Vlaams verbod onverdoofd slachten niet in strijd met Europees recht, minister Weyts reageert verheugd: “Vlaanderen schrijft geschiedenis”

Het arrest verrast, want in september adviseerde de advocaat-generaal van het Hof nog om het decreet strijdig met het Unierecht te verklaren. De rechters in Luxemburg moesten zich over de kwestie buigen na een prejudiciële vraag van het Belgische Grondwettelijk Hof. Verschillende joodse en moslimverenigingen waren tegen het decreet naar dat Hof getrokken.

Volgens het Europees Hof is er geen enkele Europese regel van kracht die zich verzet tegen een regeling waarbij voor rituele slachtingen een verdovingsmethode wordt opgelegd die omkeerbaar is en niet tot de dood van het dier hoeft te leiden. Bovendien beschikt elke lidstaat - of regio - over een ruime beoordelingsmarge om een evenwicht te zoeken tussen dierenwelzijn en godsdienstvrijheid.

Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) is bijzonder opgetogen met het feit dat het verbod  standhoudt. “We schrijven vandaag geschiedenis. Het Hof bevestigt dat Vlaanderen de godsdienstvrijheid niet schendt door verdoofde slacht te verplichten. Dat betekent dat nu in héél Europa de deur openstaat voor een verbod op onverdoofd slachten”, zegt Weyts.

Volgens de minister is Vlaanderen een voortrekker geweest om vermijdbaar dierenleed ook effectief te vermijden. “We mogen hier als Vlamingen heel erg fier op zijn.”

Weyts hoopt dat het Grondwettelijk Hof “op basis van deze historische uitspraak” nu snel tot een arrest kan komen. “We reiken nu alvast de hand naar de geloofsgemeenschappen die het verbod aangevochten hebben. Laat ons nu de bladzijde omslaan en voortaan samen streven naar meer dierenwelzijn.”

Ook Gaia reageert opgelucht. “Vandaag is een grote dag voor Gaia maar vooral voor honderdduizenden dieren, die met dit arrest de helse pijnen van het onverdoofd slachten voor religieuze gebruiken bespaard zullen blijven”, zegt de dierenrechtenorganisatie in een reactie.

“Voor mezelf is dit na meer dan 25 jaar niet aflatend strijden voor een verbod op onverdoofd slachten een van de allermooiste dagen van mijn leven” zegt Gaia-voorzitter Michel Vandenbosch.

“Wij hebben ons altijd sterk gemaakt dat het Vlaamse verbod op onverdoofd slachten, evenals het Waalse verbod overigens, noodzakelijk is om onnodig en vermijdbaar extreem dierenleed niet langer toe te laten. Met andere woorden: het verbod zorgt ervoor dat we in een maatschappij leven die de vrijheid van religie niet verwart met de vrijheid om dieren te pijnigen. Lidstaten mogen in het belang van het dierenwelzijn beslissen om geen uitzonderingsregime voor religie toe te laten. Het Hof van Justitie bevestigt dat in alle duidelijkheid.”

Het Forum der Joodse Organisaties reageert minder tevreden. De uitspraak “slaat een bres in de grondwettelijke vrijheid van religie in Europa, gebaseerd op joods-christelijke waarden”, klinkt het. 

“Dat dit grond- en mensenrecht op de tocht is komen staan, raakt niet alleen de joodse gemeenschap maar de samenleving als zodanig”, zegt de FJO in een reactie. “De vrijheid van religie vormt immers een van de pijlers waarop de Europese beschaving steunt. Elke inperking van die vrijheid is een aantasting van de waarden waar Europa voor dient en zegt te staan.”

Het FJO verwerpt de inhoudelijke argumentatie dat bij onverdoofde slacht de dieren meer zouden lijden dan na het krijgen van een verdoving. “Uit geen enkele internationale wetenschappelijke studie is ooit gebleken dat dit het geval zou zijn. Door het met een enkele handeling doorsnijden van twee slagaders treedt reeds na een paar seconden bewusteloosheid in.”

Het Grondwettelijk Hof moet op basis van het arrest van het Hof van Justitie het finale arrest vellen. Het Forum der Joodse Organisaties “hoopt dat dit de visie van het Europees Hof niet zal delen”.

Het Executief van de Moslims van België zegt zwaar ontgoocheld te zijn. “Het Hof van Justitie lijkt te zwichten voor de toenemende politieke en maatschappelijke druk van de populistische stromingen die in heel Europa een symbolenstrijd voeren tegen kwetsbare minderheden”, klinkt het in een reactie. De Moslimgemeenschap “vestigt nu haar hoop op de robuuste mensenrechtenbescherming die wordt geboden door onze Belgische Grondwet”.

“In een tolerante samenleving is het belangrijk om met alle geledingen van de maatschappij samen te werken aan dierenwelzijn, zonder daarbij bepaalde gemeenschappen te stigmatiseren. Inlevingsvermogen en wederzijds begrip behoren tot de kern van onze gedeelde waarden. (...) De Moslimgemeenschap vertrouwt er op dat de rechtsstaat zal zegevieren.”

Volgens Bernard Clerfayt, de Brusselse minister van Dierenwelzijn, “blaast de uitspraak het debat in het Brussels Gewest nieuw leven in”. Clerfayt erkent dat het programma van de Brusselse regering “de partners van de regeringsmeerderheid niet in de ene of de andere richting bindt”. “Elke ontwikkeling op dit gebied vereist een sereen overleg met alle betrokken partijen om een goed evenwicht te vinden tussen dierenwelzijn en godsdienstvrijheid.”

 In Wallonië is sinds 1 september 2019 wel al een verbod op onverdoofd slachten van kracht. Voor Waals minister Céline Tellier (Ecolo) bevestigt de uitspraak van het Europese Hof van Justitie “de proactieve oriëntatie van Wallonië”. “Dit is uitstekend nieuws voor dieren. Ik ben ervan overtuigd dat er alternatieven kunnen worden gevonden om dierenwelzijn en religieuze overtuigingen te verzoenen. Ik steun ook verschillende onderzoeken en innovaties op het gebied van dierenwelzijn om in deze richting te bewegen”, zei ze in een verklaring.