Het ging deze week over de goedkeuring van de eerste begroting van de regering-De Croo, de zoveelste belofte om iets te doen aan het systeem van de kabinetten en financieel gesjoemel door een ex-minister. En ook over het níet nemen van maatregelen om een derde coronagolf te voorkomen. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Dodelijk uitstel
‘Terwijl het virus demarreert op het parcours van de Ronde van Vlaanderen, zit het Belgisch beleid achterin het peloton en wacht rustig af.’
Dirk Devroey, Decaan van de Faculteit Geneeskunde en Farmacie VUB, op twitter, 18 december.
De coronabesmettingen stegen al vijf dagen op rij en aan een steeds hoger tempo. Sommigen spreken dan ook al van een derde coronagolf. Voor het Overlegcomité, met vertegenwoordigers van de verschillende regeringen, was dit vrijdag onvoldoende om strengere maatregelen af te kondigen.
Iedereen is het ondertussen na meer dan 9 maanden pandemie over eens dat de contacten tussen mensen moeten worden vermeden en verminderd om het coronavirus te bekampen, maar geen enkele maatregel in die zin werd genomen of aangescherpt. Er is bijvoorbeeld geen uitbreiding van de avondklok. Terwijl die in Brussel en Wallonië om 22 uur ingaat blijft dat in Vlaanderen om 24 uur. De kerstvakantie wordt voor het onderwijs ook niet uitgebreid.
Het belangrijkste wat wel werd beslist is dat reizigers uit een rode zone (en dat is zowat heel Europa) bij aankomst in België zeven dagen in quarantaine moeten. Iets wat eigenlijk al sinds maart het geval had moeten zijn. Daarnaast zal er ook meer worden gecontroleerd op de naleving van de bestaande regels. Dat is nochtans iets waar je in een rechtsstaat en zeker tijdens een dodelijke pandemie zou mogen van uitgaan.
Met wat er vrijdag vooral níet werd beslist, treden De Croo en Vandenbroucke in de vermaledijde voetsporen van Wilmés en De Block
Premier Alexander De Croo (Open VLD) en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) namen op 1 oktober in veler ogen een hoopgevend start. Kon moeilijk anders na het debacle onder premier Sophie Wilmès (MR) en minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD). Maar met wat er vrijdag vooral níet werd beslist, treden De Croo en Vandenbroucke in de vermaledijde voetsporen van Wilmés en De Block. Het ontbreekt ook hen aan moed om op essentiële momenten de nodige moeilijke beslissingen te nemen. Het moet blijkbaar eerst erger worden. Er moeten eerst nóg meer coronadoden volgen.
2. Onbetrouwbaar
‘Wanneer zal België eindelijk eens betrouwbare begrotingscijfers leveren?’
Wim Moesen (KU Leuven), Knack, 2 december
De eerste begroting van de regering-De Croo is meerderheid tegen minderheid goedgekeurd, zoals te verwachten was. Het is voor het eerst sinds december 2017 dat er nog eens een echte begroting werd goedgekeurd. Op zich zegt dit al veel over waar we met dit land zijn beland, want een begroting is een cruciaal beleidsdocument: ze geeft aan waar de overheid geld aan wil uitgeven en waar ze dat geld denkt te halen.
Niet dat we tevreden mogen zijn over de eerste begroting van de regering-De Croo, want die hangt met haken en ogen aan elkaar. Het Rekenhof had er al ernstige bemerkingen bij. Zo rekent de regering erop dat de effectentaks 400 miljoen euro zal opleveren, maar het valt te betwijfelen of dat zal lukken. Ook bij de voorziene 200 miljoen opbrengsten uit fraudebestrijding worden vraagtekens geplaatst.
De eerste begroting van de regering-De Croo hangt met haken en ogen aan elkaar.
Eerder liet ook al professor Wim Moesen, de expert openbare financiën van de KU Leuven, in Knack zijn licht schijnen over de begroting van de regering-De Croo. Ook zijn eindoordeel was duidelijk: de begroting is niet onderbouwd, veel te optimistisch en tegelijkertijd onvoldoende ambitieus. ‘Wanneer zal België eindelijk eens betrouwbare begrotingscijfers leveren?’, zo vroeg Moesen zich af. In elk geval niet met de eerste begroting van de regering-De Croo.
3. Beloftes
‘We moeten dat hele kabinettensysteem toch eens stevig tegen het licht houden.’
Eva De Bleeker (Open VLD), staatssecretaris voor Begroting, De Tijd, 17 december.
In de begroting van de regering-De Croo wordt meer geld voorzien voor de werking van de kabinetten. De kredieten daarvoor verhogen van 56 naar 68 miljoen euro. Dat is het gevolg van de toename van het aantal kabinetten, zoals hier eerder al eens uit de doeken werd gedaan. Ondanks de mooie beloftes van de partijen die deel uitmaken van deze paars-groene-plus-CD&V-coalitie telt ze meer ministers, staatssecretarissen en kabinetsleden dan de regeringen in het recente verleden.
En dus is het prijskaartje dat aan de regering-De Croo hangt veel duurder. Zoals ik in een eerdere Kroniek heb geschreven, hangt er een zweem van zelfbediening over de regering-De Croo. Nog steeds kan men de verleiding niet weerstaan om politiek getrouwen een job te geven.
Nog steeds kan men niet de verleiding niet weerstaan om politiek getrouwen een job te geven.
In een interview eerder deze week met zakenkrant De Tijd zegt staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open VLD): ‘We moeten dat kabinettensysteem toch eens stevig tegen het licht houden.’ Dat zegt ze dus een paar maanden te laat. We zijn zeer benieuwd of daar tegen de volgende regeringsvorming iets van zal terechtkomen. In elk geval heeft de regering-De Croo de kans gemist om er nu al iets aan te doen.
4. Grabbelaar
‘(…) blijkt uit het gedrag van Pinxten dat hij herhaaldelijk en gedurende meerdere jaren bereid was om misbruik van zijn ambt te maken met het oog op persoonlijke verrijking of persoonlijke belangen.’
Gerard Hogan, advocaat-generaal bij het Europees Hof van Justitie, over oud-minister Karel Pinxten.
Ex-politicus Karel Pinxten (68) was van 2006 tot 2018 lid van de Europese Rekenkamer. Die controleert of de middelen van de EU correct worden geïnd en besteed, en helpt het financiële beheer van de EU te verbeteren. Volgens Gerard Hogan, advocaat-generaal bij het Europees Hof van Justitie, ‘blijkt uit het gedrag van Pinxten dat hij herhaaldelijk en gedurende meerdere jaren bereid was om misbruik van zijn ambt te maken met het oog op persoonlijke verrijking of persoonlijke belangen.’
Lidmaatschap van de Europese Rekenkamer is een van die financieel aantrekkelijke cadeaujobs voor uitgerangeerde politici.
Elk EU-land mag één lid in het de Europese Rekenkamer afzonderen. Het is een van die financieel aantrekkelijke cadeaujobs voor uitgerangeerde politici, die eerder in Knack al eens werden opgelijst onder de titel: ‘Postjes, postjes, postjes: op zoek naar de speeltuinen voor politieke benoemingen.’ Het basissalaris van een lid van de Rekenkamer bedraagt 22.274 euro bruto per maand. Zonder allerlei vergoedingen.
Pinxten was jarenlang lid van CD&V, maar stapte in 2002 over naar Open VLD. Hij was Europees Parlementslid (1983 – 1991), volksvertegenwoordiger (1991 – 2006), minister van Landsverdediging (1994- 1995) en Landbouw (1995 – 1999). Van 1983 tot 2006 was hij ook burgemeester van Overpelt. In 2006 nam hij ontslag uit zijn politieke functies, nadat de regering-Verhofstadt II hem had voorgedragen voor de Europese Rekenkamer, een voordracht die de regering-Leterme II vijf jaar later herhaalde.
Pinxten moest in 2018 de Europese Rekenkamer verlaten nadat het Europese antifraudeagentschap OLAF een onderzoek wegens fraude naar hem had geopend. Hij werd er opgevolgd door ex-minister Annemie Turtelboom (Open VLD). Haar mandaat loopt nog tot in 2024.
De beschuldigingen aan het adres van ex-minister Pinxten zijn niet min.
De beschuldigingen aan het adres van Pinxten zijn niet min. Hij zou onder andere privéreizen naar Cuba en Crans-Montana in Zwitserland, maar ook jachtpartijen in Ciergnon in de Ardennen en Chambord in de Loirestreek hebben laten betalen door de Europese Rekenkamer, zo berichtte De Standaard. Daarnaast is er ook sprake van fraude met tankkaarten en is er een lange lijst door Europa betaalde etentjes met politieke en persoonlijke vrienden. Bovendien bleef Pinxten van 2006 tot 2017 bestuurslid van Open VLD, terwijl leden van de Europese Rekenkamer geen politieke functie mogen vervullen.
Op het eind van zijn onderzoek in 2018 schatte OLAF dat Pinxten zijn werkgever voor zo’n 570.000 euro om de tuin had geleid. De Rekenkamer zelf reduceerde dat bedrag in haar vordering aan het Europees Hof tot 160.000 euro. Pinxten zou in veel gevallen hebben geprofiteerd van de onduidelijke regelgeving die toen gold en dus mag hem niet alles worden aangerekend, zo luidt de redenering. Die regelgeving werd ondertussen aangepast.
Dit alles is ook een blamage voor de Open VLD, die hem jarenlang nog liet functioneren als bestuurslid.
Dit alles is niet alleen een blamage voor Pinxten, maar ook voor de Open VLD, niet alleen omdat zij hem ooit voor de betrekking naar voren schoof, maar ook omdat die hem nog jarenlang liet functioneren als bestuurslid, al is zoiets uitdrukkelijk verboden.
Ook de Europese Rekenkamer komt er niet ongeschonden uit: net de instelling die moet controleren of de Europese middelen goed worden gebruikt, had daarover voor zichzelf blijkbaar jarenlang geen duidelijke richtlijnen. Ook is het eigenaardig dat het financiële gesjoemel jarenlang kon worden volgehouden, zonder dat het opviel.
Politieke benoemingen geven burgers de indruk dat alles zomaar kan en leiden tot normvervaging.
Meer nog doet dit voorval vragen rijzen over al die financieel lucratieve jobs die vaak aan (overtollige) politici worden toebedeeld. We herhalen nog eens de quote van Wim Moesen (KU Leuven) die we twee jaar geleden al in Knack citeerden: ‘Zijn wij een samenleving van grabbelaars die cliëntelisme in stand willen houden? Of zijn wij een samenleving die wordt aangestuurd door staatsmannen en -vrouwen die het algemeen belang dienen? Het antwoord is duidelijk het eerste.’ Politieke benoemingen geven burgers de indruk dat alles zomaar kan en leiden tot normvervaging. Het geval Pinxten lijkt daar nog maar eens een illustratie van.
Pinxten zelf is niet opgezet met de betichtingen van het Europees Hof van Justitie. Hij vraagt dat het Hof de Rekenkamer zou veroordelen tot een vergoeding van 50.000 euro morele schadevergoeding voor het hem aangedane onrecht.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
