De tragiek van een aangekondigde opstand: hoe is dit toch kunnen gebeuren? En was het Capitool dan niet beveiligd?
Een opruiende speech, een inschattingsfout en een belabberde beveiliging: meer was er voor Trump-aanhangers niet nodig om het Capitool volledig over te nemen. Maar hoe is dat toch kunnen gebeuren? Onze experten wikken en wegen.
Vooraleer we kijken naar de beveiliging van het Congres, moeten we het eerst even hebben over hoe zoveel mensen overtuigd zijn geraakt om het Capitool te bestormen. Daarvoor moeten we even terug naar de speech die president Donald Trump gisteravond onze tijd hield. De boodschap was duidelijk: er is nog één kans om de benoeming van de verkozen president Joe Biden tegen te houden.
Bekijk hier de speech van Trump:
"Hij sprak opruiende taal", zegt correspondent Björn Soenens vanuit Washington. "Hij bleef zeggen dat de verkiezingen gestolen waren en dat er fraude was gepleegd. Hij zei ook dat er nog één kans was om aan het Congres hun stem kenbaar te maken. Veel mensen zagen daarin een vrijgeleide om op een gewelddadige manier hun mening duidelijk te maken."
Noem het - achteraf gezien - gerust de tragiek van een aangekondigde opstand. Al sinds de verkiezingen blijft Trump zeggen dat hij - en niet Joe Biden - heeft gewonnen. En hoewel daar geen bewijzen voor zijn, blijft hij ook beweren dat er fraude werd gepleegd.
"Iedereen dacht dat Trump binnen het grondwettelijk kader zou blijven", zegt VRT NWS-journalist Jan Balliauw. "Hij heeft lange tijd de marges daarvan afgetast, maar merkte dat dat uiteindelijk niets opleverde. Nu probeert hij op een onconventionele manier aan de macht te blijven. Hij rekent daarvoor op de massa in de straat. Ook in Centraal- en Oost-Europa zagen we al dat een massa veel macht kan uitoefenen, met onder meer het innemen van parlementsgebouwen."
Hoe dan ook, de bestorming van het Capitool ging wel heel makkelijk, zo valt in verschillende hoeken te horen. "Waar was de politie?", vraagt Soenens zich luidop af. "In augustus waren hier vreedzame betogingen van Black Lives Matter (de betogingen tegen politiegeweld op Afro-Amerikanen, red.). Toen was de Nationale Garde hier, er vlogen helikopters rond en agenten liepen met wapenstokken rond. Nu zag ik hier uren aan een stuk politie met te weinig mankracht."
"President Trump riep al langer via Twitter op om naar het Congres te gaan op de dag waarop de verkiezing van Biden zou worden bekrachtigd", zegt professor Bart Kerremans, die gespecialiseerd is in Amerika. "Dat er mensen zouden verschijnen, was dus niet verrassend. Hier is op z'n minst een enorme inschattingsfout gemaakt."
Hier is op z'n minst een enorme inschattingsfout gemaakt
Te weinig politie, dus. En dan komt onvermijdelijk de vraag of dat bewust was. "Of daar politieke motieven achter zitten, daar kan nu niemand op antwoorden", zegt Kerremans. "Hier zal alleszins nog een lange staart aan komen. Wie is hiervoor verantwoordelijk? Dat zal moeten worden uitgezocht."
Met dat laatste is Soenens het eens. "Hier zitten belangrijke mensen, die wetten maken. Zij zouden toch enige bescherming moeten genieten."
Hier zal alleszins nog een lange staart aan komen
Maar de bewaking van het Congres is al langer een probleem, zegt correspondent Michiel Vos daarover. Hij is de schoonzoon van Nancy Pelosi, de Democratische leider. "Het Witte Huis is bijvoorbeeld veel beter beveiligd, omdat dat de uitvoerende macht is. De wetgevende macht is veel minder beveiligd."
Michiel Vos: "Dit ging veel te makkelijk. Er is veel te weinig beveiliging."
Uiteindelijk werd de National Guard alsnog opgeroepen. "Maar het kalf was toen al verdronken", besluit Soenens.