Direct naar artikelinhoud
InterviewStijn Meuris

‘Lachen met ellende? Het moet nog nét kunnen’

Stijn Meuris: ‘Er is dit jaar zo veel gebeurd in de Belgische actualiteit. Het zou doodzonde geweest zijn om dat allemaal weg te gooien.’Beeld © Stefaan Temmerman

Voor de vierde keer snijdt Stijn Meuris door de actualiteit, met messcherpe humor. Zijn nieuwste Tirade-show doopte hij Belgarije, waarin het Limburgse woelwater fulmineert tegen alles wat mank en mal loopt in ons land. Eind deze week en op de tweede kerstdag kan u die voorstelling coronaproof op de som nemen.

“Lachen met ellende? Het moet nog nét kunnen”, vindt Stijn Meuris aan het eind van dit eigenaardige jaar. Al bekent hij schroomvallig dat het lachen ook hem soms dreigde te vergaan. “Toen de reünie van Noordkaap, na twintig jaar stilte, op de allerlaatste knip in het water viel, had ik het er daar knap lastig mee. En daarna waren er bijna dertig voorstellingen van Tirade die ineens afgelast werden. Dat stak. Maar het is wat het is. Zowat elke artiest zit in hetzelfde schuitje. Al word ik van die gedachte evenmin vrolijker. Ik hou mijn hart al vast voor volgend jaar.”

Laat die onzekerheid meteen een van de redenen zijn waarom Tirade – conform alle veiligheidsmaatregelen – gewoon live gestreamd wordt naar uw huiskamer. Na een handvol gesmaakte try-outs leek zijn conference nochtans ten dode opgeschreven. Maar daar kon Meuris geen vrede mee nemen. “Vooral omdat er dit jaar zo veel is gebeurd in de Belgische actualiteit. Het zou doodzonde geweest zijn om dat allemaal weg te gooien. Gelukkig kwam er ineens dat idee van een livestream bovendrijven.”

Op tijd inloggen

Om in de laatste rechte lijn naar het nieuwe jaar toch nog een monkellach over uw lippen te voelen dansen – die gepijnigde grimas na RIP 2020 op VTM telt niet mee – fileert Meuris het afgelopen jaar in realtime op uw scherm. Lezers van De Morgen maken kans om de voorstelling al virtueel mee te maken op 19 december. Anderen moeten de tweede kerstdag gereserveerd houden. Net je zoals je naar een “echte” live-voorstelling zou gaan, moet elke toeschouwer ook hier op tijd inloggen. En nee, kijken is niet gratis. Al kun je bezwaarlijk struikelen over een ticket van tien euro waar je met het hele gezin kan zien hoe Stijn Meuris zijn opwachting maakt in de Academiezaal in Sint-Truiden. Op de spreker en een multicamera na, zal de zaal akelig uitgestorven ogen. 

“Het zal aanpassen worden”, zegt Meuris eerlijk. “De voorstelling wordt echt live uitgezonden. Niets in de handen, niets in de mouwen. Het gevoel dat je deelgenoot bent van een show wordt daarmee alleen verhoogd, volgens mij. Al merk ik daar niet veel van in een lege zaal. Maar door de try-outs kan ik de timing en de respons van het publiek enigszins inschatten.”

De poster voor ‘Tirade#4: Belgarije’.Beeld Stijn Meuris

Wat ook nieuw is: het bordje met ‘uitverkocht’ wordt niet aan de deur gespijkerd, aangezien er geen maximum staat op de capaciteit van de zaal. “Ik heb geen idee wat me te wachten staat qua ticketverkoop”, klinkt het. “Dat er geen limiet op de tickets staat, maakt dat iedereen pas op het laatste nippertje hoeft te beslissen om een kaartje te kopen. In Vlaanderen hebben we weinig ervaring met deze manier van optredens beleven. Ik beschouw deze Tirade als een experiment: ik steek mijn teen in het water en zie wat mogelijk is voor de toekomst. Laten we eerlijk zijn: die toekomst lijkt steeds meer realiteit. Misschien is dit wel de nieuwe manier waarop we cultuur zullen moeten beleven, wanneer virussen wereldwijd woekeren. Maar vandaag voelt het allemaal nog wat onwerkelijk aan.”

Dit jaar was het verschil tussen waan(-zin) en werkelijkheid sowieso bijzonder klein. “De samenstelling van de regering alleen was op zijn minst hallucinant te noemen”, lacht Meuris. “Met liefst zeventien onderhandelaars en verkenners leek het zowaar een alleraardigst voetbalploegje. En toen moest de coronacrisis nog komen, net als de knullige of klungelige persconferenties. Maar er waren ook heel wat interessante entrees in het spelersveld, zoals die van Egbert Lachaert, Conner Rousseau of Joachim Coens.”

Getapte moppen

“Tirade is geen aaneenschakeling van getapte moppen over de actualiteit”, maakt Meuris zich sterk. “Eigenlijk vertel ik gewoon wat er is gebeurd. Als je dat op een badinerende toon doet en met enige bravoure, lijkt de hallucinante realiteit waarin we leven al vaak op een geweldige grap. (lacht) Het is eerder een spoken word in de traditie van de Hollandse conferenciers. Een verhalenverteller als Theo Maassen is altijd mijn grote held geweest. Al wil ik me als beginner niet vergelijken met iemand van die grootorde.” 

Kringelt daar de wufte geur van valse bescheidenheid op? Meuris liet zich de afgelopen decennia immers net zo goed gelden als een onvervaarde storyteller: zowel als tekstleverancier in Noordkaap, Monza of Meuris, als ex-journalist en als columnist van Het Belang van Limburg. “Ik hou inderdaad van een goed verhaal”, geeft hij toe. “Een waarbij je verplicht wordt om na te denken over je eigen rol. We zijn als Belgen kampioen in kritiek geven op beleidsmensen – ik pleit zelf ook schuldig – maar we staan zelden stil bij onze eigen tekortkomingen. Ik wil met Tirade dan ook helemaal niet zeiken op de politiek. Ik voel zelfs heel veel mededogen met politici.”

Antipatriot

Een opmerkelijke uitspraak. Noemde een bevriende journalist van Het Belang hem niet onlangs een antipatriot? Net als wij viel Meuris toen even uit de lucht. “Ik ben blij dat je er ook zo over denkt”, lacht hij nu. “Want dat lijkt me een enorm misverstand. Het is niet omdat je de pijnpunten in de politiek wil blootleggen, of het surrealisme van dit land tegen het licht houdt, dat je niet van België zou houden. Een antipatriot zegt dat een land zijn kloten kan kussen. Ik ben fier op dit land en kijk er met verwondering naar dat onze frigo nog altijd werkt, ondanks alle gesukkel. En het licht gaat ook nog steeds aan. Na vijfhonderd dagen onderhandelen eindigden we zelfs vreemd genoeg niet eens met een dictator! Welk land kan dat zeggen. (lacht) Ik kijk zowel met gezonde achterdocht naar België, als met warme liefde. Voor zo’n Wouter Beke, die vaak op een pijnlijke manier in het nieuws kwam, voelde ik zelfs spontaan medelijden opborrelen. Welke spindoctor dacht in godsnaam dat het een goed idee zou zijn om ‘Geniet van het leven, want het duurt nog maar even’ te gaan zingen in een rusthuis? Je merkt het: alweer hoefde ik de grappen niet eens zelf te bedenken. ”

Wat Meuris ook opviel, is dat “verdwazing” als een rode draad doorheen zijn nieuwe Tirade loopt. “Precorona kende de algemene verdwazing al enkele jaren een fijne aanloop”, grinnikt hij. “Maar dit jaar leek het zwaar in opmars. Als een tweede virus, waarbij de hersenen meteen aangetast werden. Onze grote leiders toonden zich zelden de grootste lichten en de gewone burger nam die knulligheid klakkeloos aan. Of zelfs over. Er werd nauwelijks verzet aangetekend. Misschien omdat we in zulke leiders een afspiegeling zien van ons. We herkennen onszelf in wat we hen net verwijten: amateurisme, onkunde, een gebrek aan expertise en zelfs gesjoemel. Vandaar de titel Belgarije – excuses aan het bijna identiek klinkende Oostblokland. (lacht) We zijn heel goed in heel slecht zijn. Wat me opviel, is dat ik die zaken vroeger veel sneller weglachte. Nu lukt me dat niet meer zo goed. Je zal daarom ook een grotere verbetenheid horen in mijn tirade.”

‘Je zal een grotere verbetenheid horen in mijn tirade’, zegt Stijn Meuris.Beeld © Stefaan Temmerman

Meuris trok onlangs ook al fel van leer tegen de domheid die zich rond het jaareinde weer zal manifesteren. “Je hoeft niet over veel fantasie te beschikken om zo te voorspellen dat de maatregelen voor de komende feestdagen lang niet door iedereen opgevolgd zullen worden. De groep die zijn voeten veegt aan de strijd tegen corona, zal ook de avondklok, het verbod op vuurwerk of publieke bijeenkomsten en zeer beperkte sociale contacten negeren. Met alle problemen van dien: de ordehandhaving zal op scherp moeten staan voor alle relnichten die een pandemie aanwenden om pandemonium te schoppen. En daarna mogen we een derde golf van Covid-19 verwachten in januari en februari. Een zware. Derde keer, goede keer, denkt het virus. Dat maakt me kwaad. En dat is geen onbelangrijke brandstof voor deze voorstelling.”

De timing van Tirade is ook wel opmerkelijk. Zes jaar geleden overleed Stijns vader Jaak Meuris onverwacht op een tweede kerstdag. Hij heeft dus geen enkele voorstelling meer kunnen zien van Tirade.  Wil Stijn zijn pa eer betonen door uitgerekend die dag te prikken voor de vierde conference? “Het was eerder een pragmatische beslissing”, nuanceert Meuris. “Kerstmis valt dit jaar voor iedereen in het water, en de tweede kerstdag valt handig op een zaterdag. Daarom leek het een uitgelezen moment. Maar ik wil niet koel of klinisch klinken: voor mij heeft die dag een grote gevoelswaarde. Maar voor jou en vele anderen allicht niet. Het blijft dus maar een dag als een andere. Daarom dacht ik ook: vooruit met de geit. Wijlen mijn vader kennende, zou hij me trouwens net zo goed aanmoedigen. Om ietwat kort door de bocht te gaan: zijn ongenoegen over de Belgische politiek heeft zijn leven mogelijk enigszins ingekort. Hij kon zich ontzettend druk maken over mistoestanden. Dat hebben we gemeen, zoals je misschien al gemerkt hebt.”

Win tickets voor de exclusieve livestream van Tirade#4 Belgarije op 19 december om 20u30. Speel mee via demorgen.be/tirade

Op 26/12 speelt Meuris de officiële voorstelling via https://nl.artistsunlimited.online. Tickets kosten 10 euro.