In een verhit debat in het Vlaams Parlement waagde de Vlaamse regering van Jan Jambon (N-VA) zich opvallend ver. Terwijl de minister-president bekende zélf naar Pfizer te hebben gebeld, om extra vaccins te pakken te krijgen, duwde minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) ook fors door. Hij mikt op 120 vaccinatiecentra, één per 50.000 inwoners. ‘Dan kunnen we hopelijk in enkele weken, en realistisch gezien in een paar maanden, iedereen vaccineren’, zo stelde Somers. Het is ‘do or die‘ voor de politiek, maar zo zuigt de Vlaamse regering het dossier naar zich.

In het nieuws: Vaccins, vaccins, vaccins.

De details: De Vlaamse regering waagt zich ver.

• ‘Hoezo geen plan? U mag mij van veel beschuldigen, zeggen dat het niet voldoende is, of dat het meer moet zijn, maar niet dat er geen plan is. Want dat klopt niet, we hebben wel degelijk een plan.’ Het was een best theatrale minister-president Jan Jambon (N-VA), die in het halfrond donderde, nadat Jos D’Haese (PVDA) de meerderheid getackeld had, met de opmerking ‘dat de Vlaamse regering weer eens te laat kwam en geen plan had’.
• Het vertelt iets over hoe strijdvaardig de Vlaamse regering zich wil tonen. Want eigenlijk ging het parlementaire debat over de moeilijkheden bij mensen die terugkeren uit het buitenland, maar heel de focus verschoof naar de vaccins. Daarbij ging Jambon behoorlijk ver, toen hij ook aankondigde dat hij zelf persoonlijk contact had genomen met de producent Pfizer, gevestigd in Puurs, maar wel een Amerikaanse multinational, die overal ter wereld vaccins verkoopt op dit moment.
• ‘Ik heb zelf contact genomen met Pfizer en nog een andere leverancier om te kijken of er toch geen mogelijkheid zou zijn voor Vlaanderen om aparte aankopen te doen. Voorlopig is die deur dicht, maar men zou mij op de hoogte houden’, zo stelde Jambon ferm.
• Het blijft toch een beetje verrassend, omdat de Europese Unie net vraagt om geen ‘interne concurrentie’ te organiseren, en niet in een opbod terecht te komen tussen (deel)staten van de Unie: ze kopen in één programma aan voor héél de EU. België krijgt via die procedure ook meer dan 22 miljoen vaccins, in principe dus twee per Belg.
• ‘Er zijn meer dan genoeg vaccins voor heel het land’, stelde Jambon in dezelfde tussenkomst, wat dan vragen doet rijzen over waarom Vlaanderen dan nog apart zou kopen bij Pfizer. Zeker omdat dat een relatief duur en vooral lastig te verplaatsen vaccin is, met erg lage bewaartemperatuur. Maar Jambon heeft goede contacten en zette die dus in december in.
• Bij de federale regering hielden ze zich in om de minister-president daarop aan te vallen: een relletje willen ze niet. Maar het is de Belgische taskforce vaccinatie die de verdeling op zich neemt. Die komt overigens vandaag samen, om de planning verder te bekijken, na de expliciete vraag van de federale én Vlaamse regering om het programma van vaccins te versnellen.

The big picture: De Vlaamse regering trekt het dossier naar zich, met alle risico’s van dien.

• Want naast Jambon was er ook Bart Somers (Open Vld), die het Binnenlands Bestuur onder zich heeft in de Vlaamse regering, en die daarom straks verantwoordelijk is voor de praktische organisatie van de vaccincampagne in de Vlaamse steden en gemeenten.
• En Somers stak z’n nek uit, met het vaccinatieplan dat rekent op een vaccincentrum per 50.000 inwoners, dus in totaal 120 centra in Vlaanderen. Dat was een expliciete vraag van de lokale besturen (en daarvoor is zeker CD&V erg gevoelig) om het ‘zo dicht mogelijk bij de mensen’ te organiseren.
• Somers rekent minstens één en eerder twee van dat soort centra per zogenaamde ‘eerstelijnszone’, dat is een zone waarin alle eerstelijnszorg georganiseerd wordt. Er zijn zestig van dat soort zones in Vlaanderen.
• En, het moet behoorlijk snel gaan, voor Somers. ‘Dan kunnen we in enkele weken, of een paar maanden iedereen vaccineren‘, zo stelde die. Dat is meteen een forse ambitie, want in januari is het aan de woonzorgcentra, maar vanaf februari worden eerst de zorgverleners en ‘essentiële beroepen’ ingeënt, en dan zou er ‘breed’ moeten worden gevaccineerd.
• Maar iedereen houdt die timing angstvallig in het oog: het is duidelijk dat er erg veel politiek kapitaal op het spel staat, om de vaccinatie wél deftig en vooral tijdig te laten verlopen. Beloftes in die zin worden erg nauwgezet genoteerd door de oppositie.
• Maar alleen al over de locaties is er behoorlijk wat discussie: moet dat echt zo kleinschalig, is het niet handiger om met minder en grotere centra te werken, ook al omwille van de moeilijke opslag van het Pfizer-vaccin? Die (politieke) discussie duikt straks zeker weer op, eens het plan van de Vlaamse regering in detail is uitgerold.

Ook opvallend: Vlaanderen duwt de controles en vooral de boetes voor overtreders van quarantaine nu echt door naar de gemeenten.

• Oorspronkelijk ging het dus niet over vaccins in het plenaire debat gisteren, maar over de aanpak van de ’terugkeerders’, mensen die vooral tijdens de kerstvakantie naar rode zones in het buitenland waren geweest. Die moesten verplicht een zogenaamd PLM-formulier invullen.
• En de maatregel werd verscherpt tijdens de vakantie: wie terugkwam uit een rode zone moest zich verplicht twee keer laten testen én zeven dagen in quarantaine. Uit de cijfers van minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) blijkt dat slechts minder dan de helft, 44 procent, van diegenen die zo’n PLM-formulier invulden, zich ook echt liet testen. En daarvan was dan 2,5 procent echt besmet.
• Maar Vlaanderen scherpt wel de controles aan. Het is wachten op een definitief advies van de Raad van State, waarschijnlijk vrijdag, en dan worden nieuwe regels van kracht. Dan krijgen steden en gemeenten de identiteit en woonplaats door van diegenen die verplicht in zelfisolatie moeten, omdat ze besmet zijn, of die in quarantaine moeten, omdat ze mogelijk besmet zijn.
• Die lijsten bestonden al, maar men kon ze niet gebruiken voor handhaving. Als iemand weigerde om in quarantaine te gaan, dan moest de lokale politie eerst een bevel van een arts-ambtenaar verkrijgen, en dan pas kon die lokale agent een proces verbaal opmaken.
• Maar dat verandert dus: ‘De lokale handhaving kan straks meteen overgaan tot het uitschrijven van een pv‘, zo lichtte Joris Moonens, de woordvoerder van het Agentschap Zorg en Gezondheid, toe.
• Het zal straks dus veel makkelijker zijn voor de lokale besturen om harder op te treden. Maar ondertussen is natuurlijk de golf aan vakantiegangers van de afgelopen kerstvakantie wel al gepasseerd. Het is dus kijken naar de volgende, de krokusvakantie, om te zien of het probleem zich dan nog stelt.

De Europese centen: Premier De Croo trekt het dossier naar zich.

• Het is al eerder gesignaleerd: op het Overlegcomité vrijdag wordt een belangrijke miljardendans aangevat. Immers, de 5,15 miljard euro aan Europese steun voor relanceplannen moet daar verdeeld worden. Dat is tussen de regio’s onderling, maar ook de federale relanceplannen moeten daarmee betaald worden.
• Omdat het over zulke grote bedragen gaat, en uiterst gevoelige materie, gaat premier Alexander De Croo (Open Vld) zelf de onderhandelingen leiden, tussen hem en de minister-presidenten, waarbij Jan Jambon (N-VA) en Elio Di Rupo (PS), maar ook Pierre-Yves Jeholet (MR), van de Franse Gemeenschap.
• Iedereen heeft forse verlanglijstjes: Vlaanderen heeft een relanceplan van 4,3 miljard en mikt op 3 miljard. Maar aan Franstalige kant alleen al wil de Franse Gemeenschap voor 1 miljard scholen renoveren.
• Wat de Vlaamse regering ook is opgevallen: de federale begroting voorziet niets voor relanceplannen. En toch is er voor ongeveer 1 miljard euro ambities, vanuit de federale regering. ‘Rekenen ze dan integraal dat Europa hun plannen betaalt? Want wij gaan wel ook een serieus deel van onze eigen, veel ambitieuzere 4,3 miljard euro zelf betalen’, zo is binnen de Vlaamse ploeg te horen.
• Of er vrijdag al een doorbraak komt, is af te wachten. Vermoedelijk niet, omdat het enkel via een teleconferentie vergaderen is, en dit soort bedragen toch vereist dat er face to face gepokerd wordt.

Genoteerd: Erg veel reacties uit België op de waanzinnige beelden in Washington DC. En ieder in de Belgische politiek weeft er zijn boodschapje in.

• Zowat iedereen in politiek België reageerde op de bestorming van het Capitool, door Trump-aanhangers, in de Amerikaanse hoofdstad.
• De premier reageerde met ‘schok en ongeloof over de gebeurtenissen in het Capitool, het symbool van de Amerikaanse democratie. We vertrouwen erop dat de sterke instituties van de United States dit moeilijke moment doorkomen. Volle steun aan president-elect Joe Biden.’ Opvallend, hij deed de tweet in het Engels.
• Zowat heel de federale regering tweette in soortgelijke bewoordingen, waarbij onder meer ook Sophie Wilmès (MR) (wat nog te begrijpen is, ze is minister van Buitenlandse Zaken) en Petra De Sutter (Groen) zich rechtstreeks in het Engels richten tot Joe Biden om hem steun te geven.
• Bij de partijvoorzitters had Joachim Coens (CD&V) een hem kenmerkende filosofische benadering: ‘Let op je gedachten, want je gedachten worden je woorden, Let op je woorden, want je woorden worden je daden, Let op je daden, je daden worden je gewoontes. Let op je gewoontes, je gewoontes vormen je karakter Let op je karakter, je karakter bepaalt je bestemming.’ Al vroegen sommigen zich wel af wat dit precies betekent.
• Conner Rousseau (Vooruit) laat dan weer weinig twijfel, veel raffinement zit niet op de boodschap: ‘Dit gebeurt wanneer je jarenlang polariseert. Dit gebeurt wanneer je jarenlang haat en verdeeldheid zaait. Dit gebeurt wanneer je jarenlang extreemrechts normaliseert. Stop die zot.’
• ‘Wat momenteel in de VS gebeurt, is extreem ernstig. Het is een gewelddadig symptoom van de populistische ziektes van onze democratie. Het gevaar is niet alleen terug te brengen tot Donald Trump, maar schuilt veel dieper. Democraten zullen opstaan!‘, zo stelde Georges-Louis Bouchez (MR) dan weer voluntaristisch.
• Opvallend: bij Bart De Wever (N-VA) geen grote uitspraken over Trump of Biden (de N-VA let altijd op met die eerste), wel een videofragment van de inauguratie van Ronald Reagan in 1981, die praat over hoe die feilloze overgang van macht toch iets miraculeus is en de essentie van democratie. Reagan geldt voor velen als hét icoon van een Republikeinse partij die wel ‘decent conservatief’ was.
• Bij Tom Van Grieken (Vlaams Belang) op Twitter geen woord over wat in Washington DC gebeurde. Wel opvallend: een retweet over het bericht dat China gisteren zowat de hele oppositie in Hongkong in de cel gooide, op basis van nieuwe, repressieve wetgeving. Dat nieuws raakte gisteren helemaal ondergesneeuwd. Maar het lijkt er sterk op dat het regime in Peking daarmee de laatste genadeslag heeft gegeven aan de democratische oppositie in die voorheen semiautonome stadstaat.