Kiescollege in VS verkiest Joe Biden tot nieuwe president: "Tijd om bladzijde om te draaien"

Op 3 november hebben de Amerikanen hun stem uitgebracht voor de Republikeinse, zittende president Donald Trump of voor zijn Democratische uitdager Joe Biden. Per staat vertaalt zich dat in een aantal kiesafgevaardigden voor een van beide heren. In totaal heeft Donald Trump 232 kiesafgevaardigden voor zich gewonnen en toegewezen gekregen, Joe Biden 306. Hij is door het kiescollege uitgeroepen tot de winnaar van de presidentsverkiezingen. 

De verkozen kiesafgevaardigden van elke staat brachten hun stem uit. Dat deden ze elk in hun eigen staat en op verschillende tijdstippen. De verschillende staten maken de uitslag van de stemming bekend, maar de officiële telling van het totaal van alle stemmen uit het kiescollege gebeurt pas op 6 januari door de huidige, Republikeinse vicepresident Mike Pence in het Amerikaanse Congres. 

Bekijk de toespraak van Biden hieronder (lees voort onder de beelden):

In een toespraak vanuit zijn woonplaats in Wilmington zei Joe Biden dat het nu tijd is "om de bladzijde om te slaan, zoals we in onze geschiedenis vaker hebben gedaan, om te verenigen en te helen."

Biden haalde scherp uit naar huidig president Trump, die de resultaten van de verkiezingen maar niet wil aanvaarden. Hij beschuldigde Trump ervan de basisprincipes van de democratie te bedreigen. De democratie is "opgerekt, getest, bedreigd," zei Biden, maar blijkt "veerkrachtig, waarachtig en sterk". De nieuw verkozen president is dan ook hoopvol: "De vlam van de democratie is in dit land al lang geleden aangestoken. We weten nu dat niets, zelfs geen pandemie of machtsmisbruik, deze vlam kan doven."

Ondanks de aanvallen van Donald Trump, sloeg Biden opnieuw dezelfde verzoenende toon aan van zijn kiescampagne en beloofde hij "een president voor alle Amerikanen" te zullen zijn die "even hard zal werken voor hen die niet voor mij gestemd hebben, als voor hen die dat wel deden."

Nu het kiescollege Biden tot winnaar heeft uitgeroepen, gaat eindelijk ook de Russische president Vladimir Poetin overstag. Via een telegram heeft hij Joe Biden succes gewenst en gezegd dat hij "klaar is om samen te werken".

Huidig president Trump had een goede band met de Russische president, hoewel Rusland volgens de Amerikaanse veiligheidsdiensten geprobeerd had de vorige presidentsverkiezingen te beïnvloeden in het voordeel van Donald Trump. 

Vandaag heeft ook Mitch McConnell, de huidige fractievoorzitter van de Republikeinen in de Senaat, de overwinning van Biden erkend en hem gefeliciteerd. Het Republikeinse front rond Trump brokkelt zo nog verder af. De voorbije weken zijn ook kopstukken uit Trumps regering ontslagen of opgestapt. Gisteren was dat minister van Justitie William Barr, een vertrouweling van Trump, die zich de woede van de president op de hals gehaald had omdat hij geen bewijs van kiesfraude kon vinden. Eerder was ook minister van Defensie Mark Esper ontslagen.

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal" met onder meer de felicitaties van Mitch McConnell (lees voort onder de video):

Onze correspondent Björn Soenens in "Het Journaal": "Het zal hier nog niet voorbij zijn na vandaag" (lees voort onder de video):

Bekijk hieronder de verdeling van de 538 kiesafgevaardigden en lees verder onder de kaart.

De stemming van het kiescollege is meestal een weinig besproken gebeurtenis. De verkozen kiesafgevaardigden stemmen bijna altijd voor de kandidaat van hun partij, in verschillende staten is dat zelfs een wettelijke verplichting. De stemming van het kiescollege heeft bovendien nog nooit de uitkomst van de verkiezingen veranderd. Er was dus ook nu geen reden om te denken dat de kiesafgevaardigden Biden niet zouden verkiezen.

De stemming krijgt dit jaar meer aandacht, omdat president Trump zijn verlies nog altijd ontkent. Volgens Trump heeft hij de verkiezingen gewonnen en is er massaal fraude gepleegd, al heeft hij geen harde bewijzen voor zijn beweringen. Trump spande al verschillende rechtszaken aan om de verkiezingsresultaten aan te vechten, voorlopig zonder resultaat. 

Toch blijven Trump-supporters hun president steunen en protesteren ze tegen het aantreden van Joe Biden. In Michigan moest de politie zaterdag nog ingrijpen toen tientallen gewapende demonstranten naar het huis van minister Jocelyn Benson trokken en haar beledigingen toeriepen. De autoriteiten besloten vandaag om het Capitool in Lansing, waar de stemming plaatsvindt, te sluiten voor het publiek, omdat er volgens hen een "geloofwaardige dreiging van geweld" is. De 16 kiesafgevaardigden krijgen ook politiebegeleiding onderweg naar het Capitool. Trump-aanhangers zouden vandaag opnieuw protesten hebben gepland in Lansing.

In de Verenigde Staten heeft elke staat evenveel kiesafgevaardigden als zetels in de Senaat en in het Huis van Afgevaardigden. In de Senaat heeft elke staat twee zetels, in het Huis van Afgevaardigden is het aantal zetels per staat afhankelijk van het bevolkingsaantal. Californië, de staat met het grootste aantal inwoners, heeft bijvoorbeeld 55 kiesafgevaardigden: 2 zetels in de Senaat en 53 in het Huis van Afgevaardigden. De minst bevolkte staat Wyoming heeft 3 kiesafgevaardigden: twee zetels in de Senaat en één in het Huis van Afgevaardigden. Washington D.C. is niet vertegenwoordigd in de Senaat of het Huis van Afgevaardigden, maar heeft wel 3 kiesafgevaardigden. 

De partij die tijdens de presidentsverkiezingen de meerderheid van de stemmen in een bepaalde staat behaalt, mag voor die staat alle kiesafgevaardigden naar het kiescollege sturen. Alle verkozen kiesafgevaardigden uit de staat Pennsylvania zijn bijvoorbeeld Democratisch, ook al won Biden er maar nipt met 50 procent van de stemmen. Trump behaalde er 48,8 procent. Dat alles-of-nietssysteem of ‘winner takes all’-systeem geldt in alle staten, behalve in Nebraska en Maine. Daar wordt het aantal kiesafgevaardigden wel meer proportioneel verdeeld over de twee partijen. 

Bekijk in de video hieronder hoe het Amerikaanse kiessysteem met kiesafgevaardigden precies werkt en lees verder onder de video.

Concreet zijn kiesafgevaardigden mannen of vrouwen, aangeduid door de Republikeinse of Democratische partij, die op dit moment geen politiek ambt uitoefenen. In de staat New York is voormalig presidentskandidate Hilary Clinton bijvoorbeeld een van de kiesafgevaardigden.

Bekijk hier het gesprek met professor Amerikaanse politiek Bart Kerremans in "Terzake":