Nederlandse ontwerpt gendervrij kaartspel: geen heer, dame en boer meer

Heel haar leven houdt Indy Mellink al van spellen spelen, vertelt ze over haar eureka-moment. “In de zomer vieren we altijd met de hele familie vakantie zonder internet en televisie. Met mijn ouders, neefjes en nichtjes doen we dan talloze kaartspelletjes: van klaverjassen en poker tot pesten en allerlei varianten daarop. Toen ik nadacht over hoe ik een nieuw kaartspel zou uitleggen, bedacht ik ineens: waarom is de heer eigenlijk meer waard dan de vrouw? Bij vrijwel alle kaartspellen is dat zo.”

De gedachte laat haar niet los, ze kaart het aan bij haar ouders. “Het kaartspel weerspiegelt de 16de- en 17de-eeuwse klassenmaatschappij. Dat is bizar en volstrekt uit de tijd, eigenlijk moet er een alternatief komen. Mijn vader antwoordde: waarom doe je het niet zelf? Dat triggerde me.”

Mellink begint na te denken, dankzij alle coronabeperkingen heeft ze tijd in overvloed. “Ik ben gaan designen, dat is altijd een hobby geweest. En vervolgens ben ik de kaartspellen gaan testen met vrienden en kennissen.” Aanvankelijk zoekt de studente psychologie een genderneutrale variant met personen. “Mede door de Black Lives Matter-demonstraties bedacht ik: de heer, vrouw en boer zijn altijd wit, dat is óók ongelijkheid. Toen wist ik: ik moet weg bij mensen.”

Uiteindelijk kiest ze goud, zilver en brons. “Die systematiek kennen mensen van de Olympische Spelen.” Na het ontwerp meermaals te hebben verfijnd – het eerste design was te simpel, het tweede te druk – stapt Mellink naar een professionele drukker. Het eindresultaat is sinds oktober te koop in haar webshop GSB-playingcards.com.

Volgens Mellink went iedereen dankzij de link met sport gemakkelijk aan het nieuwe gendervrije kaartspel. “Dat zeg ik niet als maker, maar omdat ik het bij vrienden en kennissen zie.” Met haar studievrienden speelt ze naast gewone kaartspellen ook drankspellen. “Het drankspelletje Kingscup werd door hen al snel omgedoopt tot Goldcup, naar mijn alternatief voor de heer.”

Haar creatie lokt veel standaardreacties uit. “Daar heb ik nooit over nagedacht”, is altijd de eerste. De tweede: “Maar dat maakt toch niet uit, het is zoiets kleins.” Niet dus, stelt Mellink, net zoals bij Zwarte Piet maakt het wel degelijk verschil. “Hoewel ik geen gender- of racisme-expert ben, weet ik van mijn studie psychologie hoe subtiele vormen van seksisme mensen onbewust beïnvloeden. Met ongelijkheid op de werkvloer en in salaris als gevolg.”

Mellink beklemtoont dat ze het traditionele kaartspel niet uit de schappen wil. “Ik ben geen activist. Maar het zou mooi zijn als mijn kaartspel een volwaardig alternatief wordt. Dat ’s zomers in een campingwinkel ook een genderneutrale variant verkrijgbaar is.” Om die reden heeft ze bewust geen copyright aangevraagd. “Ik hoop juist dat zo veel mogelijk bedrijven dit overnemen.”

Inmiddels krijgt Mellinks kaartspel steeds meer bekendheid. Ruim vijfhonderd setjes heeft ze tot nu toe weten te slijten, van Nederland tot Duitsland en de VS. Vereerd is ze dat sportorganisatie NOC*NSF vorige maand tijdens een onlinekerstborrel een quiz hield waarbij de winnaar haar kaartspel won. “Met de Zomerspelen in Tokio op komst is goud, zilver, brons voor hen natuurlijk leuk.”

Een eigen product ontwikkelen en op de markt brengen heeft Mellink veel geleerd. “Er komt zo veel bij kijken, bovendien heb ik geen businessachtergrond.” Nu ze net is afgestudeerd, hoopt ze stiekem fulltime met het kaartspel verder te kunnen. “Het zou mooi zijn als er meer varianten van mijn kaartspel komen.’’

Een deck kaarten is te koop bij GSB-playingcards.com, prijs: 9,95 euro.