De geloofwaardigheid van Francken als oppositieleider is vanmiddag naar een dieptepunt gezakt

Iedereen is onschuldig tot het tegendeel is bewezen, maar sinds vanmiddag is dat voor Melikan Kucam niet langer het geval. De rechtbank in Antwerpen heeft het voormalige N-VA-gemeenteraadslid schuldig bevonden aan mensensmokkel en passieve corruptie. Hij wordt gezien als het hoofd van een criminele organisatie en krijgt een celstraf van acht jaar.

Over de rol van het kabinet van oud-staatssecretaris Theo Francken (N-VA) in deze zaak spreekt de rechtbank zich niet uit. Het kabinet wordt niet gerechtelijk aansprakelijk geacht voor de fraude met honderden humanitaire visa voor christenen uit oorlogsgebied in Syrië en Irak. De politieke verantwoordelijkheid van Francken en zijn kabinet is echter overduidelijk.

With great power comes great responsibility. De toekenning van humanitaire visa is een discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris voor Asiel. In noodsituaties heeft hij of zij de mogelijkheid om iemand een nieuwe thuis te bieden, los van de standaardasielprocedures. Omdat die laatste alsmaar minder toegankelijk worden, blijven humanitaire visa nuttig.

Dat Francken en zijn kabinet destijds van deze uitzondering gebruik hebben gemaakt om christenen op de vlucht voor Islamitische Staat te helpen: geen zinnig mens kan daar veel over zeggen. Dat Francken en zijn kabinet daarop hun verantwoordelijkheid in de verdeling van de visa hebben doorgeschoven naar tussenpersonen, is een derdegraads politieke fout.

Wie een systeem installeert waarbij humanitaire visa worden uitgedeeld op voorspraak van bevriende tussenpersonen is ofwel naïef, ofwel dom, ofwel lui, ofwel alle drie tegelijk. Een visum is een ‘gouden ticket’ weg uit de ellende van een oorlog. Het soort ellende die een vader ertoe brengt om zijn kind in een rubberboot de zee op te duwen. Dat moet je zelf overzien.

Zoals de partijvoorzitter van Francken graag zegt: de geschiedenis herhaalt zich nooit, maar ons gedrag wel. Wanneer je iemand totale macht geeft over de toekomst van een kwetsbare andere, zonder duidelijke regels en controle, dan is de menselijke soort tot het allerlaagste in staat. Dat moest Francken weten toen hij Melikan Kucam zijn visumlijsten liet volschrijven.

Francken vindt zichzelf een slachtoffer van Kucam, maar hij is ook een slachtoffer van zichzelf en zijn kabinet. Het zou de oud-staatssecretaris sieren als hij dit ondubbelzinnig zou toegeven. Zijn geloofwaardigheid als oppositieleider is vanmiddag naar een dieptepunt gezakt. Zolang hij krampachtig vasthoudt aan zijn politieke onschuld, zal die moeilijk te herstellen zijn.