‘Masker uit of geen debat’: incident met gouverneur Cathy Berx legt probleem bij VRT bloot
Het debat over het dragen van mondmaskers op televisie is nog altijd niet afgerond. Bij de VRT leidde het vrijdag tot een aanvaring tussen Cathy Berx en een programmamedewerker van ‘Terzake’.
Het was een zéér eigenaardig begin van Terzake, vorige vrijdag. Annelies Beck had twee gasten voor een coronadebat: grondwetspecialist Hendrik Vuye en Antwerps gouverneur Cathy Berx. Bij het begin van het programma benadrukte Beck dat iedereen op voldoende afstand zat, dat de tv-studio geventileerd wordt en dat alles coronaproof was. Ze bedankte haar gasten dat die bereid waren om géén masker te dragen.
Dat was dus eigenaardig: mensen op dit moment bedánken omdat ze geen masker dragen. Dat ze dat liever wel had gedaan, liet Berx tijdens het interview duidelijk blijken. “Ik draag altijd een masker”, vertelt ze aan De Morgen. “Uiteraard had ik dat ook graag tijdens het debat gedaan. Zo’n masker beschermt mensen niet alleen tegen aerosolen, die zelfs in de veiligste omstandigheden een risico zijn; het heeft ook een signaalfunctie naar de bevolking. Je toont dat we alert moeten blijven.”
Waarom droeg ze er dan geen in Terzake? “Wel, omdat ik vlak voor het programma door een medewerker voor de keuze werd gesteld: masker uit of geen debat”, zegt ze. “Ik had naar huis kunnen vertrekken, maar besloot om te blijven, op voorwaarde dat mevrouw Beck voor het gesprek uitlegde dat ik normaal gesproken een masker draag.”
Goede voorbeeld
Onze Franstalige landgenoten bij RTL en RTBf dragen wel een mondmasker als er meer dan één persoon in de tv-studio zit. De eerste keer gebeurde dat tijdens Le Grand Oral op de Franstalige openbare omroep, op vraag van infectiologe Erika Vlieghe.
“Ik heb daar toen inderdaad op aangedrongen omdat ik vond dat we met vrij veel mensen in een relatief kleine ruimte waren”, vertelt ze. “Ik heb dat in het programma ook zo uitgelegd. Dat veroorzaakte wat ophef, maar ondertussen is men het gewoon. En al zijn de studio’s aan Vlaamse kant groter en zijn er vaak ook minder mensen tegelijk aan tafel, toch zou ik het een goed idee vinden mocht de VRT dat voorbeeld volgen. Het heeft het voordeel van de duidelijkheid. Ik begrijp dat men bij de VRT vindt dat men genoeg geïnvesteerd heeft in veiligheid. Dat is zo. Toen ik onlangs nog eens in De Afspraak te gast was, heb ik Phara de Aguirre gevraagd om dat nog eens uit te leggen. Toch zou het comfortabeler en helderder zijn voor iedereen als we allemaal een masker droegen. Ik ben er zeker voor.”
Ook motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste, die samen met Vlieghe in het nieuwe adviesorgaan voor onze overheden zit, gaat akkoord. “Experten en politici hebben een voorbeeldfunctie. Dat alles veilig is, met afstand en goede ventilatie, is een belangrijk argument. Maar dat weegt niet op tegen het belang van dat goede voorbeeld. Mensen kunnen nu in de war raken: in de studio draagt niemand een masker, en als men soms overschakelt naar een reporter op locatie, die helemaal alleen op een plein staat, draagt die vaak wél een masker. Het is ook niet consequent: wij mogen met kerst geen gasten uitnodigen aan tafel, ook niet als er voldoende afstand is en de ventilatie pas vernieuwd is in ons huis. Dat kan vreten aan de motivatie van de mensen om de regels te volgen. De VRT zou onze motivatie kunnen opkrikken.”
Vandenbroucke
Ook de regionale zenders doen het zonder maskers. “Het komt de verstaanbaarheid niet ten goede”, zegt Hans Hellemans, hoofdredacteur van ATV, dat in Wakker op zondag ook tv-debatten organiseert. “Het is ook nog maar één keer gebeurd dat iemand erop stond om er een te dragen, maar die is uiteindelijk niet gekomen – wat overigens niets met die vraag te maken had. Wij doen alles veilig: iedereen op afstand en goede verluchting.”
Ook in het VTM-nieuws dragen studiogasten geen mondmasker. “Bij mijn weten heeft nog niemand dat gevraagd”, zegt hoofdredacteur Nicholas Lataire. “Er zit ook maar één gast tegelijk in de studio. En als iemand een masker wil dragen, is dat geen probleem.”
Achter de schermen valt bij de VRT te horen dat men bang is voor verstaanbaarheid, en dat je er lang mee opgescheept zit, zodra je ermee begint. “Programmamedewerkers leggen van tevoren de situatie en de regels uit”, zegt algemeen hoofdredacteur Liesbet Vrieleman. “De maatregelen worden in nauw overleg met onze preventieadviseur genomen. De studio en omgeving zijn veilig. Daarnaast is er elke avond een verantwoordelijke van de preventiedienst ter plaatse om na te gaan of alle voorschriften in en rond de studio worden gevolgd. Die regels herhalen we regelmatig op antenne om dit aan de kijkers duidelijk te maken. Als studiogasten toch absoluut een mondmasker willen aandoen, proberen we ze met argumenten te overtuigen. Maar het spreekt voor zich dat we niemand kunnen verbieden een masker te dragen.”
Waarvan akte. Toch is het raar dat geen enkele gast van die mogelijkheid gebruikmaakt. Misschien kan dat veranderen, nu iedereen weet dat het mag. Navraag leert dat federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) waarschijnlijk van de mogelijkheid gebruik zou maken. “Op dit moment volgt de minister de regels bij de VRT”, zegt zijn woordvoerder Arne Brinckman. “Maar hij vraagt bij elk interview wel om de maatregelen die genomen worden in de tv-studio nog eens op te sommen. En hij zou er zeker niet tegen zijn mocht het masker gewoon standaard worden ingevoerd.”