Topvrouw Testing & Tracing vraagt om verplichte coronatests voor reizigers afdwingbaar te maken

De federale regering en de deelstaten beslisten woensdag, tijdens een nieuwe bijeenkomst van het Overlegcomité, om de reisregels aan te scherpen.

Vanaf vandaag/donderdag 31 december moeten alle Belgen en niet-Belgen die naar ons land terugkeren uit een rode zone, en daar meer dan twee dagen verbleven hebben, verplicht in quarantaine. Die kan pas worden beëindigd na een negatieve PCR-test op dag 7 van de quarantaine. Zo'n test moet echter ook al op de eerste dag van de quarantaine worden afgenomen, werd beslist.

Omdat een test na zeven dagen quarantaine eerder al verplicht was, is er geen nieuw ministerieel besluit nodig om de test op dag 1 te kunnen invoeren. Het bestaande ministerieel besluit, aangevuld met de officiële notificatie van het Overlegcomité van woensdag, volstaat. "Dit is gewoon een aanpassing van wetgeving die al bestaat", luidt het op het kabinet van federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a).

Het ontbreekt de autoriteiten echter nog steeds aan een instrument om die verplichte tests ook echt af te dwingen, stelt Karine Moykens vast. "Wat we nu eigenlijk doen, is vertrouwen op de burgerzin", zegt ze. "Dit instrument zou het best federaal geregeld worden, want dan zou alles wat testing betreft op het federale niveau zitten", zegt Moykens. 

Zo kan een PCR-test via het RIZIV terugbetaald worden, zijn de testcentra langs federale weg opgezet en is er sinds kort ook federale wetgeving voor de antigeensneltest. Het zou dus niet meer dan logisch zijn dat er ook voor het afdwingen van de verplichte tests federale regelgeving komt.

Moykens stipt aan dat het evenwel om een "gemengd verhaal" gaat, want testing kan ook als een onderdeel van de preventieve gezondheidszorg worden gezien - een regionale bevoegdheid. De exacte aanpak moet politiek uitgeklaard worden, zegt Moykens.

Precies vanuit de logica van preventie zijn de regio's bevoegd voor alles wat de quarantainemaatregelen aangaat. Na het kerstverlof wordt het definitieve uitvoeringsbesluit bij het Vlaams preventiedecreet verwacht, dat boetes mogelijk maakt voor wie zich niet aan een opgelegde quarantaine houdt. Dat besluit is al principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering, maar wordt nu nog onderzocht door de Raad van State en de Gegevensbeschermingsautoriteit.

Eerder was er heel wat kritiek op de ‘zelfevaluatietest’ voor reizigers die terugkeerden naar België, waarbij de overheid met het Passenger Locator Form vooral op de “burgerzin” van de mensen rekende. “Misschien moeten we ook alcohol in het verkeer maar sterk afraden en een zelfevaluatie installeren”, liet arts Jochen Nijs zich toen schamper ontvallen. 

“Een systeem alleen gebaseerd op goodwill kunnen we ons in deze fase niet zo goed meer permitteren”, klonk het ook bij infectiologe Erika Vlieghe. Het Overlegcomité besliste daarop om de strengere reisregels in te voeren.