Steeds meer arme patiënten stellen bezoek aan tandarts of specialist uit
De groep patiënten die niet naar de tandarts of een specialist gaat, wordt steeds groter. Dat heeft niets met corona te maken, maar met het feit dat ze het niet kunnen betalen.
Onze Belgische gezondheidszorg staat bekend als goed en toegankelijk. En toch is er een niet onaanzienlijke groep mensen die een bezoek aan de tandarts of een specialist uitstelt of definitief afzegt omdat ze er de centen niet voor hebben. En die groep wordt ook steeds groter. Voor specialistische zorg ging de groep ‘uitstellers’ van 0,5 procent van de volwassen bevolking in 2008 naar 2,3 procent in 2016. Voor tandzorg in dezelfde periode zelfs van 1,6 procent naar 3,7 procent. Dat staat in een nieuw rapport van het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE).
Ons land scoort op ‘uitstellen van zorg’ ook veel slechter dan de buurlanden. Dat komt voornamelijk omdat wij Belgen een groter deel van onze zorgkosten uit eigen zak moeten betalen, zegt Nicolas Bouckaert, expert-onderzoeker bij het KCE en coördinator van het rapport. “Belgen betalen ongeveer 19 procent van de totale uitgaven voor gezondheidszorg zelf. Dat is een pak meer dan in andere landen.”
Lees ook
Het standpunt van journalist Jeroen Van Horenbeek: Een ouder die moet kiezen tussen een warme maaltijd voor zijn kroost en een jaarlijkse check-up van zijn gebit heeft meestal snel gekozen
Opvallend, want de overheid installeerde de afgelopen jaren wel degelijk een aantal mechanismen die kwetsbare patiënten moeten beschermen. Zoals de verhoogde tegemoetkoming, waarbij de patiënt minder uit eigen zak moet betalen, een maximumfactuur voor chronische patiënten en het zogenaamde derdebetalerssysteem. Dat regelt dat de patiënt enkel het remgeld, de eigen bijdrage dus, moet betalen en dat de arts de rest van zijn loon rechtstreeks van het ziekenfonds krijgt.
Supplementen
Prima systemen, vindt ook het KCE. Alleen blijken ze in de praktijk verre van voldoende te zijn. “Bij specialisten en tandartsen is er geen derdebetalerssysteem, wat wil zeggen dat een patiënt eerst het volledige bedrag moet voorschieten om het dan later terugbetaald te krijgen”, zegt Bouckaert. “Maar plots zo’n bedrag op tafel moeten leggen, kan een serieus probleem zijn voor mensen in armoede.”
En dan zijn er nog de supplementen, de extra’s die specialisten en ook tandartsen mogen vragen boven op het afgesproken tarief, die al jaren stijgen.
Voor Sara Willems, voorzitter van de Vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg (UGent) en specialist op het vlak van toegankelijkheid van zorg, komen de resultaten van het KCE-rapport niet als een verrassing. “Het moeten uitstellen van zorg om financiële redenen is een oud zeer. Maar deze studie heeft het wel grondig en gedetailleerd onderzocht”, zegt ze. “Dat mensen om financiële redenen een bezoek aan de tandarts uitstellen is een klassieker. Zo’n bezoek is vaak preventief, om latere problemen uit te sluiten. Maar als je voor de keuze staat tussen eten kopen voor je gezin en iets doen wat mogelijk op langere termijn problemen vermindert, dan is de keuze voor wie in armoede leeft snel gemaakt.”
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) is alvast niet ongevoelig voor de aanbevelingen die het KCE doet in zijn rapport. Hij wil hun analyse centraal zetten bij het ontwikkelen van nieuwe beleidsinitiatieven. “De effecten van de maximumfactuur worden nu deels teniet gedaan door het aanrekenen van supplementen”, zegt de minister. “Dat is voor mij een van de belangrijke werven voor de komende maanden en jaren.”
Voorts wil hij ook hij een uitbreiding van het derdebetalerssysteem en de automatische toekenning van rechten verder bekijken.