Hoe goed werkt het AstraZeneca-vaccin? Waarom werd het goedgekeurd in het Verenigd Koninkrijk, maar niet in Europa? Alles wat we tot nu weten

Het (vector)vaccin - AZD1222 (alias ChAdOx1) van de Brits-Zweedse farmareus AstraZeneca, die samenwerkt met Oxford University, werd als tweede vaccin (na Pfizer/BioNTech) goedgekeurd in het Verenigd Koninkrijk door toezichthouder MHRA.

Daarmee hoopt het Verenigd Koninkrijk al op 4 januari te beginnen met de uitrol van het AstraZeneca-vaccin. op het Europese vasteland is dat nog ondenkbaar, aldus Noel Wathion, plaatsvervangend directeur bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). “De gegevens die wij momenteel hebben, volstaan zelfs niet om het AstraZeneca-vaccin een voorwaardelijke vergunning te geven”, zo heeft hij laten weten in een interview met Het Nieuwsblad.

Het vaccin van AstraZeneca en Oxford University is een vectorvaccin. Dat betekent dat er een inactief, onschadelijk verkoudheidsvirus wordt gebruikt waarin men ook een klein stukje genetische code van dat coronavirus heeft gesleept. “Eigenlijk is het een soort van verpakking die dat stukje genetische code in het lichaam brengt en ervoor zorgt dat dat spike-eiwit wordt aangemaakt en daar wordt immuniteit tegen opgebouwd”, verduidelijkt viroloog Johan Neyts.

De vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna zijn RNA-vaccins. “Maar het eindresultaat is hetzelfde: er worden antistoffen opgewekt tegen het uitsteeksel (spike-eiwit) van het virus. De manier waarop dat aan het immuunsysteem wordt gepresenteerd, is alleen net iets anders”, besluit Neyts.

Daar is nog enige discussie rond, en het is meteen ook de reden waarom het vaccin voorlopig niet werd goedgekeurd door het EMA. Uit studies bij een grote groep proefpersonen - die zoals gepland twee volledige dosissen hadden gekregen - is eerder gebleken dat het kandidaat-vaccin 62 procent effectief is tegen het coronavirus. Maar wanneer eerst een halve dosis wordt toegediend, is de doeltreffendheid een stuk hoger (tot wel 90 procent). Het is echter nooit de bedoeling geweest om die halve dosis bewust te gaan uittesten.

Het coronavaccin van AstraZeneca is een stuk goedkoper dan de overige vaccins. Een dosis kost nog geen twee euro, terwijl het Pfizer-vaccin ongeveer 12 euro per dosis kost. Voor een dosis van het Moderna-vaccin wordt er ongeveer 14 euro geteld.

Bovendien is het makkelijker te transporteren omdat het tot zes maanden bewaard kan worden bij een temperatuur van 2 tot 8 graden. De RNA-vaccins worden vervoerd bij een temperatuur van -20 (Moderna) tot wel -70 graden (Pfizer).