggen we: dank je wel, en hou nog even vol. Maar niet iedereen is mee in het verhaal, anders zou de politie geen lockdownfeestjes hoeven stil te leggen.”
En nu? De boel weer op slot zoals in het voorjaar?
“Ik denk niet dat je alles moet sluiten en niet-essentiële verplaatsingen moet verbieden. De cijfers zouden dan wel snel zakken, maar dat vraagt een enorme inspanning. We moeten blijven rekening houden met de economie en het welzijn van de mensen.”
“Het is nu vooral belangrijk dat mensen in de privésfeer heel goed hun best doen en niet al te veel contacten hebben. Daarop moeten we echt inzetten.”
Met alle respect, professor, maar het helpt niet om mensen aan te moedigen ‘hun best te doen’. Een deel doet dat gewoon niet.
“Misschien moeten we dan een beperking op verplaatsingen invoeren, waarbij mensen binnen een bepaalde perimeter rond hun huis moeten blijven. Dat hoeft geen maanden te duren, maar dat kan wel al een verschil maken. Doordat je mensen op dezelfde plek houdt, kan je uitbraken lokaal aanpakken en verspreidt het virus zich minder makkelijk over het hele land. Ierland en Frankrijk hebben zoiets al succesvol gedaan. Italië nu ook.”
“De komende dagen moeten we de cijfers goed opvolgen en bekijken welke richting het uitgaat. In functie daarvan moeten we reageren. Als de situatie dag na dag slechter wordt en de cijfers overal gaan stijgen, mogen we niet lang wachten om actie te ondernemen.”
Mogen we dan überhaupt nog dromen van versoepelingen vooraleer het vaccin is uitgerold?
“Als we erin slagen de curve weer te doen dalen, zullen we ons op termijn nog wel iets extra’s kunnen permitteren.”
Als het zover is, zullen lezers misschien met meer goede moed aan een interview met u beginnen. Nu denken velen: daar is de slecht-nieuws-professor weer.
“Dat geloof ik, maar niet weten wat er gebeurt is nog erger dan slecht nieuws te moeten horen. We moeten volhouden, want het goede nieuws is dat de situatie gaat beteren. Als het buiten weer warmer wordt en de vaccinatiecampagne op gang komt, gaan in 2021 de cafés en restaurants weer open en zullen we in de zomer opnieuw kunnen ademen. Nu moeten we deze oorlogswinter door.”