Het Amerikaanse sociale netwerkbedrijf Facebook liquideert drie Ierse holdings. De entiteiten hebben Facebook de voorbije jaren toegelaten een groot deel van zijn internationale winsten naar Ierland te kanaliseren. In dat land kon de onderneming immers op een bedrijfsvriendelijk fiscaal klimaat rekenen. De beslissing van Facebook kan volgens economisten een moeilijke periode voor de Ierse economie inluiden.

Facebook gebruikte zijn Ierse dochterondernemingen als thuisbasis voor zijn intellectuele eigendommen. Entiteiten van het concern in de rest van de wereld moesten aan die bedrijven een vergoeding betalen voor het gebruik van die intellectuele eigendommen.

Op die manier kon Facebook een groot deel van zijn winsten van de Verenigde Staten naar Ierland afleiden. In Ierland kon immers op een voordelig fiscaal stelsel worden gerekend. Twee jaar geleden boekte de belangrijkste Ierse holding van Facebook een winst van meer dan 15 miljard dollar. Daarop moest de holding uiteindelijk amper 101 miljoen dollar belastingen betalen.

Belastingontwijking

De beslissing van Facebook om meer activiteiten naar de Verenigde Staten te repatriëren, is in de hand gewerkt door een initiatief van de Amerikaanse Internal Revenue Service (IRS), die het bedrijf ervan heeft beticht belastingen te ontwijken door zijn winsten naar Ierland te verschuiven.

De Amerikaanse autoriteiten zeggen dat Facebook sinds de verhuis van een aantal activiteiten naar Ierland aan het Amerikaanse belastingstelsel inmiddels al meer dan 9 miljard dollar is verschuldigd. Facebook bracht zijn intellectuele eigendommen en een aantal andere activiteiten tien jaar geleden naar Ierland over. Naast de beslissing om drie Ierse holdings te ontmantelen, heeft Facebook nu ook miljarden euro winsten vanuit Ierland terug naar de Verenigde Staten overgeboekt. 

‘De beslissing van Facebook toont de risico’s waarmee de Ierse economie geconfronteerd dreigt te worden,’ benadrukken economen tegenover de krant Irish Times. ‘Het gunstige Ierse fiscaal systeem oefent op buitenlandse bedrijven een grote aantrekkingskracht uit. Een belangrijk deel van de Ierse economie steunt op de vennootschapsbelastingen die deze multinationals betalen. Wanneer daar echter problemen opduiken, dreigt de economie van het land verzwakt te zullen worden.’

Ook de Irish Fiscal Advisory Council (IFAC) heeft al gewaarschuwd dat Ierland teveel afhankelijk is van deze vorm van inkomsten. De IFAC wees er daarbij op dat vorig jaar ongeveer 43 procent van alle inkomsten uit de Ierse vennootschapsbelasting afkomstig was van welgeteld tien ondernemingsgroepen. Bedrijven in handen van buitenlandse multinationals vertegenwoordigden 77 procent van de totale inkomsten.

Fiscale hervormingen

De economen wijzen erop dat momenteel wereldwijd de inspanningen voor fiscale hervormingen in een stroomversnelling komen. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) hoopt in de loop van volgend jaar hierover met bijna 140 landen tot een akkoord te kunnen afsluiten.

Ook de Europese Unie heeft al gewaarschuwd een digitale belasting op technologiebedrijven te zullen invoeren indien de Oeso er niet in lukt een breder akkoord te bereiken. Econoom Conall Mac Coille merkt daarbij op dat met het vertrek van Donald Trump als president van de Verenigde Staten een belangrijke hinderpaal voor een wereldwijd fiscaal akkoord wegvalt.

Dermot O’Leary, econoom bij Goodbody Stockbrokers, merkt op dat wellicht geen enkel landen door de verwachte regelwijzigingen zwaarder zal worden getroffen dan Ierland. Paschal Donohoe, de Ierse minister van financiën, waarschuwde dat het land tot 2 miljard euro aan inkomsten uit vennootschapsbelastingen zou kunnen verliezen indien de voorstellen tot een hervorming van het mondiale belastingstelsel worden doorgevoerd. Dat komt overeen met ongeveer 20 procent van de inkomsten die Ierland vorig jaar uit de vennootschapsbelasting haalde.

Facebook zegt in een reactie wel dat de herstructurering van het bedrijf geen invloed zou hebben op de dagelijkse activiteiten van de groep in Ierland, waar het internationale hoofdkantoor van het concern gevestigd blijft. De onderneming beloofde tevens in zijn Ierse activiteiten te zullen blijven investeren. Facebook heeft in Ierland ongeveer 5.000 mensen in dienst.