De regering scherpte een aantal regels rond reizen aan. ‘Iedereen die langer dan 48 uur in een rode zone (nagenoeg volledig Europa, red.) verblijft, wordt beschouwd als een hoogrisicocontact’, luidde het vrijdag na het overlegcomité. Maar dat betekent dus nog steeds niet dat een vliegtuigreis sowieso gelijk staat aan een quarantaineverplichting, ook al zitten reizigers een tijd dicht bij elkaar.

De zelfevaluatietest blijft immers bestaan. Via een aantal vragen op het verplicht in te vullen Passenger Location Form (PLF) gaat de overheid na of de reiziger al dan niet voor zeven dagen in quarantaine moet en een test moet ondergaan. De berekening van deze risicoscore op het PLF zal worden verstrengd, werd vrijdag aangekondigd.

‘Als het vliegtuig het enige hogere risico is dat je neemt, is dat geen dooddoener’, zegt Moykens. ‘Het is een combinatie van meerdere vragen, waarbij bijvoorbeeld ook de auto risicovol kan zijn als je er met vijf vrienden in gaat zitten.’ Iemand die het vliegtuig nam, maar voor de rest in een huisje zat en ging wandelen, kan dus ontsnappen aan een quarantaine en een test.

Hoog- of laagrisicogedrag

Buitenlandse werknemers die in België aan de slag zijn, bijvoorbeeld in de bouwsector, en op vakantie gaan naar hun thuisland, zullen bij terugkeer ook het formulier en de bijhorende zelfevaluatie moeten invullen. ‘Op basis daarvan wordt bekeken of ze hoog- of laagrisicogedrag hebben vertoond, en dus al dan niet in quarantaine moeten’, legt Moykens uit.

Vanaf 25 december moeten niet-inwoners die naar België komen vanuit een rode zone, ook een negatieve test van maximaal 48 uur oud kunnen voorleggen. ‘Welke test dat moet zijn, is niet gedefinieerd door het overlegcomité, maar het zal een PCR-test moeten zijn omdat dat de enige test is die ons voldoende zekerheid geeft, ook nog na 48 uur.’

De reizigers zullen de test moeten voorleggen voor ze op het vliegtuig stappen en als ze landen in België. Wie met de auto reist, kan naar de test gevraagd worden aan de grens. ‘Er zal daar niet systematisch gecontroleerd worden, maar de grenscontroles worden wel verhoogd’, zegt Moykens.

Zakelijk of vrije tijd

Vanaf 4 januari zal een onderscheid gemaakt worden tussen zakenreizen en vrijetijdsreizen. Dat zal gebeuren via extra vragen op het PLF. Zakenreizigers zullen een attest nodig hebben van hun werkgever. Mogelijk zal voor zakenreizigers minder streng geoordeeld worden, maar daarover moet nog beslist worden.

Belangrijk is nog dat wie minder dan 48 uur naar het buitenland gaat of als buitenlander minder dan 48 uur naar België komt, geen rekening moet houden met PLF, quarantaine of test. Dat is bijvoorbeeld van belang voor mensen in grensgebieden die de grens oversteken om boodschappen te doen. Vrijdagavond had de burgemeester van het Nederlandse Sluis nog laten verstaan dat de nieuwe regels veel onrust veroorzaken. ‘De Belgische regering is best goed in verrassingen’, liet ze verstaan. Toen was de uitzondering voor reizen van minder dan 48 uur nog niet duidelijk.