‘150 euro per maand als kinderverzorger’: ook in ons land wordt huishoudpersoneel uitgebuit

Volgens Myria is de detectie van het probleem sowieso moeilijk, maar is het in deze coronatijden zelfs nog “problematischer”, omdat het huispersoneel tijdens de lockdown “bijzonder geïsoleerd en onzichtbaar was”.

“Vooral economische uitbuiting is een probleem”, stelt Bruno Devillé, sociaal inspecteur van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). “Denk aan dienstbodes bij diplomaten die 24 uur op 24 uur beschikbaar moeten zijn en weinig of zelfs niet betaald krijgen. Maar het kan ook gaan om het gebruik van geweld wanneer personeel niet snel genoeg reageert.”

In het jaarrapport wordt verwezen naar een dossier van mensenhandel waarbij huishoudpersoneel werd uitgebuit door een diplomaat in Brussel. Een werkneemster uit Marokko moest voor de kinderen van de diplomaat zorgen voor een loon van amper 150 euro per maand.

Dit verhaal kwam aan de oppervlakte, andere verhalen niet. “De uitbuiting gebeurt in een privésfeer”, zegt Stef Janssens van Myria. De coronacrisis maakt het nog moeilijker om uitbuiting in die context vast te kunnen stellen. Daarnaast stelt Myria vast dat de strijd tegen mensenhandel minder aandacht kreeg tijdens de coronacrisis. “De prioriteiten van de overheid liggen elders”, klinkt het.

Geweld

Naast economische uitbuiting is er ook sprake van geweld en intimidatie. Volgens Janssens durven weinig werknemers tegen hun werkgever in te gaan. “Diplomaten hebben immers prestige in hun herkomstland”, zegt hij. Bovendien is er sprake van een afhankelijkheidsrelatie. “Wanneer het personeel in ons land aankomt, moeten ze een speciale identiteitskaart krijgen via de diplomaat. Die wordt toegekend door de Directie Protocol van de FOD Buitenlandse Zaken. Die controleert de situatie en beslist of een identiteitskaart uitgereikt wordt.” Het paspoort moet jaarlijks vernieuwd worden. “Dat is een goed controlemoment tegen uitbuiting”, vervolgt Janssens. “Maar wanneer de diplomaat afstand neemt van zijn dienstbode, zit die persoon hier zonder papieren. Het is dus een manier om iemand te doen zwijgen.”

Als de uitbuiting van huishoudpersoneel door diplomaten uiteindelijk toch aan het licht komt, stelt zich vaak nog een ander probleem: de diplomatieke onschendbaarheid. “Diplomaten hebben een strafrechtelijke immuniteit waardoor hun woning niet zomaar doorzocht kan worden”, stelt Myria in haar rapport. 

Volgens Myria is een sensibiliseringscampagne cruciaal in de strijd tegen uitbuiting en mensenhandel. “Zo’n campagne kan zich richten tot het grote publiek en tot ziekenhuispersoneel, om zo signalen van uitbuiting te kunnen herkennen”, besluit Janssens.