1 jaar corona: bekijk op onze interactieve kaart hoe de wereld omging met "het nieuwe longvirus uit China"

Hoe gingen de verschillende landen het afgelopen jaar om met het coronavirus? Klik de verschillende landen aan om meer te weten te komen over elk land en lees verder onder de kaart:

In december 2019, mogelijk zelfs eerder, dook een nieuwe ziekte op in de Chinese stad Wuhan, in de provincie Hubei. China hield het nieuws angstvallig voor zich. Pas op 31 december verscheen een eerste bericht in de Chinese media over een nieuwe longziekte, die opgedoken was op een dierenmarkt in Wuhan.  

Na Nieuwjaar liep het aantal besmettingen in Wuhan snel op. Het bleek om een nieuw coronavirus te gaan, COVID-19. Op 23 januari greep de Chinese overheid in en ging de hele provincie Hubei in lockdown. Op tien dagen tijd bouwden constructiewerkers een noodziekenhuis, om de toevloed aan patiënten op te vangen. 

Bekijk hier de beelden van de bouw van het noodziekenhuis in Wuhan en lees verder onder de video:

Ook andere Chinese provincies gingen in lockdown. Het was intussen duidelijk dat de toestand in China ernstig was. Andere landen in Azië rapporteerden eveneens de eerste coronapatiënten.

In Europa dook het virus officieel voor het eerst op in Italië op 31 januari, al was het daar waarschijnlijk al eerder aanwezig. Op 4 februari bleek één van negen uit Wuhan gerepatrieerde Belgen besmet met COVID-19. Virologen benadrukten dat we ons geen zorgen hoefden te maken. De kans dat het virus zich in België zou verspreiden, was klein, zo klonk het.

Begin maart bleek niets minder waar. Italië ging als eerste Europese land in lockdown op 9 maart. Niemand mocht zijn huis nog verlaten, behalve voor noodzakelijke verplaatsingen. In Bergamo, een stad in de noordelijke provincie Lombardije, speelden zich horrortaferelen af. De ziekenhuizen bezweken onder de toestroom van coronapatiënten, de mortuaria konden het werk niet meer bijhouden. Op 28 maart telde Italië 971 doden op één dag.

Spanje ging in lockdown op 14 maart. Ook daar maakte het virus vele slachtoffers. Tijdens de piek op 30 maart waren dat er 909 op één dag. Waarschijnlijk is dat een onderschatting, want de verschillende regio's verzamelen hun gegevens op verschillende manieren. Net als in Italië mochten de Spanjaarden tijdens de lockdown hun huis niet verlaten, behalve voor een essentiële verplaatsing.

Op 12 maart nam ons land de eerste maatregelen en vanaf 18 maart ging ook België in lockdown. Alle scholen, horeca en niet-essentiële winkels sloten wekenlang de deuren. Alleen essentiële verplaatsingen waren toegestaan. Frankrijk voerde een dag eerder al een strenge lockdown in.

Nederland en Duitsland gingen tijdens het voorjaar niet over tot een volledige lockdown. In Nederland kondigde premier Mark Rutte een "intelligente lockdown" af. De horeca, scholen en sportcentra moesten de deuren sluiten en alle evenementen werden afgelast. Vanaf 1 juni volgden versoepelingen. 

In Duitsland maakten de deelstaten hun eigen beslissingen. Bondskanselier Angela Merkel mag dan wel het gezicht zijn van de Duitse coronacrisis, het zijn de deelstaten die uiteindelijk mogen beslissen welke maatregelen ze willen invoeren.

Tijdens de tweede golf in Europa nam zowel Nederland als Duitsland de meest verregaande maatregelen tot nu toe. Een overzicht van de maatregelen in onze buurlanden vind je hier. 

In april verschoof het zwaartepunt van de pandemie naar het Amerikaanse continent. In de Verenigde Staten sloeg het virus bijzonder hard toe in New York. Er was een tekort aan ziekenhuisbedden, beademingstoestellen en medisch personeel. De stad ging in lockdown en bleef verlaten achter. 

In het najaar kleurde COVID-19 de verkiezingsstrijd in de Verenigde Staten. De Democratische presidentskandidaat Joe Biden hield geen grote bijeenkomsten en droeg bij optredens altijd een mondmasker, op de meetings van president Donald Trump waren maskers en afstand niet verplicht. 

Biden won de verkiezingen en belooft nationale maatregelen na zijn aantreden op 20 januari. In totaal tellen de Verenigde Staten op dit moment meer dan 307.000 coronadoden, ofwel 94 per 100.000 inwoners. Dat is het grootste aantal absolute doden ter wereld. Intussen blijft het dodental in de VS oplopen.  

In Latijns-Amerika leidde het coronavirus in april tot een grote crisis in Ecuador. In de havenstad Guayaquil stortte het gezondheidssysteem volledig in elkaar. Lichamen van coronaslachtoffers bleven dagenlang liggen op straat omdat de hulpdiensten volledig overbelast waren. De Ecuadoraanse president Lenín Moreno gaf toe dat de officiële cijfers het aantal doden onderschatten en bood zijn verontschuldigingen en medeleven aan de getroffen gezinnen aan.

Bekijk hier de reportage over de catastrofale gevolgen van de coronacrisis in Guayaquil uit "Het Journaal" van 5 april en lees voort onder de video (waarschuwing: sommige beelden in deze reportage kunnen hard zijn):

In juli en augustus trof het coronavirus ook Brazilië en Peru bijzonder hard. In Brazilië lachte president Jair Bolsonaro COVID-19 weg als een griepje en verzette hij zich tegen de maatregelen die verschillende deelstaten invoerden. 

De besmettingsgolf in Brazilië raakte nooit echt onder controle en de cijfers bleven pieken in het najaar. In totaal telt het land tot nu toe 183.735 coronadoden, ofwel 88 per 100.000 inwoners. Hoewel dat cijfer waarschijnlijk een onderschatting van de werkelijke situatie is, staat Brazilië met dat cijfer wereldwijd op nummer twee wat betreft het grootste absolute aantal overlijdens. 

Peru nam wel snel strikte, nationale maatregelen om het virus tegen te gaan. Op 16 maart sloot het land zijn grenzen en ging het in lockdown. Toch kreeg Peru het aantal besmettingen niet onder controle. De drukke voedselmarkten zijn een grote bron van besmetting en in de steden is social distance vaak onmogelijk. Eind juni versoepelde Peru zijn maatregelen, omdat ze economisch onhoudbaar waren, wat tot een piek in het aantal doden leidde tijdens de zomer. In totaal vielen in Peru al 36.754 coronadoden, ofwel 115 per 100.000 inwoners. Peru staat daarmee samen met België en San Marino in de top 3 van landen met het meeste aantal doden per 100.000 inwoners. Al zijn de Peruaanse cijfers waarschijnlijk een onderschatting van de werkelijkheid.

Maar het coronavirus maakte niet overal ter wereld genadeloos veel slachtoffers. Het Afrikaanse continent bleef bijvoorbeeld opvallend gespaard. De rampscenario's waarvoor velen vreesden, bleven uit. Zo telt Kenia in totaal amper 1.614 coronadoden, ofwel 3,1 per 100.000 inwoners. Het land nam na de eerste bevestigde coronabesmetting in maart dan ook meteen zeer strenge maatregelen. De scholen sloten, thuiswerk werd ingevoerd en het land kondigde strenge quarantaineregels af, alsook een inreisverbod voor toeristen en mensen uit landen waar het coronavirus was vastgesteld.

In het voorjaar bleef een besmettingsgolf in Kenia  zo uit, maar op dit moment stijgt het aantal besmettingen en doden toch. Begin november nam het land daarom opnieuw maatregelen. Op 12 november registreerde Kenia een record van 26 coronadoden. Dat lijkt misschien weinig, maar omwille van de gebrekkige gezondheidszorg in landelijke gebieden kan de intensieve zorg snel overbelast raken.

Andere landen die het einde van 2020 naderen met opvallend weinig overlijdens door COVID-19 op de teller zijn - het verbaast misschien niet - eilanden. Cuba telt bijvoorbeeld in totaal amper 137 coronadoden, ofwel 1,2 doden per 100.000 inwoners. Het land heeft een goed uitgebouwde gezondheidszorg en bereidde een pandemieplan voor in januari. Na de eerste bevestigde besmetting op 11 maart volgde Cuba zijn "test, trace and isolate"-protocol en raadde het mondmaskers aan.

Australië sloot zijn grenzen snel en strikt. Met lokale maatregelen en lockdowns is het land erin geslaagd om het virus onder controle te houden. In totaal vielen in Australië 908 doden door COVID-19, ofwel 3,6 per 100.000 inwoners, het grootste deel in Melbourne, in Victoria State. Al spant Taiwan de kroon met amper 7 doden sinds het begin van de coronacrisis, of amper 0,03 doden per 100.000 inwoners.

Toch bewijst het Verenigd Koninkrijk dat een eiland zijn niet volstaat om de coronacrisis ongeschonden door te komen. De Britten stelden maatregelen in het voorjaar langer uit dan continentaal Europa en het aantal besmettingen en doden liepen er op. Op 27 maart was de Britse premier Boris Johnson de eerste wereldleider die positief testte op het coronavirus. Hij werd ziek en bracht zelfs een tijdje door op de afdeling intensieve zorg. In totaal telt het Verenigd Koninkrijk op dit moment meer dan 65.500 doden, ofwel 99 per 100.000 inwoners.

Tsjechië en Slovakije bewezen in het voorjaar dan weer dat je geen eiland hoeft te zijn om goede coronacijfers te kunnen voorleggen. Met tijdige maatregelen en burgerzin vermeden ze een eerste golf in het voorjaar. In het najaar startte de tweede golf in Oost-Europa en zagen ook Tsjechië en Slovakije het aantal besmettingen oplopen. Slovakije testte op 2 dagen tijd zijn volledige bevolking en kon zo erger voorkomen. In Tsjechië twijfelde de regering lang om nieuwe maatregelen te treffen. Begin november telde het land de hoogste sterftecijfers van Europa.

Het einde van 2020 is in zicht. Is het einde van de pandemie dat ook? Een jaar na de eerste besmettingen in Wuhan zijn de eerste vaccins in ieder geval klaar voor gebruik. Rusland startte als eerste land ter wereld met vaccinaties, met het Russische Spoetnik V-vaccin. Dat kan een mentale opkikker zijn voor het land, want het aantal doden door COVID-19 was de laatste weken opnieuw zeer hoog. 

Rusland kondigde eind maart een reeks maatregelen af om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Na zes weken versoepelde president Vladimir Poetin die maatregelen om politieke redenen. De ingezette daling van het aantal besmettingen bleef zo hangen op een te hoog niveau en de eerste golf vloeide over in de tweede. Officieel telt Rusland op dit moment bijna 48.000 coronadoden, ofwel 33 per 100.000 inwoners. In de realiteit stierven er waarschijnlijk meer mensen aan de gevolgen van COVID-19, maar het land telt alleen zuivere coronadoden.

Het Verenigd Koninkrijk was het eerste westerse land dat zijn vaccinatiecampagne aftrapte. De Verenigde Staten volgden op de voet. In Europa is het wachten tot het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) een eerste vaccin goedkeurt. Dat zal waarschijnlijk nog voor het einde van dit jaar gebeuren. 

Hoeveel mensen er gevaccineerd kunnen worden, zal daarna afhangen van  hoeveel vaccins er ook effectief geproduceerd zullen kunnen worden. India zal daarin als grootste vaccinproducent ter wereld een belangrijke rol spelen. Het land is zelf ook zwaar getroffen door het virus. Eind maart ging het land in een drastische lockdown om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Maar de strenge maatregelen bleken economisch onhoudbaar en dus versoepelde de overheid vanaf mei. Sindsdien krijgt India zijn curve maar moeilijk onder controle. In totaal stierven in India al 144.451 mensen door COVID-19, dat zijn er 11 per 100.000 inwoners, maar er zijn grote regionale verschillen. India staat wereldwijd op de derde plaats wat betreft het absolute aantal doden, na de VS en Brazilië.