Oud-president van Burundi Pierre Buyoya overleden aan coronavirus
De voormalige president van Burundi, Pierre Buyoya, is in Parijs op 71-jarige leeftijd overleden als gevolg van het coronavirus. Dat maakte zijn familie bekend. Buyoya was de sterke man van Burundi van 1987 tot 1993 en van 1996 tot 2003. Hij kwam telkens aan de macht na een militaire staatsgreep.
Pierre Buyoya speelde een belangrijke rol bij het conflict in Burundi tussen Hutu's en Tutsi's. Zelf behoorde hij tot de Tutsi-minderheid uit het zuiden van het land. Hij groeide deels op in België. In Brussel ging hij naar de middelbare school en behaalde hij een diploma aan de koninklijke militaire academie in Brussel.
Bij zijn terugkeer naar zijn thuisland in 1982 werd Buyoya majoor in het Burundese leger. Hij slaagde erin om in 1987 president Jean-Baptiste Bagaza ten val te brengen, ook een Tutsi.
Hervormingen
Aanvankelijk liet Buyoya een wind van vernieuwing waaien door Burundi. Hij verzoende zich met de Kerk, lanceerde een beleid van corruptiebestrijding en wilde de Burundese economie liberaliseren.
In een land met een grote Hutu-meerderheid (85%) probeerde hij ook een einde te maken aan het machtsmonopolie van de Tutsi’s. Zo richtte hij na het geweld tussen Hutu's en Tutsi's in 1988 een verzoeningscommissie op en benoemde hij een regering met een Hutu-meerderheid.
Buyoya zette Burundi op weg naar de democratie door het meerpartijenstelsel toe te laten. Maar zijn vernieuwingsdrang leverde hem ook vijanden op, zowel bij Hutu's als bij Tutsi’s. Die laatsten bleven vooral binnen het leger zeer invloedrijk. Tot twee keer toe was er een poging tot staatsgreep tegen Buyoya.
Levenslang
Bij de eerste vrije presidentsverkiezingen in 1993 werd Buyoya verslagen door Melchior Ndadaye, een Hutu. Maar een paar maanden later werd de nieuwe president vermoord tijdens een mislukte staatsgreep. Een onderzoek door de VN kon geen schuldige aanwijzen voor de moord op Ndadaye. Een Burundese rechtbank veroordeelde Buyoya afgelopen oktober van dit jaar bij verstek tot levenslang voor zijn aandeel in de moord.
Het aanhoudende geweld tussen Hutu's en Tutsi's in Burundi zou -net zoals in buurland Rwanda- leiden tot een bloedige burgeroorlog. Ruim 10 jaar lang werd er gevochten, en dat kostte uiteindelijk aan 300.000 mensen het leven.
Buyoya was een behendige en sluwe machtspoliticus die vooral goede banden onderhield met het Westen en met donoren.
Pierre Buyoya slaagde er met de hulp van het leger in om in 1996 opnieuw de macht te grijpen. Maar de rust laten weerkeren lukt hem niet. Pas na de ondertekening van het vredesakkoord van Arusha in 2003 droeg hij de macht over aan zijn opvolger Domitien Ndayizeye, een Hutu.
In 2012 werd Pierre Buyoya door de Afrikaanse Unie aangesteld als Hoge Vertegenwoordiger voor Mali en de Sahel. Vorige maand nam hij ontslag uit die functie als gevolg van zijn veroordeling. Hij kondigde aan dat hij hier tegen in beroep zou gaan.
Voormalig VRT-journalist en Afrikakenner Peter Verlinden ontmoette Pierre Buyoya meermaals voor interviews. Hij omschrijft hem als een behendige en sluwe machtspoliticus die goede relaties wist te onderhouden met het Westen en donoren. "Het blijft onduidelijk hoe sterk Buyoya precies betrokken was bij die politieke moorden. Zijn plotse dood geeft me een zeer merkwaardig gevoel."