Vijf landen, vijf strategieën: zo pakken ze de vaccinatie elders aan

Verenigd Koninkrijk vond een achterpoortje

Enkel Spanje moest uiteindelijk een dagje uitstellen door problemen met het koud houden van vaccins. Voorts begonnen samen met ons land ook Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Oostenrijk en Bulgarije maandag met vaccineren.

Intussen zijn er echter al meer dan 600.000 Britten die een eerste prikje tegen het coronavirus kregen. Dat komt omdat het Verenigd Koninkrijk sneller de goedkeuring gaf aan het Pfizer-BioNTech-vaccin, op 2 december.

Maar hoe kregen de Britten dat voor elkaar? Het VK moet toch tot aan de definitieve brexit de procedures van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) volgen? De Britten maakten handig gebruik van een bepaling in de Europese wetgeving waarin staat dat een land in geval van nood niet hoeft te wachten op goedkeuring van het EMA. Daardoor kon men aan de andere kant van het Kanaal op 8 december al beginnen met vaccineren.

Israël wil het nóg sneller doen

Israël was een week voor het Europese vasteland gestart met vaccineren en heeft met 280.000 prikjes in een week tijd het wereldwijde snelheidsrecord. Afgelopen zaterdag vond Israëlisch premier Benjamin Netanyahu dat zijn land nog een tandje bij mocht steken. Vanaf komend weekend moeten er dagelijks 150.000 mensen geprikt worden om tegen eind januari een aantal van 2 miljoen mensen te bereiken.

Om dat mogelijk te maken, overweegt Israël te werken met vaccinatiecentra die elke dag, 24 uur aan een stuk open zijn. Al is de vraag of dat realistisch is.

Het is aannemelijk dat er andere redenen achter de plotse boodschap van de premier zitten. Zou het toevallig zijn dat Netanyahu zijn aankondiging liet samenvallen met het ingaan van een nieuwe lockdown? Of dat hij maart vooropstelt als einde van de nieuwe lockdown, net wanneer er nieuwe verkiezingen zijn? Wellicht niet. Het zou de eerste minister, wiens aanpak van de crisis al veel kritiek opleverde, wellicht handig uitkomen.

Italië maakt een andere keuze

Op het vlak van snelheid loopt de situatie in Italië grotendeels gelijk met die in België. Wel maakt het land een opvallende andere keuze bij het begin van de vaccinatie. Italië kiest er immers voor om in de eerste plaats het personeel in ziekenhuizen en woon-zorgcentra te vaccineren. Daarna volgen de bewoners van woon-zorgcentra.

In België zal het personeel in ziekenhuizen tot maart moeten wachten op een eerste prikje. Eerst krijgen de bewoners van woon-zorgcentra een vaccin omdat zij het kwetsbaarst zijn voor de gevolgen van het virus.

Waarom pakt men het anders aan in Italië? “Het probleem waar wij mee zitten, is dat heel wat personeel in de ziekenhuizen en woon-zorgcentra besmet raakte”, zegt Paolo Bonanni, Italiaans expert in volksgezondheid en preventieve medicatie (Universiteit van Firenze). “Er stierven zowat 2.000 dokters aan corona. Bovendien schurken we hier, net als in vele andere landen, tegen een tekort van verzorgend personeel aan. Onze visie was dus: laat ons er zeker voor zorgen dat er voldoende handen vrij blijven om iedereen te verzorgen.”

Nederland begint er twee weken later aan

Wanneer de Nederlandse minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge midden december aankondigde dat zijn land op 8 januari zal starten met vaccineren, kwam hem dat op kritiek te staan. Niemand snapte waarom die begindatum bijna twee weken later is dan in alle buurlanden.

De Jonge achtte vroeger beginnen niet haalbaar. Dat komt volgens hem omdat Nederland het zorgvuldig wil aanpakken: de medische richtlijnen, IT-systemen en belscripts voor het personeel dat afspraken voor een vaccin telefonisch regelt moeten nog aangepast worden aan de laatste adviezen van het EMA en de nationale gezondheidsraad.

Maar volgens een reconstructie van de Nederlandse krant de Volkskrant klopt dat niet helemaal. De Nederlandse regering zou te lang vastgehouden hebben aan een strategie die focuste op een fijnmazige verdeling van het vaccin. Begin december bleek die strategie niet haalbaar, waardoor ze aangepast moest worden. Dat betekende tijdverlies.

Zuid-Korea kiest eieren voor zijn geld

Plots moet het dan toch sneller. Zuid-Korea communiceerde maandag dat de vaccinatiestrategie versneld wordt. Reden daarvoor is de Britse, meer besmettelijke variant van het coronavirus, die twee personen op 22 december in het land brachten. Met een snellere vaccinatie hopen de Zuid-Koreanen de verspreiding van de nieuwe variant en de kans op het ontstaan van nieuwe varianten de kop in te drukken.

Nochtans was snelheid initieel geen prioriteit. Zuid-Korea mikte op het eerste kwartaal van 2021. “Het belangrijkste is om een veilig en effectief vaccin te kiezen dat we voor een redelijke prijs kunnen aankopen”, zei minister van Volksgezondheid Park Neung-hoo op 22 november. Het land kon zich dat permitteren doordat het het virus steevast agressief de kop had ingedrukt.

Maar de plannen van de overheid werden meteen op veel kritiek onthaald bij de bevolking. Volgens een recente peiling van Realmeter zou bijna 60 procent van alle Zuid-Koreanen zich ontevreden tonen met president Moon Jae-in. De voornaamste reden zou de onvrede over de vaccinatiestrategie zijn.