Na intrigerend bericht van Pentagon: neemt vicepresident Mike Pence het bewind kort over van Trump?

Het Pentagon stuurde nog tijdens de bestorming van Capitol Hill een intrigerend persbericht de wereld in, waaruit blijkt dat de commando-autoriteit over de Nationale Garde van Washington D.C. door defensieminister Miller en stafchef Milley afgetoetst werd met vicepresident Mike Pence, Huis-voorzitter Nancy Pelosi en Senaatsleider Mitch McConnell. 

Dat kan er volgens defensie-expert professor Alexander Mattelaer (VUB/Egmont Instituut) op wijzen dat de militairen niet langer president Trump vertrouwen. Hij sluit zelfs niet uit dat vicepresident met het 25e Amendement de president nog opzij schuift.

“Normaal gezien loopt de commando-autoriteit voor de inzet van binnenlandse troepen vanuit het ambt van de president”, zegt Mattelaer. “Nu er beroep wordt gedaan op de National Guard komt de instructie van elders, blijkt uit dat persbericht. De defensieminister en de top van het Pentagon overlegden met de vicepresident en consulteerden ook de Huis-voorzitter en leider van de Senaatsmeerderheid.”

Volgens Mattelaer is dit betekenisvol. “Dit suggereert eigenlijk dat we in de praktijk een soort realisatie zien van wat er in het 25e Amendement staat van de Amerikaanse grondwet, dat wanneer een president niet in staat is om te regeren de vicepresident het gezag - al dan niet tijdelijk - kan overnemen, mits steun van een meerderheid in de regering of van Huis en Senaat.”

Loyaal veiligheidsapparaat

De defensie-expert wijst er ook op dat binnen het Pentagon de onvrede met Trumps laatste beleidsdaden al langer opborrelt. Een aantal dagen geleden was er al een opmerkelijke opiniebrief waarin tien overlevende defensieministers duidelijk maakten dat de verkiezingsuitslag niet geannuleerd kan worden. Ze maakten duidelijk waar de loyauteit van het veiligheidsapparaat ligt, bij de democratie en de verkozen president Joe Biden. Mattelaer: “Daar is duidelijk over nagedacht sinds president Trump een aantal weken geleden een betoging van aanhangers ging toespreken in DC, die toen ook al eindigde in rellen.”

De vraag is volgens Mattelaer nu of het 25e Amendement nu ook daadwerkelijk wordt ingeroepen. “Als dat zo zou zijn, zien we mogelijk een kort tussenpresidentschap van Mike Pence tot de machtsoverdracht de 20e”, zegt Mattelaer. “Ik sluit het niet uit. Het zou steek houden omdat je dan een normale transitie kan hebben, waar veel Republikeinse Congresleden toch ook belang aan hechten.”

De bestorming van het Capitol ziet Mattelaer “eerder als een laatste theatrale tantrum van Trump dan een staatsgreep”, waarvoor betrokkenheid nodig is van gewapende elementen en veiligheidsdiensten. Hier kozen de veiligheidsdiensten resoluut om het parlement te beschermen, wat ook hun taak is. “Vandaag wordt eens te meer duidelijk waarom loyaliteit van het veiligheidsapparaat aan een democratisch staatsbestel van onvoorstelbare waarde is”, stelt hij, “het vormt de allerlaatste verdedigingslinie van de democratie zelf.”