Dit weten we al over de nieuwe coronamutatie: tot 70 procent besmettelijker en nu al dominant in Londen

Het Britse statistiekbureau ONS heeft becijferd dat de nieuwe mutatie op 9 december al goed was voor 62 procent van alle nieuwe coronabesmettingen in de Britse hoofdstad. In Oost-Engeland ging het op die datum om 59 procent van alle gevallen die aan het licht kwamen.

De cijfers maken duidelijk hoe snel de gemuteerde versie van het virus om zich heen grijpt. Op 18 november maakte deze coronavariant, die in september voor het eerst opdook in Engeland, nog maar 28 procent van de geconstateerde gevallen in Londen uit.

Mutaties van een virus komen vaker voor. Vaak zijn ze niet direct problematisch, vandaar dat niet direct is ingegrepen toen de variant werd aangetroffen in laboratoria. Dezelfde variant dook volgens viroloog Marc Van Ranst ook al in België op. 

“We zagen de voorbije maanden 4 gevallen in ons labo”, zei hij zaterdag in een reactie. “Virussen muteren continu, en als ze dat doen worden ze vaak eerder overdraagbaarder dan ziekteverwekkender”, legde hij uit. Het is niet zo dat de nieuwe variant in Engeland zorgt voor bijkomende bezorgdheid bij ons, aldus de viroloog. “We zijn vooral bezorgd over de stijgende cijfers in ons land.” 

Toch is er wel duidelijk nervositeit: België, Nederland en Italië laten geen vliegtuigen uit het Verenigd Koninkrijk meer toe. Oostenrijk werkt daaraan en landen als Frankrijk, Duitsland en Letland overwegen de vluchten op te schorten.

De Britse regering heeft zaterdag voor een groot gebied, inclusief heel Londen, een zeer strenge lockdown afgekondigd die de kerstplannen van miljoenen mensen onmogelijk maakt. Ook voor de rest van het land zijn de regels aangescherpt. 

Mensen die in Londen en een deel van het oosten en zuidoosten van Engeland wonen, mogen helemaal niet meer bij elkaar op bezoek gaan. Voor Kerstmis worden geen uitzonderingen gemaakt. Niet-essentiële winkels zijn dicht en mensen moeten zoveel mogelijk thuisblijven. Voor werk, studie, buitensport of bijvoorbeeld begrafenissen met hooguit 30 aanwezigen mogen inwoners wel de deur uit.

De grootste zorg over de nieuwe coronavariant is de mate van besmettelijkheid. Hoewel nader onderzoek nog nodig is, blijkt uit de eerste analyses dat deze versie tot 70 procent besmettelijker zou kunnen zijn dan de eerdere versies. Premier Boris Johnson zei dat hierover nog wel "aanzienlijke onzekerheid" bestaat. Er zijn geen bewijzen van ernstigere ziektesymptomen of hogere mortaliteit.

Een speciale wetenschappelijke adviesgroep van de Britse overheid vreest dat het zogeheten reproductiegetal met 0,4 kan toenemen door de nieuwe stam. Dat staat nu op 1,2, wat betekent dat iedere 10 mensen die zijn besmet, het virus doorgeven aan 12 anderen.

De gemuteerde variant heeft de code VUI-202012/01 gekregen en verschilt op meerdere onderdelen genetisch van de eerdere varianten. Wetenschappers die zich met het probleem hebben beziggehouden denken vooralsnog niet dat de nieuwe versie gevaarlijker is. Ook zijn er geen tekenen die erop duiden dat de nieuwe vaccins minder werkzaam zouden zijn, zei wetenschappelijk adviseur Patrick Vallence.

Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft vooral aanwijzingen dat de mutatie makkelijker kan overspringen tussen mensen, er is geen bewijs dat de Covid-19-ziekte er erger door wordt.

Het gaat volgens de Britse minister van Volksgezondheid Matt Hancock “heel moeilijk” worden om de verspreiding van de nieuwe coronavariant onder controle te krijgen. “We hebben nog een lange weg te gaan om dit op te lossen”, liet hij zondag optekenen.

Inwoners van Londen en de andere gebieden waar strengere lockdownregels zijn afgekondigd vanwege de nieuwe variant, “moeten zich gedragen alsof ze zijn besmet”, zegt Hancock. Dat wil dus zeggen: thuisblijven tenzij het echt niet anders kan. Hancock verwijt mensen die voor het ingaan van de nieuwe maatregelen nog snel naar andere gebieden zijn gereisd, waar minder strenge coronaregels gelden, dat ze zich “totaal onverantwoordelijk” gedragen. 

Het vaccineren van de bevolking is volgens de minister des te belangrijker, nu de nieuwe variant om zich heen grijpt. Het Verenigd Koninkrijk verwacht dat aan het einde van dit weekend ongeveer een half miljoen mensen zijn gevaccineerd.

Landen in heel Europa moeten hun controle en preventieaanpak verdubbelen, aldus een woordvoerder van de Europese afdeling van de WHO zondag. Het agentschap roept landen wereldwijd op om het dna van het virus zo veel mogelijk te onderzoeken en de gegevens te delen, vooral als dezelfde mutaties worden gevonden.

Frankrijk, Duitsland en de Europese Unie hebben vanmiddag overlegd over de nieuwe coronavariant. De Franse president Emmanuel Macron, de Duitse bondskanselier Angela Merkel, voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en EU-president Charles Michel bespraken de situatie. De uitkomst van het overleg is nog onbekend.