Hoe denken de mensen over het vaccin? Dat wilde vaccinoloog Pierre Van Damme (UAntwerpen) weten. “In het verleden was de vaccinatiebereidheid in Vlaanderen altijd groot. Het Covid-vaccin zal gratis zijn, maar niet verplicht. Hoe staat de Vlaming tegenover deze vaccinatie? Welke factoren hebben een impact?”

Om het antwoord op deze en andere vragen te weten te komen, bevroeg de UAntwerpen eind november in samenwerking met onderzoeksbureau Bilendi 1.200 Vlamingen over de coronavaccins. Hieruit kwamen volgende conclusies:

1. De Vlaming is hoopvol over de toekomstige vaccins

Van de deelnemers geeft 65 procent aan zich te laten vaccineren zodra er een veilig en goed werkend vaccin voor hen beschikbaar is. 23 procent geeft aan te twijfelen en 12 procent zegt zich niet te willen laten vaccineren. Er is bovendien veel vertrouwen in de effectiviteit van de vaccins. Van de deelnemers heeft 85 procent een beetje tot veel hoop dat de vaccins de huidige situatie gaan verbeteren en 83 procent ziet vaccineren als een effectieve strategie tegen Covid-19.

2. Zorgen om snelle ontwikkeling en bijwerkingen op lange termijn

De meerderheid van de respondenten (61 procent) is het eens met de stelling dat nieuwe vaccins met risico’s gepaard gaan. Toch voelen de Vlamingen die zich willen laten vaccineren, zich daar niet echt ongerust over. Die bezorgdheid ligt flink hoger onder de twijfelaars en weigeraars.

De meest genoemde redenen van de twijfelaars en weigeraars zijn de snelle ontwikkeling van de vaccins en de angst voor bijwerkingen, vooral op de lange termijn. “We moeten deze zorgen niet bagatelliseren of negeren, maar erkennen en waar nodig wegnemen en tegelijk de voordelen van vaccineren blijven benadrukken”, concluderen de wetenschappers.

3. Eigen omgeving speelt grote(re) rol

De resultaten tonen een significant verband tussen de mate waarin respondenten denken dat hun naasten zich laten vaccineren en hun eigen vaccinatiebereidheid. Bij het maken van beslissingen rondom vaccineren speelt de eigen omgeving dus een belangrijke rol.

4. Huisdokter geniet meeste vertrouwen

De meeste respondenten zijn wel met één of meerdere (foutieve) beweringen over Covid-19 in aanraking gekomen (88 procent kent bijvoorbeeld de theorie dat Covid-19 in een lab zou zijn gecreëerd). Over het algemeen worden de theorieën rondom Covid-19 weinig geloofd. Er is echter meer twijfel rondom de toekomstige vaccins. Twijfelaars en weigeraars zijn het vaker eens met de bewering dat er waarschijnlijk geknoeid wordt met de gegevens over de veiligheid van de vaccins en de bewering dat farmaceutische bedrijven de gevaren van vaccins proberen te verbergen. Farmaceutische bedrijven en de overheid worden door deze groepen minder vertrouwd.

De eigen huisdokter wordt daarentegen wel door alle groepen grotendeels vertrouwd. De huisdokter scoort van alle bronnen het hoogste op betrouwbaarheid. Daarnaast geeft de grote meerderheid (81 procent) van alle respondenten aan het vaccinatieadvies van de dokter of zorgverstrekker te volgen.

5. We zijn bereid om ons in te zetten voor het collectief

Ondanks dat niet alle respondenten zichzelf als even kwetsbaar zien, wil de grote meerderheid zich wel inzetten voor het collectieve belang. Respondenten die aangeven zich te willen laten vaccineren, noemen veelvuldig het beschermen van de omgeving en het bijdragen aan groepsimmuniteit als hoofdreden voor hun keuze. 71 procent van alle respondenten geeft aan zich te willen vaccineren om mensen met een zwak immuunsysteem te beschermen. 78 procent van alle respondenten is het eens met de stelling dat vaccineren een collectieve actie is waarmee we de verspreiding van het SARS-CoV-2-virus kunnen stoppen.