Melikan Kucam (N-VA) veroordeeld tot 8 jaar cel voor mensensmokkel en corruptie: “Politieke afrekening, berust op jaloezie”

De rechtbank oordeelt dat Melikan Kucam schuldig is aan mensensmokkel, passieve omkoping en leiderschap van een criminele organisatie.

De rechtbank stelt: “Als initiatiefnemer maakt Melikan Kucam zich schuldig aan passieve omkoping omdat hij de vaak kwetsbare vluchtelingen liet betalen voor een plaats op de lijst voor humanitaire visa. Kandidaten die niet van plan waren in België asiel aan te vragen, hoewel dat wettelijk verplicht was, moesten meer betalen. Daardoor maakte Kucam zich schuldig aan mensensmokkel. De uitleg die Kucam gaf aan zijn manier van werken en het vinden van 390.000 euro in de kluis is ongeloofwaardig.”

De rechtbank tilt zwaar aan de grote druk die uitging van Kucam, zijn familie en zijn Assyrische gemeenschap op de kandidaten nadat de politicus was gearresteerd. Het vonnis besteedt twee bladzijden met opsommingen van dreigementen en represailles aan het adres van die vluchtelingen. Ook zoon Emanuël maakte zich daaraan schuldig. Direct na de arrestatie van zijn vader belde hij vluchtelingen op en legde uit wat zij aan de politie moesten verklaren. Eén kandidaat-vluchteling die niet kon betalen, kreeg te horen dat Kucam de Duitse autoriteiten zou inlichten zodat zijn papieren zouden worden ingetrokken.

Volgens de rechtbank heeft het gezin Kucam 522.500 euro verdiend aan de mensensmokkel. Dat bedrag wordt verbeurd verklaard. 

Het Openbaar Ministerie had tegen Melikan Kucam tien jaar cel gevorderd en een boete van 1,9 miljoen euro. Voor de zoon Emanuël (23) en echtgenote Birsen Y. (41) vorderde de procureur respectievelijk zes en vijf jaar cel. Zij kregen 4 jaar en 40 maanden cel.

Na zijn veroordeling vorderde de aanklager de onmiddellijke aanhouding van Melikan Kucam gezien zijn zware straf van acht jaar. De rechtbank ging daar evenwel niet op in. Advocaten Mounir Souidi en Walter Damen lieten meteen weten dat Melikan Kucam in beroep zal gaan tegen deze “gruwelijk zware veroordeling.” 

De aanzet tot de humanitaire visa begint in 2017. Tijdens een paasviering van de Assyrische gemeenschap in Mechelen kondigde toenmalig staatssecretaris van Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) aan dat familieleden uit Syrië konden overkomen naar België onder dekking van een humanitair visum. Partijgenoot Melikan Kucam was initiatiefnemer van dit project en werd door Francken ook aangesteld als verantwoordelijke en contactpersoon binnen de Assyrische gemeenschap van Mechelen.

Daarop zou Kucam lijsten opstellen van mensen die in aanmerking kwamen voor een dergelijk visum.  Het parket acht bewezen dat Kucam misbruik maakte van zijn invloedrijke positie in de Assyrische gemeenschap om zeer hoge bedragen aan te rekenen aan wie een plaatsje op de lijsten wilde. Die bedragen konden variëren tussen de 2.150 en 7.500 euro. En dat terwijl de aanvraagprocedure, afgezien van een administratieve kost van 350 euro, volkomen gratis was.

Melikan Kucam kwam uiteindelijk tot een lijst van 293 kandidaten, van wie 246 er uiteindelijk een humanitair visum kregen van de Dienst Vreemdelingenzaken. Van die 246 mensen hebben er zo’n 96 zich nooit aangemeld voor een asielaanvraag in België. Dat was nochtans een van de voorwaarden van zo’n humanitair visum. Ze waren enkel geldig binnen België en lieten niet toe dat de vluchtelingen zouden doorreizen naar andere Europese landen. 

Melikan Kucam hield op het proces vol dat hij onschuldig is en dat de beschuldigingen van het parket onjuist zijn. “Ik heb nooit iemand bedrogen, geld afgepakt of afgeperst. Wat men hier allemaal vertelt, berust op jaloezie, politieke afrekening en een halsstarrige doortastendheid van het parket om hier een zaak van te kunnen maken. Men maakt van een mug een olifant.”

In een vinnig pleidooi beweerde Melikan Kucam dat niemand in dit proces heeft willen zoeken naar de waarheid. “Ik weet dat er enkele rotte appels zijn in onze gemeenschap die misschien mijn politieke kleur tegen mij hebben willen gebruiken, maar ik vind het verschrikkelijk hoe het parket meeging in deze beschuldigingen. Men heeft niet willen zoeken naar de waarheid en doet dat nog steeds niet. Maar ik heb nooit geld aangenomen of afgetroggeld van mensen voor die humanitaire visa. En ik zal dat altijd blijven verklaren, want ik kan nog steeds in de spiegel kijken.”

Volgens het OM was de hele familie Kucam betrokken bij de fraude. De 22-jarige zoon Emanuël Kucam en zijn vrouw Birsen Yaramis (41)  wisten goed wat er gaande was  en waren ook actief bij de zaken van hun vader en echtgenoot betrokken. Zo regelde de zoon administratieve zaken en maande hij ook families aan voor betalingen. In een kluis die echtgenote Birsen huurde troffen de speurders een wapen en munitie aan, evenals ruim 390.000 euro cash geld. Daarvan beweerde Kucam later dat het afkomstig was van huwelijken binnen de Assyrische gemeenschap, dat hij zou beheren of in bewaring zou houden. 

De andere beklaagden in de zaak hielden zich vooral bezig met het aanbrengen van mogelijke kandidaten op de lijst, het bediscussiëren van de geldsommen met de families, het helpen met administratief werk en het aandringen op betalen. Voor hen vordert het parket celstraffen tussen de 12 maanden en 2 jaar cel.

Voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken vindt de zware straf voor Kucam terecht. “Ik heb altijd verklaard dat als Melikam Kucam schuldig bevonden zou worden door de rechtbank, hij ook streng gestraft moet worden” aldus Francken. “Mensensmokkelaars moeten hard aangepakt worden, dit valt op geen enkele manier goed te praten. Ikzelf noch mijn kabinet is ooit beschuldigd laat staan veroordeeld en hebben vanaf dag één constructief meegewerkt aan het gerechtelijk onderzoek. Ik heb mij verder wijselijk onthouden van commentaar in afwachting van het vonnis.” 

“Ik blijf achter mijn beleid staan waarbij we vele Syrische christenen hebben kunnen redden uit de klauwen van IS”, aldus nog Francken. “Kucam was binnen die operatie een van de vele contactpersonen voor de humanitaire luchtbrug, aangeduid door de Assyrische kerkgemeenschap uit Mechelen. Hij maakte volgens het vonnis misbruik van die functie, en dat op kap van de meest kwetsbaren. Een zware straf is dan ook gepast.”

Kucam wordt definitief uit de partij gezet als het vonnis bekrachtigd wordt, zegt de N-VA ook in een reactie op de uitspraak. “Kucam was al preventief geschorst als lid en zal dat ook blijven gedurende een eventuele beroepsprocedure”, is te horen bij de partij. “Eens dit vonnis definitief bekrachtigd wordt, volgt een definitieve uitsluiting als lid, de zwaarst mogelijke sanctie binnen de partijstatuten.”