Zware ontploffing van leiding Air Liquide in industriezone TTS in Temse: oorverdovend lawaai en bruine rookpluim

De ontploffing gebeurde omstreeks 10 uur ter hoogte van het bedrijf Ava Papierwaren in de Kapelanielaan. Daar bevindt zich een controlestation van een hogedrukleiding met zuurstof van Air Liquide. De hulpdiensten rukten meteen massaal uit en er werd een ruime veiligheidsperimeter van een halve kilometer ingesteld in de buurt van de Kapelanielaan. Er vielen gelukkig geen slachtoffers. De ontploffing ging gepaard met een bruine rookpluim, maar die was vrij snel verdwenen. Het lawaai was wel nog een hele tijd kilometers ver te horen. Zelfs uit omliggende gemeenten kwamen er meldingen. Buurtbewoners omschreven het geluid als dat van een vliegtuigmotor. Het lawaai was afkomstig van de zuurstof die onder hoge druk ontsnapte. 

Kort na de explosie was er wel even paniek bij buurtbewoners en omliggende bedrijven. Nick De Prins van bandencentrale Donckers omschrijft het geluid als dat van een straaljager. “We waren binnen aan het werk toen we een hels lawaai hoorden. We zijn dan buiten gaan kijken en zagen een enorme bruine wolk. Omdat we niet wisten wat er aan de hand was en of er gevaar was, hebben we meteen iedereen op parking naar binnen gehaald en de poort gesloten.”

De gemeentelijke fase van het rampenplan werd kort na het incident afgekondigd met een oproep om ramen en deuren gesloten te houden. Gelukkig bleek al snel dat geen giftige stoffen waren vrijgekomen en er dus geen gevaar was voor de volksgezondheid. Nadat de druk in de leiding was gedaald van 70 naar 5 bar, werd rond 13 uur de gemeentelijke fase van het rampenplan terug afgeblazen en een aantal omliggende straten weer vrijgegeven. 

De reden van de explosie is nog onbekend. Er waren alleszins geen werken aan de gang. De ontploffing gebeurde half ondergronds. “De bunker waarin de leidingen en meetinstrumenten staan, heeft erger voorkomen”, zegt noodplanambtenaar Bob De Ryck. “Hierdoor is de schade in de omgeving beperkt gebleven. De rookontwikkeling vlak na de explosie werd vooral veroorzaakt door zand en stof dat omhoog werd geblazen, maar ook door een brandje dat uitbrak in de cabine. Daar waren brandbare materialen zoals PVC aanwezig die heel wat rookontwikkeling veroorzaakte.” 

De pijpleiding zelf bestaat uit een stalen buis met een diameter van veertig centimeter, bekleed met een coating. Ze werd op een diepte van ten minste 1,10 meter gelegd. Op een aantal locaties zoals in de Kapelanielaan in Temse is er een bovengronds station. Air Liquide is nu een onderzoek gestart naar de oorzaak van de ontploffing. Mogelijk was er een scheurtje in de pijpleiding en is er door vrieskou een grotere barst ontstaan met de explosie tot gevolg. Het incident veroorzaakt ook problemen bij bedrijven die zuurstof afnemen van Air Liquide. Dat was onder meer het geval bij Umicore in Hoboken en ArcelorMittal in Gent. Zuurstof wordt daar gebruikt om zeer hoge temperaturen te genereren om metalen te smelten.

De veiligheidscel van de gemeente Temse hield zaterdagmiddag al een eerste overleg met Air Liquide om het incident te bespreken. De betrokken pijpleiding is afgesloten tussen Tielrode en Antwerpen tot de herstellingswerken achter de rug zijn. Er moeten nu een hele reeks testen gebeuren alvorens de leiding terug in gebruik mag worden genomen. De pijpleiding zelf ligt er al vele jaren, maar de bovengrondse installatie in de Kapelanielaan werd recent nog grondig vernieuwd. Dat gebeurde naar aanleiding van een uitbreiding van het pijpleidingnetwerk eind 2018 om een aantal klanten in de Gentse kanaalzone waaronder ArcelorMittal te bevoorraden. Door deze leiding, waarin zuurstof onder hoge druk wordt vervoerd, worden elke dag honderd vrachtwagenritten uitgespaard.