Vaccin Oxford/AstraZeneca goedgekeurd voor Britten maar nog niet voor ons, viroloog Johan Neyts legt uit: "Dossier slechts gedeeltelijk ingediend”

De goedkeuring betekent dat het vaccin zowel veilig als effectief wordt bevonden. Klinische tests wezen eerder uit dat het vaccin minder effectief is dan het vaccin van het Amerikaanse Pfizer en het Duitse BioNTech, dat al in ons land goedgekeurd is. Uit voorlopige resultaten blijkt een effectiviteit van 62 tot 90 procent, tegenover 95 procent voor BioNTech en Pfizer. 

“Uit de studies die men heeft uitgevoerd is gebleken dat wanneer men een eerste volledige dosis toedient en een maand later opnieuw een dosis, dat dan  maar 62 procent bescherming werd bereikt”, zegt Johan Neyts. “Als men het anders deed, en dus eerst begon met een halve dosis en pas later een volledige dosis, dan kwam men uit op 90 of 92 procent effectiviteit. De goedkeuring zal enkel zijn voor de volledige eerste dosis en dan nog eens een maand later een volledige dosis”, vermoedt de viroloog. 

“Er zijn geruchten - én ik heb de resultaten nog niet gezien - dat als men de tijd tussen de eerste volle dosis en de tweede volle dosis nog wat zou oprekken dat de werkzaamheid dan beter wordt. En op die informatie wachten we nog, maar blijkbaar is dat ook voorgelegd aan de autoriteiten in het VK. En is het op basis van die informatie goedgekeurd.”

“Het gaat om twee totaal andere technologieën”, legt Johan Neyts uit. “Bij het vaccin van Pfizer/BioNTech wordt een klein stukje genetische code ingespoten en dat maakt dan eigenlijk dat oppervlakte-eiwit van dat coronavirus aan en daartegen wordt immuniteit opgewekt. Bij het vaccin van Oxford/AstraZeneca gebruikt men een inactief, onschadelijk verkoudheidsvirus en daarin heeft men ook een klein stukje genetische code van dat coronavirus in gesleept. Eigenlijk is het een soort van verpakking die dat stukje genetische code in het lichaam brengt en ervoor zorgt dat dat spike-eiwit wordt aangemaakt en daar wordt immuniteit tegen opgebouwd”, verduidelijkt de viroloog. 

“Het eindresultaat is dus hetzelfde: er worden antistofjes opgewekt tegen dat uitsteeksel van het virus, maar de manier waarop dat aan het immuunsysteem wordt gepresenteerd, is net iets anders.”

Het coronavaccin van Oxford en AstraZeneca hoeft, in tegenstelling tot het Pfizer-vaccin, niet op extreem lage temperaturen te worden opgeslagen. Dat maakt grootschalige distributie van het middel een stuk eenvoudiger. Zo kan het middel laagdrempeliger worden gebruikt in bijvoorbeeld verpleeghuizen of huisartsenposten.

Een ander logistiek voordeel voor de Britten is volgens Sky News dat het middel ook wordt geproduceerd in het Verenigd Koninkrijk. Bovendien zou het coronavaccin goedkoper zijn dan vergelijkbare middelen. Een dosis kost volgens de nieuwszender ongeveer evenveel als “een kop koffie”.

Minister van Volksgezondheid Matt Hancock zegt dat vanaf 4 januari mensen worden ingeënt met het nieuwe middel. Mensen worden volgens de bewindsman twee keer ingeënt met het vaccin. Daar zit een periode van twaalf weken tussen.

Hancock noemt de goedkeuring van het vaccin goed nieuws. “Dit brengt de dag dichterbij waarop we kunnen terugkeren naar onze normale levens.”

Het duurt waarschijnlijk nog wel even voor het coronavaccin van de Britse farmaceut AstraZeneca en de Universiteit van Oxford wordt goedgekeurd in de Europese Unie. Volgens plaatsvervangend directeur van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) Noel Wathion hebben de ontwikkelaars van het vaccin nog niet eens een aanvraag ingediend bij de medicijnwaakhond. “De gegevens die wij momenteel hebben, volstaan zelfs niet om het AstraZeneca-vaccin een voorwaardelijke vergunning te geven.”

Naar wat Johan Neyts heeft gehoord, heeft AstraZeneca inderdaad het volledige dossier nog niet ingediend bij de Europese autoriteiten, maar enkel een deel van het dossier. “Wanneer men het volledige dossier nog niet in handen heeft, kan men natuurlijk nog geen groen licht geven. Dat zal wellicht pas tegen eind januari het geval zijn. Het vaccin is ook hier in België besteld. Stel dan dat we hier ergens in de vroege lente of late winter - als het ook in de EU wordt goedgekeurd - kunnen beginnen inenten met dat vaccin”, aldus de viroloog. 

“De gezondheidsautoriteiten in de EU en het VK werken onafhankelijk van elkaar. Ik denk niet dat een goedkeuring door één autoriteit leidt tot een versnelde goedkeuring door een andere autoriteit. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) werkt zo snel als mogelijk maar ze moeten wel alle informatie in handen hebben om een oordeel te kunnen vellen”, besluit Neyts.