Het Nationaal Crisiscentrum start zijn eerste persconferentie van 2021 op een positieve noot: de cijfers blijven dalen. Zeker de daling in de ziekenhuisopnames stemt optimistisch. ‘Maar we moeten voorzichtig blijven’, waarschuwt Van Gucht.

Viroloog Steven Van Gucht bijt de spits af op de eerste persconferentie van het nieuwe jaar. Hij noemt 2021 ‘een jaar van positieve verandering’, maar eerst zullen we nog geduld moeten oefenen en volharden. De kerstvakantie noemt hij alvast erg geslaagd. De cijfers zijn op alle vlakken blijven dalen en ‘dat is niet vanzelfsprekend’. Van Gucht looft die prestatie, omdat de cijfers in andere landen zijn blijven stijgen, ondanks de vakantie en de lichtere lockdown in ons land.

Van Gucht licht ook de evolutie van de cijfers toe. Hij waarschuwt dat de besmettingscijfers in de komende dagen mogelijk zullen stijgen. Na de kerstvakantie zal er immers meer getest worden: enerzijds doordat er traditioneel minder getest wordt tijdens de vakantie, anderzijds doordat de capaciteit verder wordt opgeschroefd. In absolute aantallen zal het aantal besmettingen naar alle waarschijnlijkheid stijgen.

‘75 opnames per dag in februari’

‘Wat niet afhankelijk is van de teststrategie, zijn de ziekenhuisopnames’, geeft Van Gucht mee. En ook daar zijn de evoluties positief. Het aantal opnames per dag is gedaald met 24 procent tegenover de week voor de kerstvakantie. ‘Als deze trend aanhoudt, kunnen we zakken tot onder 75 opnames per dag in februari’, klinkt het optimistisch. ‘Maar dat zal niet evident’, waarschuwt Van Gucht ook. ‘In de provincies Waals-Brabant, Luik en West-Vlaanderen stelden we nog een lichte stijging vast.’

Ook in de woonzorgcentra is de situatie verbeterd. 24 procent van de woonzorgcentra melden coronapatiënten. Net iets minder dan een tiende van de woonzorgcentra kampte met een grote uitbraak, met 10 of meer gevallen.

Vaccinatiedebat

Het Nationaal Crisiscentrum stelt ook nog de resultaten voor van een burgerparticipatieproject dat Sciensano mee organiseerde. 103 Belgen gaven in debatgroepjes onder leiding van een moderator hun mening over het vaccinatiebeleid. De deelnemers werden geselecteerd op representativiteit uit een pool van 5.000 vrijwilligers.

Vertrouwen tussen burger en overheid is essentieel om uit deze pandemie te geraken. Daarover was er brede consensus. Transparante communicatie over de voor- én nadelen van het vaccin zijn daartoe essentieel, vonden de deelnemers ook. Slechts een kleine minderheid is voorstander van het verplichten van vaccinatie.

Over het toekennen van privileges of aparte maatregelen tekenden zich twee kampen af: een eerste groep vond dat vaccinatiestatus niet mag leiden tot privileges of aparte maatregelen. ‘Hun motto was “samen uit, samen thuis”’, aldus Van Gucht. Ze noemen privileges een impliciete vorm van verplichting en dus in strijd met de democratische principes van vrije keuze. Een andere groep was wel te vinden voor het toekennen van een vaccinatiebewijs. Zij oordelen dat de keuze gegeven wordt, maar dat er aan keuzes ook gevolgen hangen. Zij vonden wel dat die gevolgen niet reiken tot fundamentele vrijheden en rechten van de Belgen, zoals het krijgen van medische zorg.

De debatten zullen de fundamenten van het vaccinatiebeleid niet beïnvloeden. ‘Voor alle duidelijkheid: vaccinatie zal in België gratis zijn, volledig vrijwillig en zonder specifieke privileges’, benadrukt Van Gucht. ‘Wel is het zo dat hoe meer mensen zich laten vaccineren, hoe sneller de ziekenhuizen ontlast worden. Het versoepelen van de maatregelen zal gebaseerd worden op de evolutie van die cijfers.’ Vaccineren zal dus perspectief bieden op versoepelingen voor iedereen.

Wie eerst: zorgpersoneel of bewoners woonzorgcentra?

Ook de beslissing om de bewoners van de woonzorgcentra als eerste in te enten komt opnieuw aan bod. Zorgverleners van woonzorgcentra trokken aan de alarmbel, omdat zij ook met andere risicoprofielen in contact komen. Van Gucht geeft toe dat het een moeilijke keuze is, maar dat beide groepen prioriteit krijgen. ‘Maar het is nu eenmaal zo dat het vaccin nog maar beperkt beschikbaar is. We stellen het tot februari met 300.000 dosissen en dan moet je kijken hoe je die zo snel en effectief mogelijk kan inzetten.’ Omdat de vaccins goed beschermen tegen ziektes en omdat het nog niet geweten is hoe effectief ze optreden tegen besmetting, is dan besloten om de bewoners als eerste in te enten. ‘Het zorgpersoneel staat wel als volgende in de rij’, aldus Van Gucht.

(mdm)