Slecht rapport voor wereldwijde regulering thuiswerk: “Bescherming moet beter”

Volgens schatting van de IAO waren er voor de coronacrisis wereldwijd ongeveer 260 miljoen thuiswerkers, of 7,9 procent van de wereldwijde werkgelegenheid. Zo’n 56 procent van hen (147 miljoen) waren vrouwen. Tijdens de eerste maanden van de coronapandemie in 2020 werkte naar schatting één op de vijf werknemers thuis. Verwacht wordt dat de gegevens voor heel 2020 een aanzienlijke stijging zullen vertonen ten opzichte van het voorgaande jaar, aldus het rapport "Working from home. From invisibility to decent work".

Thuiswerk is echter vaak slecht gereguleerd en de naleving van bestaande wetten blijft vaak een uitdaging. In veel gevallen worden thuiswerkers beschouwd als onafhankelijke aannemers en zijn ze daarom uitgesloten van het toepassingsgebied van de arbeidswetgeving. 

"Veel landen hebben wetgeving, soms aangevuld met collectieve overeenkomsten, die bepaalde lacunes m.b.t. waardig werk inzake thuiswerk aanpakt. Toch hebben slechts tien lidstaten (waaronder België, red.) van de IAO Verdrag nr. 177 geratificeerd, dat de gelijke behandeling van thuiswerkers en andere loontrekkenden bevordert, en slechts weinig landen hebben een alomvattend beleid inzake thuiswerk", aldus Janine Berg, senior econoom bij de IAO.

In de lage- en middeninkomenslanden werkt 90 procent van de thuiswerkers informeel, en ook in de rijkere landen hebben thuiswerkers een minder goed statuut. In het Verenigd Koninkrijk verdienen thuiswerkers in hoger gekwalificeerde beroepen gemiddeld 13 procent minder. In de Verenigde Staten is dat 22 procent minder, in Zuid-Afrika 25 procent minder en in India, Argentinië en Mexico ongeveer 50 procent minder.

Thuiswerkers worden ook geconfronteerd met grotere veiligheids- en gezondheidsrisico's en hebben minder toegang tot opleiding dan andere werknemers, en dit kan hun carrièrevooruitzichten beïnvloeden. Ook genieten thuiswerkers niet hetzelfde niveau van sociale bescherming als andere werknemers. Ze zijn minder vaak lid van een vakbond of vallen minder vaak onder een collectieve arbeidsovereenkomst.

De IAO formuleert ook aanbevelingen om thuiswerk meer zichtbaar te maken en beter te beschermen. Zo moeten overheden samenwerken met werknemers- en werkgeversorganisaties opdat alle thuiswerkers kunnen schakelen van onzichtbaar naar waardig werk. Ze moeten ook specifieke maatregelen nemen om psychosociale risico's te beperken en een "recht om los te koppelen" in te voeren, dat ervoor zorgt dat de grens tussen werk en privéleven wordt gerespecteerd.

Ook moet er beter toezicht komen op de werkomstandigheden van thuiswerkers op digitale platformen, omdat zij te maken krijgen met wetgevingen van verschillende landen. Er zijn ook instrumenten nodig om eerlijke lonen vast te leggen. 

Voor industriële thuiswerkers benadrukt het rapport het belang van de overgang naar de formele economie door de wettelijke bescherming uit te breiden, de naleving te verbeteren, schriftelijke contracten te veralgemenen, toegang tot sociale zekerheid te bieden en thuiswerkers bewust te maken van hun rechten.

Lees ook: 

1 op de 3 Belgen begint minder graag aan werkdag door corona: “Grens tussen werk en privé vervaagt voor sommigen” (+)

Alsmaar meer mensen thuis met burn-out: “We zijn bang van de toekomst” (+)

Waarom we in de toekomst net wél terug naar kantoor zullen willen. “Op de werkvloer weet je beter wat je waard bent”, zegt bedrijfspsycholoog (+)