Standbeeld van zuidelijke generaal Robert Lee uit de Burgeroorlog verdwijnt uit het Amerikaanse Congres

Vanochtend is het standbeeld van generaal Robert Lee weggehaald uit het Capitool, het gebouw van het Amerikaanse Congres in Washington. Dat gebeurde zonder problemen. Veel Congresleden, onder hen Nancy Pelosi, de Democratische voorzitster van het Huis van Afgevaardigden, reageerden positief op de verwijdering.

Het standbeeld zal nu worden overgebracht naar een museum in Richmond, de hoofdstad van de staat Virginia, van waar Lee afkomstig is. Hij zal in het Congres worden vervangen door een beeld van Barbara Johns, een bekende zwarte burgerrechtenactiviste. 

De zet is symbolisch. Generaal Lee was de opperbevelhebber van de troepen van de zuidelijke Confederatie van staten die tijdens de Burgeroorlog (1861-1865) vochten voor het behoud van de slavernij. Lee was een uitstekend generaal en boekte veel succes, maar uiteindelijk verloor het zuiden toch de oorlog. 

Er staan overigens nog wel meer standbeelden van zuidelijke generaals en politici in het Congres. Onder hen ook Jefferson Davis, de president van de Confederatie en -ironisch genoeg- een ver familielid van voormalig president Barack Obama. 

De discussie over de zuidelijke standbeelden is uiteraard scherper geworden door de recente protestgolf tegen racisme en politiegeweld in de Verenigde Staten, maar woedt al veel langer. Veel Amerikanen vinden het bizar dat beelden van mensen die in opstand kwamen tegen hun regering een ereplaats krijgen in het parlement. 

Toch is die vervanging ervan niet zo eenvoudig. De beelden  in het Congres zijn namelijk geschonken door de deelstaten die zo hun "landgenoten" vereren. Het Congres kan die niet zo maar verwijderen of vervangen. Elke staat heeft recht op twee beelden. Voor Virginia is dat naast generaal Lee de eerste president en leider van de Onafhankelijkheidsoorlog George Washington, tevens ook eigenaar van een plantage met slaven. Of liever: zijn vrouw bezat die plantage. 

Het beeld van Robert Lee zal vervangen worden door dat van Barbara Johns. Als 16-jarig zwart meisje leidde ze in 1951 een protest tegen de slechte leefomstandigheden in een school waar enkel zwarte scholieren waren. Dat groeide uit tot een protest tegen segregatie in scholen en de kwestie belandde uiteindelijk bij het Hooggerechtshof. Dat verklaarde uiteindelijk de scheiding tussen blanke en zwarte scholen onwettig.