Hoe meer apps, hoe slechter de student slaapt

“Nog een story, nog een filmpje, dan een link naar een artikel.” Marco Verheuge (24) herinnert zich nog heel precies hoe koortsachtig hij in zijn eerste jaar door socialemedia-apps kon scrollen. “Ik was er constant mee bezig”, zegt hij. “Facebook en Instagram waren echt dooddoeners voor mij. Dan is het plots één uur ’s nachts en moet je de volgende dag weer vroeg opstaan.”

In een nieuwe studie hebben onderzoekers van de UGent (economie en communicatiewetenschappen) eens gepeild naar hoe het precies zit met het smartphonegebruik bij studenten en welke gevolgen dat heeft voor hun slaap. Nu zijn er al heel wat studies verschenen die aantonen dat eindeloos op je smartphone tokkelen voor het slapengaan geen goed idee is. Maar de UGent-onderzoekers hebben een nieuwe methode gebruikt om de invloed te bestuderen. Via de app MobileDNA hebben ze gemonitord welke applicaties hun proefpersonen openden. 

Enkele eerstejaarsstudenten waren bereid om hun smartphonegebruik gedurende twee weken te laten volgen. “Dat gebeurde in 2019 tijdens een blokperiode”, zegt doctoraal onderzoeker Simon Amez van de faculteit economie. “In totaal hebben we 1.300 studenten gecontacteerd. De respons lag niet zo hoog, omdat het natuurlijk om een vrij indringende methode gaat.” Toch hebben ze met 95 deelnemers voldoende studenten om tot solide conclusies te komen. 

Fomo

Eerder onderzoek naar het smartphonegebruik van jongeren was meestal op basis van zelfrapportering. De proefpersonen moesten dus zelf inschatten hoelang of hoe vaak ze op hun smartphone zaten. Omdat de studenten via de app gevolgd werden, hebben de onderzoekers in dit experiment voor het eerst een objectief beeld gekregen van het smartphonegebruik. In een vragenlijst vulden de studenten dan zelf in hoe goed ze in die periode de slaap konden vatten. 

Uit het onderzoek blijkt nu dat het niet uitmaakt hoeveel tijd de studenten op hun smartphone doorbrachten. Er was wel een verband tussen hoeveel apps de studenten op hun telefoon openden en hun slaapkwaliteit. Hoe meer apps de studenten tijdens een sessie startten, hoe slechter ze naderhand sliepen. Het betreft dus vooral de studenten die fomo (fear of missing out) ervaren, die slaaptijd opofferen om met alles mee te zijn, zo stellen de onderzoekers vast. 

“Dat gedrag waarbij ze van de ene app naar de andere springen om zo veel mogelijk te kunnen lezen, creëert een bepaalde stress”, zegt Amez. “Dat zou op zijn beurt een negatieve impact kunnen hebben op hun slaapkwaliteit.” 

Ook eerdere studies hadden erop gewezen dat het gevaar van smartphonegebruik ligt in het ‘treintjes maken’. Wie Facebook opent en naar een artikel van een nieuwssite klikt, om vervolgens nog wat te discussiëren op Twitter, zal niet gauw tot rust komen.

Voetbalnieuws

Verheuge zit ondertussen in zijn masterjaar bestuurskunde en publiek management, maar hij begon zijn studieloopbaan als rechtenstudent. Dat het in die opleiding niet is gelukt, schrijft hij deels toe aan smartphone-fomo. “Het was een samenloop van omstandigheden”, zegt Verheuge, “want in die periode speelde ik ook voetbal op hoog niveau. Maar ik had er toen veel moeite mee om mijn smartphone weg te leggen. Ik wilde de hele tijd weten hoe het met mijn vrienden ging en als voetbalfanaat wilde ik mee zijn met het laatste voetbalnieuws.” 

Ondertussen is hij dat gedrag ontgroeid, zegt Verheuge. De constante updates zijn nu minder belangrijk voor hem. Toch heeft hij nog steeds het gevoel dat het moeilijk is om door te slapen als zijn smartphone in de buurt ligt. “Als het kan, hou ik hem het liefst uit mijn slaapkamer. Maar ik denk dat zoiets voor veel studenten heel moeilijk is.”